Корее Ипщэм псыщхьэм къалэ зэрытращIыхьыну щIыкIэм щегупсысащ. Ар дунейм зыкIи пымыщIауэ псэуфынущ.
Тенджызым и куууагъым зэрыхэхъуэм Iуэхугъуэ шынагъуэхэр къихьыну хуагъэфащэри, Хабидат-ООН-р (щIыпIэхэм къэхъуащIэхэм щыпэщIэтынымкIэ программэ), Пусан къалэшхуэм и унафэщIхэр, Oceanix Нью-Йорк технологие IуэхущIапIэр тегушхуащ гъащIэ щрахьэкI хъуну къалэ псыщхьэм тращIыхьыну. Абы и проектым 2019 гъэм елэжьын щIадзащ, иджыпсту ар утыку кърахьэ, ягъэлъагъуэ. Къалэм и ухуэныгъэм илъэситI ихьыну хуагъэфащэ. Ауэ ар 2025 гъэм нэхъ пасэу яухынукъым.
Проектым къызэрыщыгъэлъэгъуамкIэ, а Iуэхум мелард 200 текIуэдэнущ. Гектари 6 зыубыдыну «къалэм» япэ щIыкIэ цIыху мини 10 дагъэтIысхьэнущ. Iуэхухэр къайхъулIэу гу лъатэмэ, къэкIуэнум щIыпIэм и инагъымрэ абы дэсыну цIыхухэм я бжыгъэмрэ пщIыкIэ хагъэхъуэфынущ. Къалэм щыпсэунухэр къызэрыхахынумрэ абы бэджэндыпщIэу щIатын хуеймрэ теухуауэ Oceanix компанием зэкIэ зыри жиIэркъым.
ЗэрыжаIэмкIэ, псыщхьэм тращIыхьыну хытIыгухэр щы мэхъу, зыр адрейм пыту. Ахэр Пусан хы Iуфэ къалэшхуэм пыщIэжауэ щытынущ. ХытIыгур къызыхащIыкIынур бетоным нэхърэ нэхъ быдэщ, ауэ псым щIилъэфэнукъым. Къалэр къэзыгупсысахэм зэрыжаIэмкIэ, ухуэныгъэм къыщагъэсэбэпхэм ящыщу а пкъыгъуэм и закъуэщ псым езэгъыр, зэман дэкIа нэужьи нэхъ быдэж хъууэ аращ. ХытIыгум тетыну ухуэныгъэхэр жыгыку быдэмрэ шамбырымрэ (бамбук) къыхащIыкIынущ.
Хабидат-ООН-м зэритхымкIэ, къалэм энергиер псым щес электропанелхэмрэ унащхьэхэм тетыну панелхэмрэ къапкърыкIынущ.
ХытIыгум и хьэблэхэр цIыхухэм лъэсу къызэхакIухь хъунущ е лъакъуэрыгъажэ къагъэсэбэпу - жылагъуэ транспорт щыIэну траухуэкъым. Хьэблэ къэс я ухуэкIэ яIэжынущ: зы лъэныкъуэмкIэ цIыхухэр щыпсэуну унэхэр щыIэнущ, тыкуэнхэмрэ шхапIэхэмрэ зыщагъэпсэхуну щIыпIэмкIэ щаухуэнущ, ещанэ хытIыгум жыг хадэ щызэпаудынущ, хадэхэкIхэр къыщагъэкIыну Iэмал яIэн папщIэ.
«Дунейм и щытыкIэм зэрызихъуэжым зэрызыдэтщIыфыну Iэмалхэм ящыщщ псыщхьэм тету къэдгупсыса мыпхуэдэ къалэхэр ухуэныр. Псым дыпэщIэувэу деныкъуэкъу нэхърэ, абы дызэрыдэгъуэгурыкIуэным и ужь дитмэ нэхъыфIщ», - къыхегъэщ Хабидат ООН-м и гъэзэщIакIуэ унафэщI Шариф Маймунах Мохд.
