Шухасэ

Нобэ ди республикэм фIыкIэ и цIэ къыщраIуэ адыгэ шууейхэм я «Шухасэ» жылагъуэ зэщIэхъееныгъэм. Ар къы­зэрыунэхуа щIыкIэмрэ абы хэтхэм кърахьэлIэ Iуэху щхьэпэхэмрэ тыдогъэ­псэлъыхь хасэм и Iэтащхьэ Къудей ­Аслъэн.

Зи дахагъыр къэIуэтэгъуей адыгэшым шэсыну щIэмыхъуэпс зы адыгэ щIалэ цIыкIуи щыIэу къыщIэкIынкъым. Хэти ар пасэу къохъулIэ, хэти балигъ хъуа нэужь а хъуэпсапIэм зэрынэсыным хущIокъу - тIум щыгъуэми адыгэ цIыхухъумрэ шымрэ я кум дэлъ зэпыщIэныгъэм кIуэдыпIэ иIэкъым.
- ЯпэщIыкIэ щIалитху-хы дызэрыгъэхъури, шууэ пщыхьэщхьэкIэрэ зэгъусэу дыкъыдэкIыу щIэддзащ. Ауэрэ зыкъыт­щIа­гъуу хуежьащ зи унагъуэкIэ шы зиIэ адрей щIалэхэми. ГупыфIу дызэуIуа нэужь къыдгурыIуащ фIэщыгъэ щхьэхуэ диIэн зэ­ры­хуейр икIи дызэдэарэзыуэ «Шухасэ» ­фIэтщащ. Ди гупым къыхыхьэну хуейхэм зыри япэрыуэркъым. Апхуэдэ гупыж зыщIхэм япэщIыкIэ шы зрагъэгъуэт, абы тесыкIэ зрагъащIэри, иджы шууей сы­хъуащ щыжаIэм, къытхохьэ. Куэдрэ къохъу дэ едгъэкIуэкI Iуэхухэм еплъыну машинэм ису къытхуэкIуэхэр, шыхэм дахьэхыу, иужькIэ къыщытхыхьи. Ди зэщIэхъееныгъэм хэтыну хуейхэр мащIэкъым. Дэри сыт щыгъуи дыхущIокъу абыхэм я мурадыр зэрадэтIыгъынымрэ дазэрыдэ­Iэпыкъунымрэ, - жиIащ «Шухасэм» и тхьэмадэм.
Мы жылагъуэ зэщIэхъееныгъэм и къалэн нэхъыщхьэр, лъэпкъыр зэрыгушхуэ, зэрыдахэхэм я мызакъуэу, зи бэшэчагъкIи адрейхэм ефIэкI адыгэшхэр хъумэнырщ, къыдэкIуэтей щIэблэр апхуэдэ Iуэху щхьэпэм хуэущиинырщ. Абы къыхэкIыу шууейхэр жыджэру хэтщ ди республикэм щрагъэкIуэкI жылагъуэ, гуфIэгъуэ зэхыхьэшхуэхэм. Абыхэм ящыщщ псапащIэ зэгухьэныгъэхэмрэ фондхэмрэ зи Iуэху хуэмыщIахэм ядэIэпыкъуным теу­хуауэ къызэрагъэпэщ Iуэхухэри. Псалъэм папщIэ, илъэс къэс абыхэм ягъэбжьыфIэ ТекIуэныгъэм и махуэм иращIэкI дауэдапщэхэр. Апхуэдэу шууейхэр щыIащ сабий зеиншэхэр щапIыж унэм.
ЦIыкIухэм папщIэ къызэрагъэпэщ Iуэхухэм ехьэлIауэ жытIэмэ, курыт еджапIэхэм адыгэ хабзэм, щэнхабзэм куууэ ущызыгъэгъуазэ дерсхэр щегъэ­кIуэ­кIыным теухуауэ Къэбэрдей-Балъкъэрым и Парламентым и ЩIалэгъуалэ палатэм къыхилъхьа Iуэхур даIыгъащ, «АдыгэбзэкIэ зэпсэлъэныгъэхэр» зыфIаща Iуэхур егъэкIуэкIынымкIэ абы щытекIуахэм саугъэтхэр ятынымкIэ ядэIэпыкъуащ икIи абыхэм «зекIуэ цIыкIухэр» драгъэкIуэкIащ, КъБР-м Лъэпкъ Iуэхухэмрэ жылагъуэ проектхэмкIэ и министерствэм игъэджэгуа саугъэтыр къэзыхьахэм «Ди лъэпкъэ­гъу­хэр» пэхуэщIэр ягъэзэщIэным я зэфIэкI халъхьащ. Абы хэта цIыкIухэр къыщрашэкIащ икIи щагъэхьэщIащ Тамбукъан гуэлым и Iэгъуэблагъэм. Къэбэрдей-­Балъкъэрым и Лъэпкъ музейм и уна­фэщI Накуэ Феликс щIыгъуу а махуэ дыдэм ­ирагъэкIуэкIа нэгузыужь зэхыхьэми хэтахэщ.
Мы илъэсми накъыгъэм и 9-р гъэлъэ­пIэным хэтынущ. ИджыпстукIэ Iуэхур зэрекIуэкIынур яубзыхуа щIыкIэкъым. «Шухасэм» и къызэгъэпэщакIуэ комитетым иригъэкIуэкIыну зи чэзу зэIущIэм 2024 гъэм ягъэзэщIэну къалэнхэр мыгувэу щаубзыхунущ.
«Шухасэм» и лIыкIуэхэр ди республикэм и жылэ къэс щыIэщ, адыгэшхэм ятеухуауэ а щIыпIэхэм къыщаIэт Iуэхухэм хасэр щигъэгъуазэу.
- Апхуэдэу лэжьыгъэр тэмэму зэтеубла зэрыхъуам гупым щыщ дэтхэнэми и фIыщIэшхуэ хэлъщ, - жиIащ Къудей Аслъэн.

ХЬЭТУ Астемыр.
Поделиться: