КъБР-м и Парламентым ЕгъэджэныгъэмкIэ, щIэныгъэмрэ щIалэгъуалэм я IуэхухэмкIэ и комитетым и зэIущIэ иджыблагъэ щригъэкIуэкIащ Къэбэрдей-Балъкъэр гуманитар-техникэ колледжым. Абы щытепсэлъыхьащ «Профессионалитет» федеральнэ проектым ипкъ иткIэ колледжхэм курыт щIэныгъэ зэрырат Iэмалхэр зэрыщрагъэфIакIуэм.
ЗэIущIэм хэтащ КъБР-м и Парламентым и УнафэщI Егоровэ Татьянэ, КъБР-м и Парламентым ЕгъэджэныгъэмкIэ, щIэныгъэмрэ щIалэгъуалэм я IуэхухэмкIэ и комитетым и унафэщI Емуз Нинэ, КъБР-м и Iэтащхьэмрэ Правительствэмрэ я лIыкIуэу КъБР-м и Парламентымрэ суд IуэхущIапIэ- хэмрэ щыIэ ДыщэкI Мадинэ, КъБР-м егъэджэныгъэмрэ щIэныгъэмкIэ и министр Езауэ Анзор, КъБР-м лэжьыгъэмрэ социальнэ дэIэпыкъуныгъэмкIэ и министр Асанов Алим, КъБР-м щIалэгъуалэм я IуэхухэмкIэ и министр Лу Азэмэт, депутатхэр, КъБР-м и МВД-м, Росгвардием, КъБР-м и Сату-промышленнэ палатэм, «КъБР-м и промышленникхэмрэ хьэрычэтыщIэхэмрэ я зэгухьэныгъэм, Суд департаментым и управленэу КъБР-м щыIэм, курыт щIэныгъэ щратхэмрэ еджапIэ нэхъыщхьэхэмрэ я лIыкIуэхэр, нэгъуэщIхэри.
ЗэIущIэм щIадзэн и пэ къихуэу, хьэщIэхэм еджапIэм зыщаплъыхьащ. Абыхэм ирагъэлъэгъуащ иджырей мардэхэм тету къызэрагъэпэща еджапIэ пэшхэр, суд зэIущIэхэр зэрекIуэкIым, хабзэхъумэ Iуэхухэм, нэгъуэщIхэми хагъэгъуэзащ.
Егоровэ Татьянэ зэIущIэр къыщызэIуихым, къыхигъэщащ УФ-м и Правительствэм къыхилъхьа «Профессионалитет» Iуэхур егъэджэныгъэ IэнатIэм зезыгъэужьыну IэмалыфIу къызэрилъытэр, щIалэгъуалэм щIэныгъэ егъэгъуэтыным и мызакъуэу, ахэр IэнатIэкIэ къызэгъэпэщынри абы къызэрыщылъытам мыхьэнэшхуэ зэриIэр.
- Мы Iуэхум нэхъыщхьэу хэлъращи, абы къиIэтыжыну дыщогугъ лэжьакIуэ IэщIагъэхэм я пщIэр, - жиIащ Татьянэ. - ФщIэж къыщIэкIынщ апхуэдэ IэнатIэхэм щIэупщIэшхуэ яIэу зэрыщытар. Ди республикэм и мэкъумэш, машинэухуэ IэнатIэхэм Iута куэдым я цIэхэр къэрал псом къыщраIуэу щытащ. Куэдым къыхуагъэфэщат Социалист Лэжьыгъэм и ЛIыхъужь цIэ лъапIэр. АрщхьэкIэ иджыпсту, гу зэрылъыттэщи, апхуэдэ IэщIагъэхэр зэзыгъэгъуэтхэр хэпщIыкIыу нэхъ мащIэ хъуащ. IуэхущIапIэхэм IэщIагъэлIхэр яримыкъумэ, шэч хэмылъу, гугъуехьхэр къыдэкIуэнущ, къэралым и экономикэм и зыужьыныгъэм зэран хуэхъуу. Абы къыхэкIыу мы зэманым Iуэхум и щытыкIэм зэрызрагъэхъуэжыну Iэмалхэм нэхъ егугъу хъуащ, абы фIым ущегъэгугъ. «Профессионалитет» Iуэхур ди республикэм къэзыгъэсэбэпын щыщIэзыдзар зэкIэ егъэджэныгъэ IэнатIитIщ, хабзэхъумэ IэнатIэмрэ мэкъумэшымрэ хуэунэтIауэ щIэныгъэ зэрыратынум хуэгъэзауэ. Дыщогугъ мы Iуэхум Къэбэрдей-Балъкъэрым гулъытэ щигъуэтыным, еджапIэ нэхъыбэм ар къагъэсэбэпыным. Абы дытетмэ, илъэс къэс къытхущIэгъэкIынущ зи IэщIагъэм фIыуэ хэзыщIыкI лэжьакIуэ ныбжьыщIэхэр.
КъБР-м егъэджэныгъэмрэ щIэныгъэмкIэ и министр Езауэ Анзор депутатхэм фIыщIэ яхуищIащ зэпымыууэ зыкъызэрыщIагъакъуэм папщIэ.
- 2023 гъэр ЕгъэджакIуэмрэ унэтIакIуэмрэ я илъэсу щытащ икIи едгъэкIуэкIа лэжьыгъэм пызыщэ Iуэхущ «Профессионалитет» проектыр, - къыхигъэщащ министрым. - Абы ипкъ иткIэ нэгъабэ Къэбэрдей-Балъкъэр гуманитар-техникэ кол- леджым къыщызэIутхащ хабзэхъумэ лэжьыгъэм хуэгъэхьэзырыным тегъэщIа егъэджэныгъэ центрыр. Старэ Шэрэдж къуажэм дэт Къэбэрдей-Балъкъэр агропромышленнэ кол- леджым мы гъэм къыщызэIудох «Мэкъумэш Iуэхухэм» хуэунэтIауэ еджапIэмрэ IуэхущIапIэхэмрэ щызэдэлэжьэну центр (кластер). Iуэхур зытеухуар иджырей Iэмэпсымэхэмрэ IэмалыщIэхэмкIэ егъэджэныгъэр къызэрызэдгъэпэщынурщ. Къыхэзгъэщыну сыхуейт центритIым зегъэужьыным УФ-м ЕгъэджэныгъэмкIэ и министерствэм сом мелуани 160,5-рэ зэрыхухихар.
Министрым жиIащ 2023 гъэм ебгъуанэ классхэм къыщIэкIахэм я бжыгъэр цIыху минитIрэ ныкъуэкIэ зэрынэхъыбэр. Ар къэлъытауэ, мы зэманым елэжьын щIадзащ 2040 гъэ пщIондэ тещIыхьауэ щIэныгъэ-технологие зыужьыныгъэр зыхуэдэнур убзыхуным, щIапхъэр гъэбелджылыным. Абы къыщыгъэлъэгъуащ промышленностым, мэкъумэш IэнатIэм, ухуэныгъэм, транспортым, хущхъуэ щIыным IэщIагъэлIхэр зэрыхуагъэхьэзырыпхъэр.
«Абы щыгъуэми «Профессионалитет» федеральнэ проектыр Къэбэрдей-Балъкъэрым щыгъэзэщIэным пылъ гугъуехь нэхъыщхьэр зэпхар ухуэныгъэм, транспорт IэнатIэм, туризмэм ехьэлIауэ еджапIэхэмрэ IуэхущIапIэхэмрэ щызэдэлажьэ кластер зэрыщызэтемыубларщ, апхуэдэуи электроннэ промышленностым, робототехникэм, машинэухуэм епха IэнатIэхэр зэрыщымыIэрщ. Ауэ, сызэреплъымкIэ, цIыхухэм иджы нэхъ къагурыIуэ хъуащ лэжьакIуэ IэщIагъэхэм ди зэманым щIэупщIэ зэраIэр, ахъшэфI къызэрыпэкIуэр. Къэбгъэлъагъуэмэ, колледжхэм щеджэну кIуэхэм я бжыгъэр иужьрей илъэсищым процент 18-кIэ нэхъыбэ хъуащ, цIыху 18600-м нэсащ», - дыщIигъуащ министрым.
Егоровэ Татьянэ жиIащ IэщIагъэлIхэр гъэхьэзырынымкIэ щIыналъэр къызэрыкIэрыхур, икIи Тырныауз фольфрам-молибден къыщIэхыпIэр къызэIуахыжыну зэрамурадыр къэлъытауи, абы щылэжьэнухэр егъэджэн зэрыхуейр. Абы и IуэхукIэ, республикэм экономикэ зыужьыныгъэмкIэ и министерствэр ящIыгъуу, зыхуеину IэщIагъэлIхэр сыт хуэдэми зэрыгъэбелджылыпхъэр КъБР-м и Парламентым и УнафэщIым къыхигъэщащ.
«Профессионалитет» лэжьыгъэр зэрагъэзащIэм теухуауэ къыщыпсалъэм, Къэбэрдей-Балъкъэр гуманитар-техникэ колледжым и унафэщI Абазэ Барэсбий жиIащ зэращIылIа зэгурыIуэныгъэхэм тету, еджапIэм щызэхалъхьа программэр иджыри колледжиплIым къызэрагъэсэбэпынур.
Къэбэрдей-Балъкъэр агропромыщленнэ колледжым и унафэщI Сэхъурокъуэ Анатолий жиIащ «Профессионалитет» Iуэхур УФ-м и Правительствэм къызэрыхилъхьар игъуэ дыдэу къызэрилъытэр, абы колледжхэм зэрызригъэужьынур. 2024 - 2025 гъэ еджэгъуэхэм «Профессионалитет»-м и программэхэмкIэ цIыху 735-рэ еджэнущ. «Ди колледжым лэжьыгъэ зэмылIэужьыгъуэхэм зыщыхуагъэсэну пэшибгъу (зона) зыхуейхэмкIэ къызэдгъэпэщынущ. 2024 - 2026 гъэхэм кластерыр зыхуей хуэгъэзэным сом мелуани 120,8-м щIигъу хуаутIыпщынущ, бюджетым щымыщ ахъшэу абы сом мелуан 18,8-м щIигъу хэлъынущ (сом мелуан 14,2-р лэжьыгъэ IэнатIэ езытхэм я ахъшэу)», - къыхигъэщащ къэпсэлъам. Апхуэдэуи Сэхъурокъуэм къызэхуэсахэр щигъэгъуэзащ 2024 гъэм колледжыр илъэси 100 зэрырикъум.
КъБР-м и МВД-м хэтхэм ядэлэжьэнымкIэ и управленэм и унафэщIым и къуэдзэ, полицэм и полковник ХьэщIэлI Ислъам тепсэлъыхьащ къэрал кIуэцI IуэхухэмкIэ органхэм щылэжьэнухэр къызэрыхах щIыкIэм, мы зэманым а IэнатIэми IэщIагъэлIхэр зэрыхуримыкъум.
«Языныкъуэ щIыналъэхэм Урысейм и МВД-м и IэщIагъэлIхэр щрикъуркъым процент 25 - 30-м нэскIэ. 2023 гъэм и кIэм къызэрытпщытэжамкIэ, Къэбэрдей-Балъкъэрым проценти 7-щ тхуримыкъур. Дэ дыхьэзырщ курыт щIэныгъэ зэзыгъэгъуэтхэри, ди къэпщытакIуэ комиссэм пхыкIмэ, лэжьакIуэу къэтщтэну», - жиIащ абы.
КъаIэта Iуэхур зэрыдаIыгъымрэ ягу зэрырихьамрэ къыхигъэщу, зэIущIэм къыщыпсэлъащ Къэбэрдей-Балъкъэр гуманитар-техникэ колледжым щеджэхэм я адэ-анэхэм я комитетым хэт Хьэтщыкъуэ Марие.
ЖаIар къыщызэщIакъуэжым, къагъэлъэгъуащ 2030 гъэ пщIондэ республикэм и колледжхэр псори проектым хыхьэн, «Профессионалитет» программэмкIэ еджэхэм адэкIэ лэжьыгъэ IэнатIэ зэраIэнур зэтеублэн зэрыхуейр.
ЗэIущIэм и кIэм Афганистаным советыдзэхэр къызэрырашыжрэ илъэс 35-рэ зэрырикъумрэ Хэкум пэIэщIэу зи къалэнхэр зыгъэзащIэу хэкIуэдахэм я фэеплъ махуэмрэ я щIыхькIэ, Къэбэрдей-Балъкъэр гуманитар-техникэ колледжыр къэзухауэ щыта, афган зауэм хэкIуэдахэу Мэзло Валерэ, Бекъалды Аслъэн, Дыкъуэ Ахьмэдхъан сымэ хьэщIэхэм удз гъэгъахэр хуагъэтIылъащ еджапIэм дэт фэеплъ мывищым деж.
