Къарэнашэ Залинэ: ГъащIэм езым дохутыр IэщIагъэм сыхуишащ

Зыпэрыт IэнатIэм щиIэ жэуаплыныгъэр нэсу зыхэзыщIэ, дохутыр IэщIагъэр хуэфащэ дыдэу къыхэзыха бзылъхугъэ зэкIужщ Бахъсэн район сымаджэщым неврологиемкIэ и къудамэм и унафэщI Къарэнашэ Залинэ. Зеикъуэ дэт курыт школ №3-р къиухри, 1995 гъэм ар щэтIысхьащ Къэбэрдей-Балъкъэр къэрал университетым и медицинэ факультетым. ИужькIэ и щIэныгъэм хигъахъуэу интернатурэр щрихьэкIащ Республикэ клиникэ сымаджэщым, ординатурэр - Урысей къэрал медицинэ университетым. Лэжьэн щыщIидзащ Налшык къалэ дэт Медицинэ чэнджэщ щрат поликлиникэм, адэкIэ Бахъсэн район сымаджэщым и неврологие къудамэм уващ, 2009 гъэ лъандэрэ а IэнатIэм и унафэщIщ.

- Дохутыр сыхъуну фIэкIа нэгъуэщI IэщIагъэ гуэр сиIэну зэи си нэгу къысхущIэгъэхьакъым, - жеIэ Къарэнашэм. - Ди унагъуэр медицинэм пыщIат. Си адэ шыпхъу нэхъыжьыр хирургыу лэжьащ Абы къыкIэлъыкIуэр фармацевтщ, ещанэр терапевтщ. Си адэшхуэм и къуэшым дохутыру дзэм къулыкъу щищIащ. СызэрыцIыкIурэ дохутыр хъыбар зыхэсхыу сыкъэхъуащ. Сымаджэхэр ди унэм къакIуэурэ зрагъэIэзэт, ахэр хъужауэ, гуфIэу фIыщIэ ящIу щыслъагъукIэ а IэщIагъэм хуэдэ щымыIэу къысщыхъурт. Мис апхуэдэу гъащIэм езым дохутыр IэщIагъэм сыхуишащ.

- Медицинэм и унэтIыныгъэхэм неврологиер къахэбгъэщхьэхукIащ. Ар къыщIыхэпхам сыт и щхьэусыгъуэр?

- Неврологиер – ар псантхуэм и зыхэлъыкIэр зыдж, абы епха узыфхэр къэзыхутэ медико-биологие щIэныгъэ зэмылIэужьыгъуэу зыхэлъ унэтIыныгъэщ. Адрейхэм къащхьэщыкIыу неврологием узыр зыхуэдэр щыуагъэншэу нэхъ къыпхуохутэ. Щхьэ куцIым и зы Iыхьэ цIыкIу къэс Iэпкълъэпкъым и зыхэлъыкIэхэм ящыщ гуэрым епхащ, абы и лэжьэкIэмкIэ «жэуап ихьу». Мис ар сфIэгъэщIэгъуэн хъуати, нэхъ куууэ абы зыщызгъэгъуазэну сыхуейт.

- ПсынщIэу зызыхъуэж зэманым унэтIыныгъэ псоми зэхъуэкIыныгъэхэр хелъхьэ. Абы улъэщIыхьэн щхьэкIэ сытым дежи уи щIэныгъэм хэбгъэхъуэн хуейщ. Уэ сыт хуэдэ Iэмалхэр къэбгъэсэбэпрэ?

 - КъБР-м Узыншагъэр хъумэнымкIэ и министерствэми КъБКъУ-м и медицинэ факультетми щIэх-щIэхыурэ лекцэхэр, конференцхэр къызэрагъэпэщурэ унэтIыныгъэм щIэуэ къыхыхьэхэм дыщагъэгъуазэ. Апхуэдэ зэхыхьэхэм хэтщ Урысейм и къалэшхуэхэм къикIа IэщIагъэлI пажэхэр, абы къыхэкIыуи лэжьыгъэ и пIалъэкIэ дызэхъуэжэнымкIэ ахэр Iэмал хъарзынэщ. КъищынэмыщIауэ, медицинэ журналхэм соджэ, интернетми куэд къыщызощIэ.

- Уи лэжьыгъэм ифIымрэ и Iеймрэ зэбгъапщэмэ…

- Зы Iуэхуи упэрытыфынукъым фIыр нэхъыбэу хыумылъагъуэмэ. Ди лэжьыгъэр къапщтэмэ, узым щхьэжагъуэ ищIауэ къыдэкIуэлIар, хъужарэ и нэгум гуфIэр къищу щытлъагъукIэ, сымаджэм и фIыщIэ псалъэр щызэхэтхкIэ абы къыдит гухэхъуэр къыпхуэмыIуэтэнщ. Мис апхуэдэхэм деж IэщIагъэм Iейуэ хэлъри гугъуехьу пыщIари, ахэр мымащIэми, зэуэ пщогъупщэж. Зы дохутыри щыIэкъым и сымаджэр хъужауэ илъагъуну хумейуэ. Сыт щхьэкIэ жыпIэмэ, абы и Iэзагъым и пщалъэ нэхъыщхьэу къалъытэр аращ.

-  Дохутыр IэщIагъэр къыхэзыххэм сыт хуэдэ чэнджэщкIэ захуэбгъэзэнт?

- Псом япэрауэ, щIэныгъэ тэмэм зрагъэгъуэтын хуейщ. Сытым дежи я Iэзагъэм зэрыхагъэхъуэным хущIэкъупхъэщ. ИщIэм арэзы техъуэжу тIысыж дохутырым а IэнатIэм сэбэпынагъ гуэри къыщихьынукъым. Зыщагъэгъупщэ хъунукъым дохутыр IэщIагъэр цIыху гъащIэр къегъэлыным зэрепхар. Апхуэдэуи гущIэгъу иIэу, гуапагъэ хэлъу щытын хуейщ. Ар сымаджэм зэрепсалъэм, абы къыхуищI дзыхьым куэд елъытащ. «Дохутырым и псалъэ къудейри хущхъуэщ» зэрыжаIэм мыхьэнэ иIэщ. КъищынэмыщIауэ, тегушухуэныгъэ хэлъыпхъэщ, и щIэныгъэмрэ и Iэзагъэмрэ и чэзум къигъэсэбэпыфын хуэдэу. Сыт щхьэкIэ жыпIэмэ, а дакъикъэм къапщтэ унафэм елъытауэ цIыху гъащIэр къыщыпхуегъэлын щытыкIэ къыпхуихуэнкIэ хъунущ. Аращи, IэщIагъыр фIыуэ егупсысауэ къыхэхын хуейщ.

- Залинэ, уи бынхэр уи лъагъуэм ирикIуэжыну жаIэмэ, тебгъэгушхуэну?

- Абы пылъ жэуаплыныгъэр, гугъуехьыр зыхуэдэм фIыуэ сызэрыщыгъуазэм къыхэкIыу нэхъ лэжьыгъэ тынш яIамэ нэхъ къэсщтэнут. АрщхьэкIэ дохутыр хъуну гупыж ящIмэ, яIэпыщIэзудынукъым икIи а IэщIагъэм зэрехъулIэнум теухуауэ сэ схузэфIэкIымкIэ дэIэпыкъуэгъу сахуэхъунущ. Нэхъыщхьэращи, IэщIагъэм къахуигъэув къалэныр зыхуэдэр нэсу къагурыIуэу къыхахын хуейщ. Зэрыхъунур зэманым къигъэлъэгъуэнщ.

- Уэ узэреплъымкIэ, республикэм узыншагъэр хъумэнымкIэ и IэнатIэр нобэ сыт хуэдэ щытыкIэм ит?

- Зыужьыныгъэ, ехъулIэныгъэ Iэджи иIэщ. Псалъэм папщIэ, нэхъапэм республикэм компьютер томографу зы закъуэ иIэу щытамэ, иджыпсту ахэр куэд хъуащ. Район сымаджэщхэри а IэмэпсымэмкIэ къызэрагъэпэщыфатэмэ, хъарзынэт. ФIагъ лъагэ зиIэ медицинэ технологиехэр жыджэру IэнатIэм къыщагъэсэбэп хъуащ. Си унэтIыныгъэм тегъэщIауэ жыпIэмэ, Лъынтхуэ узыфэхэм щеIэзэ республикэ центрыр къызэрызэIуахам, Кардиоцентрым и лэжьыгъэм зэрызиужьар икъукIэ узыщыгуфIыкIынщ. НэгъуэщI Iуэхугъуэ куэди щокIуэкI ди щIыпIэм. АдэкIи догугъэ республикэм и медицинэ IуэхущIапIэхэм я мылъку-техникэ лъабжьэр ирагъэфIэкIуэну.