Адыгагъэр я гъащIэ гъусэу

Дыщэр чэзэпкIэ ягъэунэхумэ, цIыхур зыIэтыр, абы и пщIэр лъагэ зыщIыр и лэжьыгъэрщ, унагъуэу зэрыпсэурщ, дуней тетыкIэу иIэрщ. Адыгэ унагъуэм къыщыхъуа, щагъэса цIыхум и дунейр телъыджэу щытынущ, ар куэдым я щапхъэу, гъуазэу увынущ, сыту жыпIэмэ адыгэ хабзэм щIапIыкIа, гуащIэр фIыуэ зылъагъуу къагъэтэджа цIыхур Iей хъункIэ Iэмал зимыIэщ. Аброкъуэ Светланэ фIагъыу бгъэдэлъым курых хуэхъур адыгэ жьэгу пащхьэ зэрыщапIар арагъэнущ.

Илъэс 25-рэ хъуауэ адыгэбзэмрэ литературэмкIэ егъэджакIуэу лажьэ Аброкъуэ Светланэ фIым я фIыжщ. Къаскъулхэ Хьэсэнбийрэ Аслъижанрэ зэдагъуэта быниблым я нэхъыщIэщ Светланэ. Адэ-анэм я жыIэр тIу зымыщI сабийхэм къахэжаныкI хъыджэбз цIыкIум и гур щIэныгъэм пасэ дыдэу итхьэкъуащ. Курыт школыр ехъулIэныгъэфIхэр иIэу къиуха нэужь, егъэджакIуэхэр щагъэхьэзыр еджапIэ нэхъыщхьэм щIэтIысхьащ ар.

Гъэсэныгъэ дахэ зиIэ, зыхурагъаджэм и купщIэр къызыгурыIуэ пщащэр тхылъ еджэным, бзэм иIэ щэху куэдыр наIуэ къэщIыным зэман мымащIэ тримыгъэкIуэдаи. Иджыпсту тынш хъуа щхьэкIэ, нэхъапэм художественнэ тхылъ уеджэну, дерсхэм тэмэму зэрызахуэбгъэхьэзырыну учебникхэр гъуэтыгъуейт. И зэмани зэфIэкIи щымысхьу зи еджэныгъэм кIэлъыплъ Светланэ хуабжьу егъэджакIуэ хъуну хуейт. Зэман дэкIри, зыщIэхъуэпса, зыхуеджа IэщIагъэр игъуэтащ.

 НобэкIэ ар ящыщщ адыгэбзэр цIыкIухэм фIыуэ езыгъэлъагъу егъэджакIуэхэм. Зы илъэсым нэхърэ адрейм Светланэ и IэщIагъэм нэхъ хигъахъуэурэ мэлажьэ. Абы и методикэ лэжьыгъэм лъэкIыныгъэ ин иIэщ, дерс зэрыригъэкIуэкI Iэмалхэр телъыджащэщ. Зи дерс зэIуха мызэ-мытIэу сызыщIэса егъэджакIуэм и бзэр дахащэщ, урокым и егъэкIуэкIыкIэр хьэлэмэту зэхеухуанэ, IэмалыщIэ къигъэсэбэпхэм еджакIуэхэм бзэр фIыуэ яригъэлъагъу къудейкъым, атIэ ахэр гупсысэфу, езыхэм я Iуэху еплъыкIэ яIэжу ирегъасэ. Псалъэм и къэпсэлъыкIэм, пэжу ар тхын зэрыхуейм, зэджа тхыгъэм и купщIэр зэрищIапхъэм, тхыгъэр зытхам и творчествэм зэрыщыгъуэзапхъэм и нэIэ тригъэтщ Светланэ. КлассщIыб еджэныгъэми гулъытэшхуэ хуещI абы.

Гъэсэныгъэ и лъэныкъуэкIи сабийхэм абы яригъащIэр, захригъалъхьэр мащIэкъым. Езым и хьэлым щыщ хъуа адыгагъэр цIыкIухэм гъащIэ гъусэ яхуещI. Светланэ Бэтэх курыт еджапIэм и егъэджакIуэщ илъэс куэд щIауэ. Лэжьыгъэшхуэ езыгъэкIуэкI, бзэр фIыуэ зыщIэ, куэдым я дежкIэ щапхъэу щыт лэжьакIуэр Дзэлыкъуэ щIыналъэм егъэджэныгъэмкIэ и IэнатIэм и методист ящIащ. ЕджапIэм и унафэщIым, щIыпIэ администрацэм, Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм Егъэджэныгъэмрэ щIэныгъэмкIэ и министерствэм къабгъэдэкIыу фIыщIэ, щытхъу тхылъу Аброкъуэм пщIы бжыгъэхэр къратащ.

А псори езым и гуащIэкIэ, лэжьыгъэкIэ къызэрилэжьыжам шэч къытесхьэркъым. Абы и дерсхэр щигъэлъагъуэ пэшым фыщызгъэхьэщIащэрэт, дерс зэIуха иригъэкIуэкIыу фыщIэзгъэсащэрэт. Классыр сыт щыгъуи къабзэщ, езым и IэкIэ итхыжауэ блын газетхэмкIэ, тхакIуэ-усакIуэхэм ятеухуа тхыгъэхэмкIэ гъэщIэрэщIэжащ. Мыри къыхэзгъэщынут. Светланэрэ сэрэ илъэс зыбжанэкIэ дызэдэлэжьащ. А илъэсхэм къриубыдэу абы и нэкIу зэхэуфауэ, мыарэзыныгъэ ислъагъуэу зэи къытхыхьакъым. Урокхэм зэрызыхуигъэхьэзыр лэжьыгъэхэр зэрыт тхылъымпIэхэр щапхъэ зытепх хъунщ, псори зэпэщу, екIуу, еджапIэ унафэщIым «сегъэплъ» жиIамэ, уригушхуэу бгъэлъагъуэ хъунт.

Дзэлыкъуэ районым хыхьэ Дзэлыкъуэкъуажэ дэс Аброкъуэхэ нысэ яхуэхъуащ Светланэ. Абы и щхьэгъусэ Аброкъуэ Аслъэн КъБКъУ-м и физматыр къиухащ, сурэтыщIщ. Илъэс 30 хъуауэ зэдэпсэу зэщхьэгъусэхэм бынитI зэдагъуэтащ: Дианэрэ Ислъамрэ. Ахэр фIым я фIыжщ. Дианэ диплом плъыжьу щы иIэщ, Америкэм щылэжьащ, иджыкIэ хэкум къигъэзэжауэ банкым щолажьэ, IэнатIэм и лэжьакIуэ нэхъыфI цIэ лъапIэри къыхуагъэфэщащ. Ислъам Ставрополь (Шэткъалэ) дэт медицинэ институтыр къиухауэ Мэзкуу щолажьэ. Аслъэнрэ Светланэрэ зэдагъуэта сабийхэм лэжьыгъэ мыкIуэщI драгъэкIуэкIащ, нобэр къыздэсми ущииныгъэ хуабжькIэ зэщIэзыузадэхэщ адэ-анэшхуэхэу Мусэрэ Мариерэ, ныбжьыщIэхэ я адэ шыпхъу Адыгэунэ Бэллэ сымэ.

Зи лэжьыгъэкIэ, унагъуэ псэукIэкIэ, бын гъэсэкIэкIэ щапхъэ зытепх хъун цIыхущ Аброкъуэр. ЦIыхугъэшхуэ зыхэлъ, гущIэгъулы, жьыми щIэми гулъытэ яхуэзыщI, зэхэгъэж зымыщIу адыгагъэр цIыкIухэм гъащIэ гъусэ яхуэзыщI егъэджакIуэ Светланэ узыншагъэ быдэ иIэу псэуну си гуапэщ.

 МАХУЭЛI Беслъэн.