Жылагъуэ

 Пщэдджыжьым сыкъызэрыушу соплъ, тхьэмахуэм нэсауэ си щхьэгъубжэм къыIут розэ гъэгъам. Абы абджынэ зэпэплIимэм апхуэдизу зыкъригъэзэгъащи, псэ зыIут гуэр набдзэгубдзаплъэу пэшым къыщIэплъэ хуэдэщ. Сыхъэр къызыпих къапщIий плъыжь - фIыцIафэхэр, аршыным щIигъуу зызыIэта лъадий Iэчлъэчыр… хэкIэса бжьыхьэм дахагъэрэ къарууэ иIэж псори хилъхьащ жыпIэнщ, иужь дыдэу къэгъэгъа розэ закъуэм. Теплъэр, плъыфэр, къыплъэмыIэс щIыIэтыIагъ зыщIэлъ мэ гуакIуащэр… ЩIы фIыцIэр къэтIэщIи, дэнэ деж а псори зэгъусэу здыщIэлъыр? – Тхьэм и къарур уи фIэщ ирихъуну пхурикъунщ а зыр.

ФокIадэм и 7-м Новороссийск къалэм щежьащ «Вахта Памяти» урысейпсо акцэр. Мы гъэм ар хуагъэпсащ къалэр нэмыцэ-фашист зэрыпхъуакIуэхэм къыщыIэщIагъэкIыжа махуэм. Къэбэрдей-Балъкъэрым и лIыкIуэу абы хэтщ республикэм и суд приставхэр. 

Арыншами зэв мо фэтэр бжэIупэ тIэкIум джэгужьыр щагъэш. Ар зэхэзыублари щIызэхаублари щхьэусыгъуэ хуейуи щыткъым… Джэгум кIэщIэт Iэгу цIынтIэ тIэкIури, дэпкIей-дэлъейрэ тхьэмыщкIафэу, зы лъэныкъуэкIэ къыщопIэнкI.
Зи лъакъуэхэм ерагъыу яIыгъ цIыхубзышхуэр, утыкур хуримыкъуу, къофэри къофэ… хъурейуэ къеувэкIа гуп чэфми ар къауфэрэзыхь, нэхъри къызэщIагъаплъэу. Ешагъэнкъэ иджы щыжыпIэм, дэнэт, «Iэпщацэхэ я кхъуейжьапхъэу» зыкъызыщIедзыж. 

КъытщIэхъуэ щIэблэм анэ­дэлъхубзэр егъэджыныр мыхьэнэшхуэ зиIэ Iуэху­гъуэщ икIи щIыхь зыпылъ ­къалэнщ, сыту жыпIэмэ лъэпкъ тхыдэр, хабзэхэр, нэ­щэнэхэр, гупсысэкIэмрэ псэу­кIэмрэ къозыгъащIэу щыIэр а зы Iэмалырщ - бзэращ а псоми я хъумакIуэр.

Иджыблагъэ илъэс плIыщI ирикъуащ дунейм зэрехыжрэ Къэ­бэрдей-Балъкъэрым и зыужьы­ныгъэм хэлъхьэныгъэшхуэ хуэ­зыщIа парт, жылагъуэ лэжьакIуэ пэрыту щыта Жыласэ Жыраслъэн. 

Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм и махуэгъэпсым Къэралыгъуэм и махуэм увыпIэ щхьэхуэ щеубыд. Ар ягъэлъэпIэн щIадзащ 1921 гъэм фокIадэм и 1-м, ­РСФСР-м и ВЦИК-м и унафэкIэ Къэбэрдей округыр Бгырыс АССР-м къыхагъэкIыжу Къэбэрдей автоном область къыщызэрагъэпэщам щегъэжьауэ. Иужь­кIэ ар Къэбэрдей-Балъкъэр автоном областым хуэкIуэжащ. Автономие щхьэхуэ зэрыхъуам хуэгъэпса махуэшхуэ зэхыхьэхэр щрагъэкIуэкIыну махуэр илъэс къэс ягъэувырт абы теухуауэ къыдагъэкI унафэ пыухыкIам тету. Ауэ, 1997 гъэм, КонституцэщIэр къыщащтэм ирихьэлIэу, республикэм и Парламентым ­фокIадэм и 1-р КъБР-м и Къэралыгъуэм и махуэу ­игъэуващ икIи унафэ ищIащ дяпэкIэ ар махуэшхуэу (мылэжьэгъуэ махуэу) къалъытэну. 

Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм и илъэси 100 махуэшхуэм ирихьэлIэу екIуэкI Iуэхухэм хэтыну щIыналъэм хьэщIэ куэд къыхуоблагъэ. Абыхэм ящыщщ УФ-м и сенатор, Урысейм и ЛIыхъужь, алыдж-урым бэнэкIэмкIэ щэнейрэ олимп чемпион хъуа Карелин Александр, гандболымкIэ олимп чемпион, Ставрополь щIыналъэм и Думэм Экономикэм зегъэужьынымрэ уней мылъкухэмкIэ и комитетым и унафэщIым и къуэдзэ Лавров Игорь, велоспортымкIэ олимп чемпион, СССР-м спортымкIэ щIыхь зиIэ и мастер Шыхъуэ Борис.

Ди республикэр къы­зэ­ры­зэрагъэпэщрэ илъэси 100 щрикъум, Урысейм ис лъэпкъ­хэм я щэнхабзэм и Iэужьым и илъэсым, РСФСР-м, КъБАССР-м я цIыхубэ артист ТIыхъужь Алий къызэралъхурэ илъэси 105-рэ щыхъум ирихьэлIэу, Нартан дэт Щэнхабзэ уардэунэм ТIыхъужь Алий и цIэр фIащащ.

Полицэм и генерал-полковник, УФ-м къэрал кIуэцI IуэхухэмкIэ и органхэм щIыхь зиIэ я лэжьакIуэ КIуэкIуэ Юрий Александр и къуэр зи IуэхущIафэкIэ зи пщIэр къэзылэжьыжа, жэуаплыныгъэ зыхэлъ цIыхущ. 

ЩIэныгъэлIхэм къызэрахутамкIэ, дызыщыпсэу ЩIымрэ Дыгъэ системэм хиубыдэ вагъуэхэмрэ адрей планетэхэмрэ илъэс меларди 4,6-рэ ипэкIэ къэунэхуащ. ЦIыхум и гъащIэм къыщыхъу къызэрыгуэкI Iуэхухэм пыщIащи, гу лъитэркъым къэзыхъуреихь дунейм къыщыхъу телъыджэхэм, хищIыкIыркъым абы епха щIэныгъэ гъэщIэгъуэным. ЦIыхур хьэршым и гъунапкъэ жыжьэхэм нэплъысащ. ИкIи планетэ мелард бжыгъэхэм ящыщу ЩIы закъуэращ гъащIэ здэщыIэу къыщIэкIари. Ар, дауи, телъыджэщ. Ауэ, абы нэхърэ нэхъ гъэщIэгъуэныж куэд къыщохъу езы ЩIыми...
ЯпэщIыкIэ ЩIым и ухуэкIэм зэ дриплъэжынщ.