Республикэм узыншагъэр хъумэн и IэнатIэм зегъэужьыным хэлъхьэныгъэшхуэ хуэзыщIахэм ящыщщ КъБАССР-м щIыхь зиIэ и дохутыр, СССР-м узыншагъэр хъумэнымкIэ и отличник Даур Шафихь Iэбубэчыр и къуэр. Ар зыцIыхухэр фIыуэ щыгъуазэщ ирихьэкIа IэнатIэхэм жэуаплыныгъэшхуэ пылъу зэрыпэрытам, пщэрылъ къыщащI сыт хуэдэ Iуэхури иригъэфIакIуэу зэрылэжьам.
Даур Шафихь Дзэлыкъуэ районым хыхьэ Сэрмакъ къуажэм I934 гъэм къыщалъхуащ. Хэку зауэшхуэм, абы иужь лъэхъэнэм зи сабигъуэр хиубыда псоми хуэдэу, гугъуехь куэд и нэгу щIэкIащ. Зэман хьэлъэм пасэу балигъ ищIами, гужьгъэжь иIэу къэхъуакъым. Абы и щыхьэтщ къалэн къыщащIа лэжьыгъэхэм зыщрихьэлIэ гугъуехьхэм ар къазэрыпимыкIуэтар, сытым дежи цIыхухэм гуапэу, нэщхъыфIэу зэрахэтыр. Арауэ къыщIэкIынщ гугъуехьым цIыхур епсыхь щIыжаIэри.
«ДылъапцIэт, дыщыгъыныджэт, щIэуэ зыгуэр къэщэхун жыхуаIэр тщIэххэртэкъым, диIэр длажьэмэ, бзыхьэхуэ гуэрхэр е мэлыфэр адэ-мыдэкIэ тедэжауэ апхуэдэт, - къыхощыж абы и гукъэкIыжхэм. - Бэрэжьейр тпIытIырти, абы къыщIэкIар шакъэуэ къэдгъэсэбэпырт. Ар тхьэмахуэкIэ щылъа иужь зэпышу хъурт, пхъэ цIыкIум ар IуданэкIэ тетпхэрти, мис апхуэдэу дытхэрт. Зэманыр гугъуу щытами, щIэныгъэм дыхуэпабгъэрт, ди егъэджакIуэхэр хущIэкъурт нэхъыбэ къызэрыдагъэщIэным. Куэдрэ сигу къокIыж зы Iуэхугъуэ. ВКП (б)-м и тхыдэ предметымкIэ тхылъ ди школым иIэтэкъым. Къармэхьэблэ дэт курыт школым апхуэдэ тхылъ щыIэт. СщIэркъым ар зигу къэкIар, ауэ Iыхьибгъуу зэхэт тхылъым итыр псори гъэмахуэ зыгъэпсэхугъуэм сэ кърызагъэтхыкIауэ щытащ. Къуажэм мэз яIэтэкъым, абы къыхэкIыуи гъэсэныпхъэкIэ гугъу дехьырт. Губгъуэм зы удзыжь къибгъуэтэнутэкъым, гъэсыныпхъэ къэтлъыхъуэу ахэр зэщIэдгъэкъабзэрти».
Даурхэ бынунагъуэшхуэт. Зэщхьэгъусэхэу Iэбубэчыррэ Ныуэрэ бынипщI яIащ, абы нэмыщI зеиншэу къэнауэ хъыджэбзищ япIащ. Я бынхэр псори гъащIэм лъэ быдэкIэ хагъэуващ, цIыхугъэ яхэлъу, хабзэ, нэмыс ящIэу ягъэсащ. ЖыпIэнурамэ, зэщхьэгъусэхэр езыхэр абыкIэ щапхъэт.
ЛэжьыгъэкIэ къикIуэт яIакъым абыхэм. Хьэлэлт, я гур зэIухат, зэманыр сыт хуэдэу хьэлъэу щымытами, тэмакъкIэщI хъууэ я макъ зрагъэIэтауэ быным щызэхрагъэха къэхъуакъым. ЗэгурыIуэныгъэр унагъуэм щытепщэу, яку пщIэ дэлъу зэдэпсэуащ ахэр. Абыхэм яку дэлъа зэхущытыкIэр я бынхэм гъащIэ гъуазэ яхуэхъуащ.
Курыт еджапIэм щыщIэсым Шафихь дихьэхырт театрым, щIэхъуэпсырт режиссёр IэщIагъэм. Апхуэдэу, I0-нэ классыр къыщиухым фIыуэ илъагъу IэщIагъэм теухуауэ итха сочиненэри зытриухуар арат. Абы нэсу щызэпкърихат а IэщIагъэр къызэрыщыхъури абы щIыдихьэхари. Даурым игу къэкIыххэртэкъым и мурадыр къемыхъулIэну. ЗэрыщIэтIысхьэ экзаменхэр ЩоджэнцIыкIу Алий и цIэр зезыхьэ Къэбэрдей драмтеатрым щатырти, абыхэми фIы дыдэу пэлъэщат. АрщхьэкIэ къыхиха IэщIагъэр и адэм къыхуигъэдэхакъым, ар цIыхухъур зыкъуэпсэукIыфын лэжьыгъэу къызэримылъытэр дагъуэ хуищIри. Ар къыщыдамыIыгъым, и гугъэр хихыжри, еджапIитI-щым и зэфIэкI щеплъыжащ, ауэ IэщIагъэр и псэм зэрыдэмыхьэм къыхэкIыу ахэр и кIэм нигъэсакъым.
Дзэ къулыкъу нэужьым ар медицинэ училищэм щIэтIысхьащ. Ар къиуха нэужь, «Налшык» курортым и советым и тхьэмадэу щыта Балъкъэр Мыхьэмэт и чэнджэщкIэ Дон Iус Ростов дэт медицинэ институтым щIэтIысхьэжащ. МылъкукIэ зыкъыпщIэзыгъэкъуэн уи щIыбагъ щыдэмытым деж щIыпIэ жыжьэ ущыIэу уеджэныр тыншкъым, абы къыхэкIыу Орджоникидзе дэт мединститутым зыкъригъэдзыжри, ар къиухыжауэ щытащ.
Даурым ирихьэкIащ IуэхущIапIэ зэхуэмыдэхэм я унафэщI къалэнхэр. Апхуэдэу ар лэжьащ Малкэ участкэ сымаджэщым, Налшык дэт «Огонёк» санаторэм, Жьэн узыфэхэм щеIэзэ республикэ диспансерым я дохутыр нэхъыщхьэу. Дэнэ щымылэжьами, зыпэрыт IэнатIэм игури и псэри етауэ, сымаджэхэми зи унафэщI гупми я арэзыныгъэ къилэжьу и гъащIэр ирихьэкIащ.
Лэжьыгъэшхуэ щызэфIигъэкIащ абы илъэс 23-кIэ дохутыр нэхъыщхьэу щылэжьа, Жьэн узыфэхэм щеIэзэ республикэ диспансерым. ЖыпIэнурамэ, абы и лэжьыгъэр зыфIэзыгъэувар, езыгъэфIэкIуар Даурырщ. Абы мыхьэнэшхуэ иритырт и лэжьакIуэхэм я зэфIэкIым, Iэзагъэм хэгъэхъуэным, абы къыхэкIыуи щIэх-щIэхыурэ къызэригъэпэщырт хэгъэгу зэхуэмыдэхэм я IэщIагъэлIхэр зыхэт щIэныгъэ конференцхэр. Апхуэдэуи Шафихь дэлэжьахэм, шэч хэмылъу, ящIэж диспансерым къегъэщIылIа щIыналъэм хуэм-хуэмурэ жыг хадэ екIум зэрызыщиубгъуар. Даурым зэрыжиIэмкIэ, ар псэр зыхуэныкъуэ дахагъэт икIи абы епха лэжьыгъэхэр дэрэжэгъуэшхуэ къыхихыу ищIэрт.
1975 гъэм щегъэжьауэ пенсэм кIуэхукIэ Шафихь щылэжьащ Жьэн узыфэхэм щеIэзэ диспансерым, абы иужькIэ илъэс I5-м нэблагъэкIэ КъБКъУ-м и медколледжым щригъэджащ. ЦIыхугъэшхуэ хэлъу, лэжьакIуэшхуэу, и дэIэпыкъуныгъэр дэтхэнэми ялъигъэсу зэрыщытырт зыхэта гупми, зэIэза сымаджэхэми, республикэм и медицинэ лэжьакIуэхэми я пщIэ лъагэр къыхуэзыхьар Даурым.
