Урысей ФСИН-м илъэситху хъуауэ къегъэсэбэп зэхащIыхьа щIэпхъаджагъэр зэхагъэкIыу суд унафэкIэ тезыр зытралъхьахэм я къуаншагъэр лэжьыгъэкIэ егъэпшыныжыным хуэунэтIа Iэмалыр. Федеральнэ IэнатIэм и Къэбэрдей-Балъкъэр щIыналъэ къудамэм егъэщIылIа апхуэдэ центр ди республикэми щыIэщ.
Хабзэм ебэкъуауэ, щIэпхъаджагъэ ялэжьауэ къалъытэу абы хуэфэщэн тезыр зытралъхьахэм ящыщхэр хуит ящI щхьэхуимыту щаIыгъыну пIалъэр тутнакъэщхэм имысу, къыхуагъэлъагъуэ лэжьыгъэм пэрыту центр хэхам щрахьэкIыну. Апхуэдэ Iэмал зратхэм ящыщщ япэу къыщIэхуахэр, щIэпхъаджагъэр, ари мыхьэлъэу, а зэм фIэкIа зымылэжьахэр, щхьэхуимыту щаIыгъыну тралъхьа пIалъэр мазитIым къыщыщIэдзауэ илъэситхум щIимыгъумэ.
ЦIыхур тутнакъ щIыным и пIэкIэ егъэзыгъэкIэ гъэлэжьэныр Урысейм къыщагъэсэбэпу щIадзащ 2017 гъэм. Илъэс дэкIри, Прохладнэ къалэм къыщызэрагъэпэщащ «ЩIэпхъаджагъэ зылэжьахэм я къуаншагъэр щагъэзэкIуэж центр №1» кIэзонэ IуэхущIапIэр, Урысей ФСИН-м и Управленэу Къэбэрдей-Балъкъэрым щыIэм хыхьэу. 2019 гъэм и пэщIэдзэм абы къашэу щIадзащ ямыгъэтIысу тезырыр зыпшыныну суд унафэкIэ хуит ящIахэр. Ар цIыхуищэ зэуэ щыIэным тещIыхьащ - цIыхухъу 70-рэ цIыхубз 30-рэ щIэхуэнущ.
Центрыр зищIысым и гугъу пщIымэ, тутнакъхэр гъэлэжьэным сыткIи хуэщIащ. И улахуэм щыщу судым игъэува Iыхьэм хуэдиз къэралым Iэрохьэ, езыхэр общежитхэм щопсэу, щыIэ хабзэхэр ягъэзащIэу.
- Зи хьэкум ящIар центрым къэтшэн ипэкIэ абы дыкIэлъоплъ, допсэлъылIэ. Ар лэжьыгъэм жэуаплыныгъэ хэлъу бгъэдэтын, жылагъуэ Iуэхухэм хэтын хуейщ. IуэхущIапIэр зыхуэгъэпсар хабзэм ебэкъуам и къуаншагъэр къыгурыгъэIуэжынырщ, гъуэгу захуэм теувэжыным, апхуэдэ афIэкIа къыIэщIэмыщIэным зытриухуэнырщ - жыпIэнурамэ, и щыуагъэр игъэзэкIуэжынырщ, - жеIэ центрым и унафэщI, къэрал кIуэцI къулыкъум и подполковник Щомахуэ Нарзан.
ЩIэпхъаджагъэ зылэжьахэр центрым яша нэужь ахэр щыгъуазэ ящI абы и хабзэхэм, ящIэ хъуну-мыхъунухэр гурагъаIуэ, иужькIэ лэжьапIэ ягъэув. Къуэншахэм хуамыдэхэм ящыщщ афиянрэ фадэрэ къыдахьэ, ахэр зрахьэлIэ, хуит ямыщIауэ общежитым къедза гъунапкъэм икI зэрымыхъунур, апхуэдэу центрым щыгъэува хабзэми ебакъуэу хуадэнукъым. ЕрыскъыхэкIхэри зыхуеину хьэпшыпхэри къыдахьэ хъунущ, ауэ ахэр къапщытэ, зыхуимыт гуэрхэр хэлъмэ зрагъэщIэн щхьэкIэ.
Центрым щыIэхэм илъэсым зэ махуэ 18-кIэ зрагъэгъэпсэху. IуэхущIапIэм и унафэщIхэм хуит ящIмэ, а зэманыр я унагъуэхэм яхэсу ягъакIуэ хъунущ. Тезыр зытелъхэм хуащI нэгъуэщI худэчыхыныгъэхэм ящыщщ, центрым щыIэху хабзэр къызэпамыудамэ, ныкъусаныгъэ гуэркIэ къыщIэмыхуамэ, а псор зэпилъытрэ унафэщIым хуит ищIмэ, я унагъуэхэм щIыгъуу псэуну - центрыр здэщыIэ муниципальнэ щIыналъэм унэ бэджэнду къыщащтэу е къыщащэхуу абы щыIэурэ я пIалъэр ирахьэкIыну. ИджыпстукIэ апхуэдэ хуитыныгъэ иратащ цIыхуитхум. Ахэр центрым мазэм плIэ къекIуалIэурэ я Iуэху зытетым унафэщIхэр щыгъуазэ ящI.
- Дэ ди къалэныр щыуагъэ зыIэщIэщIахэр гъащIэм, жылагъуэм тэмэму, гузэрыдзэ ямыщIу хэдгъэхьэжынырщ. Ахэр мыбы дэдубыдэну ди мурадкъым, атIэ хуит хъужа нэужь зыми зэран хуэмыхъуу лажьэрэ шхэжу, я щхьэ Iуэху дагъэкIыжыфу псэуным тедухуэнырщ зи Iуэху зетхуэр, - жиIащ центрым и унафэщIым. - Ди нэIэ щIэтхэм лэжьыгъэ къахуэдмыгъуэтыфу апхуэдэ гугъуехь диIэкъым. Мы зэманым Прохладнэ къалэм и IуэхущIапIэ 20-м зэгурыIуэныгъэкIэ дапыщIащ тутнакъхэр щыгъэлэжьэным теухуауэ. Ди деж щыIэхэм я нэхъыбэр хьэлэлу щхьэж и IэнатIэ пэрытщ, сыту жыпIэмэ, зыгъэлажьэхэм я губгъэн къамыхьу, тэмэму зи къалэнхэр зыгъэзащIэхэм Iэмал ягъуэт нэхъ пасэу хуит хъужу я унагъуэхэм яхыхьэжыну.
Мы центрым щыIэ хабзэхэм хуэдэхэм тет къудамэхэр яIэщ Урысей ФСИН-м и Управленэу Къэбэрдей-Балъкъэрым щыIэм хыхьэ 4-нэ, 5-нэ колониехэми, цIыху 40-м, 50-м ятещIыхьауэ. Абыхэм ягъакIуэ гъуэгу захуэ теувэжу гу зылъатэ тутнакъхэр. ЛэжьыгъэкIэ тезырхэр егъэпшыныжыныр зи лъабжьэ Iэмалыр нэхъыбэрэ къэралым къыщагъэсэбэп зэрыхъум къыхэкIыу, Къэбэрдей-Балъкъэрми иджыри апхуэдэ зы центр къыщызэIуахыну я мурадщ. Ар щаухуэнущ судкIэ тезыр зытралъхьахэм IэнатIэ нэхъ щагъуэтыну къалъытэ щIыпIэм, сыту жыпIэмэ, лажьэкIэрэщ абыхэм я къуаншагъэр зэрагъэзэкIуэжыфынур.
