Мэкъуауэгъуэм и 9-м КIуэкIуэ Казбек хэтащ Мэзкуу щекIуэкIа «ТекIуэныгъэм и маисэ» дауэдапщэм. Тыгъэ лъапIэр зыхуащIа щIыналъэхэм Къэбэрдей-Балъкъэрри хиубыдащ.
ЩIыхьым и хьэщIэщым щызэхэта зэIущIэр къыщызэIуихым, УФ-м и Федеральнэ Зэхуэсым и УнафэщI Матвиенкэ Валентинэ жиIащ: «Тыгъэ лъапIэхэр зыхуагъэфэща къалэдэсхэми, щIыналъэхэм я унафэщIхэми, абыхэм я лIыкIуэхэми, ветеранхэми гурэ псэкIэ сохъуэхъу мы дамыгъэм ифI къекIыну, лIыхъужьыгъэ зезыхьа фи лъэпкъэгъу хахуэхэм захудогъэщхъ. Хэку зауэшхуэм и зэманым къэмыланджэу бийм пэщIэтахэм яхудиIэ фIыщIэр мыухыжщ. Нобэ екIуэкI зауэ Iуэху щхьэхуэм хэту Донбассымрэ абы и хуитыныгъэмрэ, цIыхубэмрэ къэралымрэ зыхъумэхэми фIыщIэ псалъэкIэ захудогъазэ. Шэч къытетхьэркъым дызэрыгушхуэ ди зауэлIхэр къызэримыкIуэтынум. ДощIэ абыхэм Дзэзешэ нэхъыщхьэм и унафэхэр нэгъэсауэ зэрагъэзэщIэнур. ТекIуэныгъэр я Iэпэгъурэ дазэрыщыгугъар къехъулIауэ я унэ къызэрекIуэлIэжынур».
Матвиенкэ къыхигъэщащ Урысейм и блэкIари, и нобэрей махуэри, и къэкIуэнури пхузэгуэмыхыну зэрызэпхар. «Нобэ фи къалэхэм здэфхьыну маисэхэр ныбжь псори зэрызэпыщIам и щыхьэту къэувынущ. Дызэрызэкъуэтым, ди япэ итахэми дэри ди Хэкур тхъумэн къалэн лъапIэр зэрытхьым и дамыгъэщ ар».
Налшык тыгъэ къыхуащIа ТекIуэныгъэм и маисэр къалэ администрацэм и унафэщI Ахъуэхъу Таймураз къыщыIэщIалъхьащ Iэтауэ екIуэкIа дауэдапщэм.
Мэзкуу кIуахэм яхэтащ КъБР-м и Парламентым и лIыкIуэу Федерацэм и Советым бюджетымрэ сату IуэхухэмкIэ хэт, КъБР-м и УнафэщIым УФ-м и органхэмрэ Мэзкуу унафэщIхэмрэ ядэлэжьэнымкIэ и лIыкIуэ щхьэхуэ Губин Геннадий, Налшык щIыпIэ администрацэм и Iэтащхьэ Ахъуэхъу Таймураз, Налшык къалэ щIыпIэ самоуправленэмкIэ и советым и унафэщI Хочуев Алий сымэ.
Пшыхьыр иуха нэужь, КIуэкIуэ Казбек и телеграм каналым щытепсэлъыхьыжащ Налшык щыщхэм Хэку зауэшхуэм и зэманым зэрахьа лIыгъэм.
«2010 гъэм гъатхэпэм и 25-м Налшык къыфIащауэ щытащ «Зауэ щIыхьым и къалэ» цIэр. А фIэщыгъэ лъапIэр зэрахьэ Урысейм щыщу къалэ 45-м. АпхуэдэпщIэ Налшык къылъагъэсащ хахуэу, къимыкIуэту, зэрыIыгъыу Хэкум и хуитыныгъэм щIэбэнахэм къагъэлъэгъуа лIыгъэм щхьэкIэ. Фигу къэзгъэкIыжынщ Къэбэрдей-Балъкъэр цIыхубэм Хэку зауэшхуэм и лъэхъэнэм лIыгъэ къызэрымыкIуэ къызэрызыкъуихам, зауэм иужькIэ щIыналъэр зэфIэувэжыным халъхьа гуащIэм, абы и щэнхабзэмрэ и псэукIэмрэ зэрызэтрагъэувэжам щхьэкIэ, Хэку зауэшхуэм и орденым и япэ нагъыщэр 1985 гъэм къратауэ зэрыщытари. Хэку зауэшхуэм и зэманым къимыкIуэту бийм пэщIэта ди республикэр щIыналъэм зэрыхуэпэжымрэ абы щхьэкIэ и псэ зэремыблэжынумрэ я щыхьэт куэд къагъэлъэгъуащ ди цIыхухэм. ЩIыналъэм щыщ цIыхуи 100 Брест быдапIэм бийм и япэ удыным щыпэджэжахэм яхэтащ. Зауэм республикэм и быну мин 70-м щIигъу дэкIри, мин 40-м нэс зауэ губгъуэм къинауэ щытащ.
1942 гъэм и жэпуэгъуэм Къэбэрдей-Балъкъэрым и щыхьэрым папщIэ зэхэуэ гуащIэ екIуэкIащ. УвыIэгъуэ имыIэу къалэм топышэхэр къытрагъэлъалъэрт кхъухьлъатэ 70-м, танк 270-рэ бийм и сэлэт мин зыбжанэрэ къебгъэрыкIуэрт. 1942 гъэм жэпуэгъуэм и 28-м щегъэжьауэ 1943 гъэм щIышылэм и 3 пщIондэ Налшык бийм IэщIэлъащ. Нацистхэм яIэщIэкIуэдащ мамыр цIыхубэм ящыщ куэд. Налшык хуит къэзыщIыжар КавказщIыб дзэм хыхьэ Ипщэ гупым и 37-нэ армэрщ, КъБР-м щыщ партизанхэр я гъусэу.
Къалэр хуит зэрыхъужу, ар зэфIагъэувэжын щIадзат. Зэман кIэщIым лэжьэн яублэжащ IуэхущIапIэхэм, школхэм, сымаджэщхэм, гъущI гъуэгухэмрэ телефон кIапсэхэмрэ зэпащIэжащ. КъыкIэлъыкIуэ зэманми Къэбэрдей-Балъкъэрым хэлъхьэныгъэшхуэ хуищIащ ТекIуэныгъэр къэблэгъэным. Налшык паркым сытым дежи щоблэ МафIэ мыужьыхыр, «Зауэ щIыхьым и къалэ» псалъэхэр зытетха мывэ фэеплъри абдеж щытщ. Дэ зэи тщыгъупщэнукъым Хэкур зыхъумэжахэм зэрахьа лIыгъэр. ИугъащIэ текIуэныгъэр къэзыхьа лIыхъужьхэм!» - дыкъыщоджэ УнафэщIым и хъуэхъум.