Жылагъуэ

Адыгэхэм нобэрей ди гьащIэмрэ махуэ тхуэхъуамрэ куэдым дрегьэгупсыс. Ар и Iэужьу къыщIэкIынщ лъэпкъым ди нэгу щIэкIамрэ дгъэвамрэ икIи а псор нэхъ куууэ къыдгурыIуэн, ди пщэдейм къытпэщылъыр нэхъыфI хъун папщIэ, а псор зыщыдмыгьэгьупщэу, дяпэ итахэм къакIуа гьуэгуанэ мытыншыр гьуэгугьэлъагьуэ тхуэхъуу дэтхэнэ зы адыгэри дыпсэун хуейщ.  

ЩыIэщ цIыху зэпIэзэрытыщэхэр, я лэ­жьыгъэкIи, я IуэхущIафэкIи, я унагъуэкIи. 

Пушкин Сергей - метрологщ, Совет Союзым и япэ атом сыхьэтыр къэзыгупсысахэм я пашэщ, усакIуэшхуэм и лIакъуэм пызыщахэм ящыщщ.

«Амур къаплъэн» щхьэзакъуэ мылъкукIэ зэхэмыт зэгухьэныгъэмрэ (АНО) «Урысейм и Мэкъумэш банкымрэ» зэхэту ягъэзащIэ куэдрэ узримыхьэлIэ амур къаплъэнхэр дэIыгъыным ехьэлIа проектыр.

Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм Егъэджэныгъэмрэ щIэныгъэмкIэ и министерствэм иджыблагъэ щызэхэтащ сабий зеиншэхэр псэупIэкIэ къызэгъэпэщыным теухуа зэIущIэ. Ар иригъэкIуэкIащ КъБР-м егъэджэныгъэмрэ щIэныгъэмкIэ и министр Езауэ Анзор.

Апхуэдэу зэIущIэм хэтащ щIыналъэм ит ухуакIуэ IуэхущIапIэхэм я лIыкIуэхэмрэ къулыкъущIапIэм сабий зеиншэхэмрэ адэ-анэхэр зыщхьэщымыт ныбжьыщIэхэмрэ ядэлажьэ и къудамэм и IэщIагъэлIхэмрэ.

Гъащlэм декlу, дэбакъуэ, дэгуфlэ, дэгупсысэ, зи гур къабзэ, зи бзэр бзэрабзэ, зи псалъэхэр макъыбэу зэрылъэлъ, адыгэбзэ зыIурылъ, дахагъэр зи гурылъ, дыгъэм и бзийхэр зи дыщэидэ, зи гупсысэкIэр зыми хуэмыдэ, Мэлэчыпхъуу Iущащэ, Сэтэнейуэ дахащэ, Iэдиихуу гъуэгугъэлъагъуэ, цIыхум зэикI зымыщI и жагъуэ, мазэ ныкъуэр зи набдзэ, гъатхэ уэгур зи нэкIу, жьыми щIэми хуэзыщI хабзэ, Iуэху иублэмэ - бжьыпэу зыух, къалэмкIэ итхахэр псысэ мыухщ... Зи гугъу сщIыр Аброкъуэ Беллэщ.

Нобэ Адыгэ фащэм и махуэщ. Абы ирихьэлIэу Дунейпсо Адыгэ Хасэм и тхьэмадэ Сэхъурокъуэ Хьэутий лъэпкъым зыхуигъэзащ. НэхъыжьыфIым и псалъэхэм ди гуапэу фыщыдогъэгъуазэ:

Бахъсэн къалэм и курыт еджапIэ №10-м тхыдэмкIэ и егъэджакIуэ Багъэтыр Лерэ и цIэр зэхэзымыхарэ абы и унагъуэр къэзымыцIыхурэ куейм ису къыщIэкIынкъым. Ар зи фIыщIэр Лерэ и IэщIагъэм и закъуэкъым. Ар бынипщIым я анэщ! Ахэр къэзыцIыхухэм къыбжаIэнущ Багъэтырхэ я унагъуэм зэгурыIуэрэ гъэсэныгъэрэ зэрилъыр, пщIантIэм псалъэмакъ лей къызэрыдэмыIукIыр. И унагъуэмрэ лэжьыгъэмрэ зэрызэдихьыр, и бын гъэсэкIэм и щэхухэр зэдгъэщIэну Лерэ зыхуэдгъэзат.

- Дауи, бынипщI упIынри улэжьэнри Iуэху тыншкъым. А псоми дауэ упэлъэща, Лерэ?

Бахъсэн щIыналъэм и кIэм щынэблэгъащ зауэм хэкIуэдахэм я фэеплъхэр зыхуей хуэгъэзэным ехьэлIа лэжьыгъэр.
Хэкур хъумэным зи псэр щIэзытIахэм я фэеплъхэр хъумэным теухуауэ къэрал программэм хиубыдэу 2019 - 2024 гъэхэм къагъэщIэрэщIэжащ Бахъсэн къалэм Лениным и уэрамым (курыт еджапIэ е 5-м хуэзэу), Беслъэнейм и уэрамым (МКОУ СОШ №2-м), Хуитыныгъэмрэ Лазомрэ я уэрам зэхэкIыпIэхэм (МКОУ СОШ №I0-м) тет фэеплъ кхъащхьэхэр. Сом мин 340-м и уасэ лэжьыгъэр къехьэлIэнымкIэ къадэIэпыкъуащ зэгурыIуэныгъэ зращIылIа хьэрычэтщIакIуэр.

ЦIыхум и узыншагъэр куэдкIэ елъытащ ар зэфэ псым хэлъ микроэлементхэр зыхуэдэм. Куэдыр зэрыщыгъуазэщи, ижь зэманым цIыхухэр жылагъуэу тIысын ипэ а къыхаха щIыпIэхэм къыщыщIэж псым и фIагъыр япэ щIыкIэ къапщытэрт. Iэмалу щыIэр арати, дыжьынхэкI халъхьэрт, ар пIалъэ кIэщIкIэ хэуфIыцIыхьмэ, псым и щытыкIэм шэч къытрахьэрт.
Псым хэлъ языныкъуэ микроэлементхэр щымащIэри, пщалъэм фIишу щыкуэдри сэбэпкъым, - жеIэ Сеченовым и цIэр зэрихьэу Москва дэт университетым биоэлементологиемрэ экологиемкIэ и центрым и унафэщI, медицинэ щIэныгъэхэмкIэ доктор, профессор Скальный Анатолий.