Малкэ къуажэм дэса Щхьэныкъуэхэ Хьисэрэ Баблинэрэ я унагъуэм къихъуа зэрыбыниблым ящыщу щым егъэджакIуэ IэщIагъэр гъащIэ гъусэ ящIат икIи сыт хуэдэ зэмани абы хуэпэжу я илъэсхэр ирахьэкIащ. Щхьэныкъуэ зэшхэм я нэхъыжь Нухьмэн щIэблэм яригъэджащ бзэмрэ литературэмрэ. Музэрэч тхыдэмкIэ егъэджакIуэу илъэс куэдкIэ лэжьащ, школ унафэщIым и къуэдзэу щытащ.
И къуэш нэхъыжьитIым я Iуэхум пищащ Щхьэныкъуэ Мусэбии. 1968 гъэм щIэныгъэ ищхьэ КъБКъУ-м щызригъэгъуэтауэ щалъхуа къуажэм къэзыгъэзэжа Мусэбий лэжьыгъэм и гур хузэIухат. ЗэрыцIыкIу лъандэрэ зыщIэхъуэпс IэщIагъэр зиIэ хъуа щIалэщIэр хуэпIащIэрт абы ехьэлIа и мурад дахэхэр, и анэкъилъхухэр зыхунэмысахэри хэту, гъащIэм хипщэным.
- Адыгэбзэмрэ ди лъэпкъ литературэмрэ си псэм къызэрехуэбылIэм хуэдэу дэтхэнэ зы сабийми зыхезгъэщIэну сыщIэхъуэпсырт, - игу къигъэкIыжырт Мусэбий. - Сэ абы хузиIэ лъагъуныгъэм гушхуэныгъи къысхилъхьэрт.
Апхуэдэу игурэ и щхьэрэ зэтелъу, бгъэдэлъ щIэныгъэм къигъэгугъэу егъэджэныгъэм япэ лъэбакъуэр щызыча IэщIагъэлIым и мурадхэр къызэрехъулIэнум шэч лъэпкъ хэлътэкъым. Зэман кIэщIым къриубыдэу абы зэфIэкI лъагэхэр къигъэлъэгъуащ, чэнджэщэгъуфI, щапхъэ дахэ егъэджакIуэхэми школакIуэхэми яхуэхъуащ. Абы и гъэсэну мащIэкъым адыгэбзэр фIыуэ зригъэлъэгъуар. Иригъэджахэм ящыщ зыбжанэ езым и лъагъуэм теувауэ адыгэбзэмрэ литературэмкIэ егъэджакIуэу курыт школхэм щолажьэ. Зы илъэси къанэртэкъым Мусэбий и еджакIуэхэм ящыщу зытIущ КъБКъУ-м и адыгэбзэ къудамэм, абы и педколледжым щIэмытIысхьэу. Абы и еджакIуэхэр щIэх-щIэхыурэ къихьэрт район, республикэ зэпеуэхэм я утыкухэм икIи увыпIэфIхэр къыщахьырт.
Щхьэныкъуэр зэфIэкI лъагэ зыбгъэдэлъ егъэджакIуэт. Илъэс 50-м нэскIэ егъэджэныгъэ-гъэсэныгъэ IэнатIэр псэ хьэлэлу ирихьэкIащ абы. Мусэбий щацIыхур Дзэлыкъуэ щIыналъэм и закъуэтэкъым, абы и зэфIэкIым щыгъуазэт республикэм и школхэм я лэжьакIуэ куэд. Ар жыджэру хэтащ «Си бзэ - си псэ, си дуней» республикэ зэпеуэм. 1975 гъэм щригъажьэри, илъэс 40-м нэскIэ ар и унафэщIу щытащ тхыдэмкIэ школ музейм. 2009 - 2010 гъэ еджэгъуэм ТекIуэныгъэ Иныр илъэс 65-рэ зэрырикъум и щIыхькIэ къызэрагъэпэща «Школ музейхэм я еплъыныгъэ» Урысейпсо зэпеуэм Мусэбий зи унафэщIым республикэм япэ увыпIэр къыщихьри, къэралпсо утыкум ирашахэм яхэтащ. Апхуэдэ лэжьыгъэфIым папщIэ ЩIыхь тхылъ, саугъэт лъапIэ къратауэ щытащ.
«Егъэджэныгъэ» лъэпкъ проектым ипкъ иткIэ къэралым щекIуэкIа зэпеуэми хэтат Мусэбий. Абы щытекIуа егъэджакIуэ нэхъыфI дыдэхэм халъытэри, Щхьэныкъуэм къратащ зэпеуэм и ЩIыхь тхылъымрэ ахъшэ сом мини 100 хъу саугъэтрэ.
Бзэмрэ тхыдэмрэ яхуиIэ лъагъуныгъэм нэмыщI, Щхьэныкъуэр тхэнми хуэIэкIуэлъакIуэу щытащ. ЕджапIэм абы щызэтриублат «ТхакIуэ, усакIуэ ныбжьыщIэхэр» кружокым и лэжьыгъэр. 2001 гъэ лъандэрэ УФ-м и Журналистхэм я союзым хэта Мусэбий еджакIуэ цIыкIухэр щыгъуазэ хуищIырт прозэмрэ усыгъэмрэ я щэхухэм.
Мусэбий зэфIих апхуэдиз лэжьыгъэр гулъытэншэу къэнакъым. Абы къратащ Урысей Федерацэми Къэбэрдей-Балъкъэрми Егъэджэныгъэмрэ щIэныгъэмкIэ я министерствэхэм я ЩIыхь тхылъхэр. ЕгъэджэныгъэмкIэ категорие лъагэ зиIа IэщIагъэлIым «ЕгъэджакIуэ-методист», «УФ-м егъэджэныгъэмкIэ щIыхь зиIэ и лэжьакIуэ» цIэ лъапIэхэр хуэфащэ дыдэу къыфIащат.
Щхьэныкъуэ зэшхэм ящыщу зыри псэужкъым иджыпсту. Къыхаха IэщIагъэм сыт хуэдэ лъэхъэни хуэпэжу лэжьэныр Щхьэныкъуэ зэшхэм къыдалъхуа хьэл-щэн дахэхэм ящыщащ. Гу къабзэкIэ Нухьмэн ирихьэжьа Iуэхум псэ зэIухакIэ пищащ Музэрэч. Абыхэм я ехъулIэныгъэхэр игъэбагъуэу, адэкIэ зригъэужьу и къуэшхэр щылэжьа курыт школ №2-м егъэджэныгъэ-гъэсэныгъэ IэнатIэм илъэс куэдкIэ щыпэрытащ Мусэбий. Щхьэныкъуэ зэш-егъэджакIуэхэм я лъэужь нэхур зэи хремыгъуащэ.
