Апхуэдэущ анэдэлъхубзэр зэрагъэбыдэр

КъытщIэхъуэ щIэблэм анэ­дэлъхубзэр егъэджыныр мыхьэнэшхуэ зиIэ Iуэху­гъуэщ икIи щIыхь зыпылъ ­къалэнщ, сыту жыпIэмэ лъэпкъ тхыдэр, хабзэхэр, нэ­щэнэхэр, гупсысэкIэмрэ псэу­кIэмрэ къозыгъащIэу щыIэр а зы Iэмалырщ - бзэращ а псоми я хъумакIуэр. Илъэси 100 хъуауэ къэралыгъуэ хуиту псэу, абы и ехъу­лIэныгъэм хуэлажьэ ди цIыхубэм нобэ зыри зэран къытхуэхъуркъым ди бзэр ­зетхьэжын, адэкIи зе­д­гъэу­жьын, едгъэфIэкIуэн пап­щIэ.

Анэбзэм нэхърэ нэхъ IэфIрэ лъапIэрэ зэрыщымыIэр сыщысабийм си лъым хыхьауэ щытакIэщ сэ. Абы къыхэкIыуи балигъ сыхъуу гъащIэм IэщIагъэ къыщыщыхэсхын щыхъум, адыгэбзэмрэ литературэмрэ нэхъ куууэ зджыну, иужькIэ, IэщIагъэ зэзгъэгъуэтмэ, бзэм и IэфIагъыр сабиипсэм зыхищIэным, абы пщIэ хуищIу къэгъэтэджыным си къару псори есхьэлIэну мурад сщIат. Си гуращэхэр къызэхъулIащ икIи илъэс плIыщIым щIи­гъуауэ псэ хьэлэлу сыпэрытщ щIэблэр егъэджэн IэнатIэм. Си гъащIэ насыпым и зы Iы­хьэшхуэущ си IэщIагъэр къы­зэрызбжыр.
КъызэрыслъытэмкIэ, егъэджакIуэм, псом хуэмыдэу анэдэлъхубзэр сабийм езыгъащIэм, и къалэныр щIэблэм щIэныгъэ куу етыным и закъуэкъым, атIэ апхуэдэу ныбжьыщIэхэм лъэпкъ гъэсэныгъэ екIу яхэлъхьэнымкIи, ­щал­ъ­хуа щIыналъэр, Хэкур фIыуэ ялъагъуу къэгъэтэ­джынымкIи, пщIэ-нэмыс жы­хуэтIэхэр зэ­рахьэнымкIи лэ­жьыгъэ ин дыдэ зэфIихыпхъэщ. Аращ ди усакIуэшхуэ КIыщокъуэ Алим апхуэдэ Iэ­щIагъэлIхэр игъэ­лъапIэу щIыжиIар: «Бзэр дэзыгъащIэр Тхьэм иузэщI, Дунейм и фIы­гъуэм щремыщIэ».
Тхыдэ гъуэгуанэ кIыхь икIи гугъу зиIа ди лъэпкъым и нэхъыжьхэм нобэм къахьэсыфащ ди хабзэ дахэхэр, тхуа­хъумэфащ ди анэдэлъхубзэр. Ауэ щыхъукIэ, ди адэжь-анэжьхэм къащIэна бзэм дэ IупщIэ хуэтщIыжыныр икIагъэщ. Нобэ, Тхьэм и фIыщIэкIэ, ди анэдэлъхубзэм гулъытэ хуэтщIыну дыщыхуит зэманщ. Мы дунеишхуэм зы къэрали тет­къым ди деж лъэпкъ мащIэхэм я бзэм щиIэ пщIэм ­хуэдиз щигъуэт. АбыкIэ диIэ ­хуитыныгъэхэр къэдгъэсэбэпу долажьэ адыгэбзэмрэ литера­ту­рэмрэ езыгъэджхэр. Методикэ пэрытхэр Iуэхум хэтп­щэным дыхущIэкъуу, дерс зэIухахэмрэ урок нэужь лэжьыгъэхэмрэ ящIыгъуу, компью­терым и Iэмал зэмылIэужьы­гъуэхэри дерсхэм хыдогъэхьэ. Сызэрылэжьа илъэсхэм зэзгъэпэщащ класс щIыб лэжьыгъэ зэхуэмыдэхэм я сценарий куэд. Абыхэм яхэтщ литературнэ пщыхьэщхьэхэм, тхылъеджэхэм я зэIущIэхэм, кружокхэм я лэжьыгъэхэм, диспутхэм, конференцхэм ятеу­хуахэр.
ЕгъэджакIуэ ныбжьыщIэхэр бзэм, литературэм нэхъри дихьэхынымкIэ хуабжьу сэбэп ­мэхъу егъэджакIуэхэм я зэ­хыхьэхэр, еджакIуэхэм папщIэ къызэдгъэпэщ зэпеуэ зэмы­лIэужьыгъуэхэр. Абыхэм ящыщу къыхэзгъэщыну сыхуейт Iуэху зехьэкIэ хьэлэмэт куэд зи утыку кърахьэ «Си бзэ - си псэ, си дуней» республикэпсо зэ­пеуэ-фестивалыр. Апхуэдэу адыгэ­бзэр езыгъэджхэр, адрей предметхэмкIэ IэщIагъэлIхэм яхуэдэу, жыджэру дыхэтщ «Егъэджэныгъэ» къэ­ралпсо проектым ипкъ иткIэ екIуэкI зэхьэзэхуэм икIи щIэх-щIэхыурэ пашэ дыщохъу. 
«Си анэдэлъхубзэр фIыуэ солъагъу», - жыпIэу ущыскIэ зэ­фIэкIыркъым - ар уи гъэсэнхэми я псэм хэлъу къэбгъэхъун хуейщ, абы папщIи фи къаруи, щIэныгъи, зэфIэкIи фемы­блэж», - яжызоIэ егъэджакIуэ ныбжьыщIэхэм. Апхуэдэ жэ­уаплыныгъэ лэжьыгъэм хуи­Iэрэ бзэм и къэкIуэнум папщIэ и гур, и псэр пIейтеймэщ анэ­дэлъхубзэр езыгъэджхэм цIыхубэ гулъытэ лъагэрэ жы­ла­гъуэ щIыхьрэ къыщахьынур. 
Мыбдежым къыхэзгъэщыну сыхуейт щапхъэу бгъэлъагъуэ хъуну Iуэху зехьэкIэ пэрыт зиIэ ди егъэджакIуэхэм я бжыгъэм къыхэхъуэ зэпыту зэрекIуэкIыр. Анэдэлъхубзэр щIэблэм яIу­рызылъхьэ, ар езыгъэдж лэжьакIуэфIхэм я цIэщIэхэр зэхыдох зы илъэси къэмынэу. СащогуфIыкI абыхэм икIи си гуапэу сохъуэхъу я гъащIэмрэ я мурадхэмрэ зэтехуэу, лъэп­къымрэ анэдэлъхубзэмрэ я зыужьыныгъэм хуэгъэпса я ­хъуэпсапIэхэр къайхъулIэу куэдрэ псэуну. Зи лъэпкъыр, къэралыр, адыгэ щIыналъэр фIыуэ зылъагъухэм аращ я лэжьэкIэ мардэр. Апхуэдэущ къэралыгъуэри зэрагъэбыдэр.