Бжыгъэхэмрэ щапхъэхэмрэ

1-нэ, 2-нэ Белорус, 1-нэ Украин фронтхэм (Маршалхэу Жуков Г. К., Рокоссовский К. К., Конев И. С. зи унафэщIхэр) я дзэхэр 1945 гъэм мэлыжьыхьым и пэхэм Берлин екIуэлIащ. Абыхэм яхэтт сэлэтрэ офицеру мелуанитIрэ мин 500-рэ, топрэ лагъымыдзу 41.600-рэ, танкыу 6.250-рэ, кхъухьлъатэу 7.500-рэ яIэт.

Берлин и хъуреягъыр быдапIищу къещIэкIат. ГъущIрэ бетону гъэжауэ быдапIэ 400-м щIигъу иIэт. Уэраму хъуар зэпрытIыкIат е баррикадэкIэ гъэбыдат. Фашист Германием и щыхьэрыр яхъумэрт «Висла», «Центр» дзэхэм. Абыхэм яIэт топрэ лагъымыдзу мини 10-м щIигъу, танкыу 1.500-рэ, кхъухьлъатэу 3.300-рэ, сэлэтрэ офицеру цIыху зы мелуаным нэс хэтт.

* * *

Берлин папщIэ екIуэкIыну зэхэуэ гуащIэм лъэныкъуитIми яйуэ хэтынут зауэлIу мелуани 3-рэ мин 500-м щIигъу, топрэ лагъымыдзу мин 50-м щIигъу, танкрэ езырызекIуэ топу мини 8-м нэс, кхъухьлъатэу мини 9-м щIигъу. Советыдзэр фашистыдзэм ефIэкIырт: цIыху бжыгъэкIэ - хуэди 2,5-кIэ, топхэмкIэ - хуэди 4-кIэ, танкхэмкIэ - хуэди 4,1-кIэ, кхъухьлъатэхэмкIэ - хуэди 2,3-кIэ.

* * *

Берлин ебгъэрыкIуэным махуитI иIэу, мэлыжьыхьым и 14-м, тIасхъэщIэх гупу 32-м къахутащ бийм и быдапIэ нэхъ инхэмрэ и дзэхэр здэщыIэмрэ. Маршал Жуков Г. К. командирхэр зэхуишэсри, я къалэнхэр аргуэру зэ IупщI ящищIыжащ.

* * *

Мэлыжьыхьым и 16-м щIыпIэ зэманымкIэ сыхьэти 4-м, нэху мыщауэ, бийм трагъэпсащ уэздыгъэ мелуаным щIигъу зэрылъ прожектори 143-рэ.

Абыхэм ягъэгужьея, нэф ящIа фашистхэм зыкъэщIэжыпIэ ирамыту ебгъэрыкIуащ 1-нэ Белорус, 1-нэ Украин фронтхэм я кхъухьлъатэхэр. А зы махуэм къриубыдэу ахэр бийм 6.550-рэ теуащ. Топхэм бийм трагъэлъэлъащ топышэу зы мелуанрэ мин 236-рэ е вагон 2450-рэ ярыз топышэ.

* * *

Мэлыжьыхьым и I7-м ди дзэхэм яхузэфIэкIащ Берлин къэзыухъуреихь быдапIэхэм ящыщу етIуанэри зэпратхъын.

КъыкIэлъыкIуэ махуэм генерал-полковник Рыбалкэ П. С. зи пашэ танкыдзэр Шпрее псым зэпрыкIащ икIи мэлыжьыхьым и 21-м Берлин и гъунапкъэм Iухьащ.

* * *

Мэлыжьыхьым и 24-м адыгэ кхъухьлъатэзехуэ хахуэ Къуэныкъуей Назир хузэфIэкIащ Берлин щхьэщыхьэу абы щыIэ Темпельхоф аэродром нэхъ ин дыдэм сурэт трихын икIи ди дзэхэр нэхъри ебгъэрыкIуэнымкIэ ар сэбэпышхуэ къахуэхъуащ.

* * *

Мэлыжьыхьым и 25-м Берлин къанэ щымыIэу къэухъуреихьыныр зэфIэкIащ икIи а махуэм 1-нэ Белорус, 1-нэ Украин фронтхэм я зауэлIхэм папщIэ Москва салют щатащ.