КъБР-м и Правительствэм щекIуэкIащ егъэджэныгъэм зегъэужьынымкIэ 2030 гъэ пщIондэ ящIапхъэхэмрэ Егъэджэныгъэмрэ щIэныгъэмкIэ министерствэм 2023 гъэм къриубыдэу илэжьахэр къапщытэжынымрэ ятеухуа зэIущIэ.
КъБР-м и Правительствэм и УнафэщI Мусуков Алий ар къыщызэIуихым и гугъу ищIащ егъэджэныгъэм и мыхьэнэм, ди республикэм абы и щытыкIэр щегъэфIэкIуэным сэбэп хуэхъу Iуэхугъуэхэм.
- «Егъэджэныгъэ» лъэпкъ проектым и фIыгъэкIэ Iуэхур зыкъомкIэ ефIэкIуащ. Илъэс къэс республикэм щаухуэ школыщIэхэр, сабий садхэр, егъэджэныгъэм и IуэхущIапIэхэр зыхуей хуагъазэ, зэрахьэ, зэрагъэпэщыж.
2023 гъэм фокIадэм и 1-м ирихьэлIэу республикэм къыщызэIуахащ еджакIуэ 1785-рэ зыщIэхуэ школищ - ахэр дэтщ Нарткъалэ, Прохладнэ, Куба. Мы гъэм и бжьыхьэм Налшык, Бахъсэн, Май, Прохладнэ къалэхэм, Красносельскэ, Сэрмакъ, Псынабэ къуажэхэм лэжьэн щыщIадзэнущ курыт еджапIэщIэхэм. Абыхэм екIуэлIэнущ еджакIуэ 4539-рэ. Аргуэру 2025 гъэм абыхэм къахыхьэнущ цIыкIу 5150-рэ зыщIэхуэну школибгъу. Иужьрей илъэситIым къриубыдэу зэрахьащ школ 60, иджыри 2026 гъэ пщIондэ зыхуей хуагъэзэнущ 50 хуэдиз.
Егъэджэныгъэм и къэухьыр школ ухуэныгъэхэм къыщыувыIэркъым, дауи. Иужьрей илъэсхэм школакIуэхэм папщIэ къызэIуах иджырей технологиехэр зыхэт егъэджапIэхэр. Апхуэдэщ «Точка роста» центрыр, «Кванториум», «IT - кубы» технопаркхэр. Физическэ щэнхабзэмрэ спортымрэ сабийхэр дегъэхьэхынымкIэ Iэмалхэми зэпымыууэ къахохъуэ, щIэныгъэ куу зиIэ IэщIагъэлIхэр республикэм иIэщ. Егъэджэныгъэ IэнатIэм пэрытхэм зыуэ щыт я федеральнэ системэ мэлажьэ, щIэныгъэ-методикэ Iэмалхэр и нэIэ щIэту. Абы егъэджакIуэхэм я щIэныгъэм зэпымыууэ щыхагъахъуэ, - жиIащ Мусуковым.
Правительствэм и УнафэщIым къыхигъэщащ егъэджэныгъэм хэтхэм я улахуэр хэгъэхъуэным, сабийхэр зэреджэн тхылъ къахуэщэхунымрэ школым щыгъэшхэнымрэ илъэс къэс мылъку щхьэхуэ зэрыхухахыр.
- Егъэджэныгъэр зыхуей хуэзэу къызэгъэпэщынращ республикэм мылъку нэхъыбэ зытригъэкIуадэр. Абы и щхьэусыгъуэри гурыIуэгъуэщ - егъэджэныгъэр фIэкIыпIэ зимыIэ Iуэхущ. Пэжщ, къызыхуэтыншэу дызыхуей псори зэпэщ хъуакъым иджыри, лъэпощхьэпохэри щыIэщ, егъэфIэкIуапхъэр куэд мэхъу. Абы и лъэныкъуэкIэ къыхэгъэщыпхъэщ гъэсэныгъэ, егъэджэныгъэ IэмалыщIэхэр къэгъэунэхуныр; зэфIэкI зиIэ щIалэгъуалэм щхьэж зыхэзэгъэну унэтIыныгъэкIэ ядэлэжьэныр, сабийхэм заужьыным пасэу гулъытэ хуэщIыныр, - жиIащ Мусуковым.
КъБР-м егъэджэныгъэмрэ щIэныгъэмкIэ и министр Езауэ Анзор илъэс кIуам ялэжьахэм теухуауэ къыщыпсалъэм, къыхигъэщащ ЕгъэджакIуэмрэ унэтIакIуэмрэ я илъэсу ягъэува 2023 гъэм егъэджэныгъэм и Iэмалхэр егъэфIэкIуэным теухуауэ ягъэзэщIа проектхэр; сабий зэчиифIэхэм гъуэгу езыт Iуэхугъуэхэр; зэпымыууэ ирагъэкIуэкIа республикэ, щIыналъэ зэхьэзэхуэхэмрэ олимпиадэхэмрэ.
Илъэсым республикэм щекIуэкIа егъэджэныгъэ Iуэхугъуэхэм хэтащ цIыху мин 20-м щIигъу. КъБР-м Егъэджэныгъэмрэ щIэныгъэмкIэ и министерствэм къыбгъэдэкI щIыхь дамыгъэхэр хуагъэфэщащ цIыху 400-м нэблагъэм.
Мыхьэнэшхуэ иIэу республикэм щекIуэкIа Iуэхухэм ящыщу министрым къыхигъэщащ егъэджэныгъэ IуэхущIапIэхэм я унафэщIхэр зыхэта «Егъэджэныгъэр: къэкIуэнум теухуа еплъыкIэ» зэхыхьэр, егъэджакIуэ ныбжьыщIэхэм я зэIущIэр, егъэджэныгъэ IэнатIэм пэрытхэм я «ЕгъэджакIуэр классым щIэмысу» сурэт зэпеуэр, Налшык и школ №33-м и пщIантIэм егъэджакIуэм и фэеплъ къызэрыщызэIуахар, нэгъуэщIхэри.
- ЕгъэджэныгъэмкIэ, сабий зэчиифIэхэр тегъэгушхуэнымкIэ мыхьэнэ ин иIэу къыдолъытэ «Антарес» щIыналъэ центрым. Илъэс кIуам щхьэж зыдихьэх и лъэныкъуэкIэ абы зыщрагъэужьащ школакIуэ 900-м щIигъум. 2023 гъэм «IэщIагъэлI ныбжьыщIэхэр» федеральнэ пэхуэщIэм къытепщIыкIыжащ «Профессионалитет» проектыщIэр. Республикэр хэтащ федеральнэ щIэныгъэ грантхэм я зэпеуэхэм.
Урысей щIэныгъэ фондым щIэныгъэ къэхутэныгъэхэр къызэгъэпэщыным хухихащ сом мелуани 2,2-рэ. Абы республикэми мылъку хилъхьэжащ. КъБР-м и Iэтащхьэм и саугъэтыр хуагъэфэщащ щIэныгъэлI ныбжьыщIэу тхум. Республикэм и егъэджакIуэ нэхъыфIхэм текIуэныгъэхэр, ехъулIэныгъэхэр щызыIэрагъэхьащ федеральнэ мыхьэнэ зиIэ зэпеуэхэм, - жиIащ Езауэм.
Министрым къызэрыхигъэщамкIэ, егъэджэныгъэм Къэбэрдей-Балъкъэрым хуабжьу зыщиужьа пэтми, иджыри гулъытэ хуэныкъуэ, Iэмал щхьэхуэхэр къызыхуэгупсысыпхъэ Iуэхугъуэхэри щыIэщ.
Езауэ Анзор тепсэлъыхьащ егъэджэныгъэм зегъэужьыным теухуауэ 2030 гъэм нэсыху яIэ къалэнхэмрэ мурадхэмрэ. Гулъытэ хэха хуащIынущ егъэджэныгъэ утыкушхуэ ухуэным, бжыгъэхэм тет технологиехэр зи лъабжьэ егъэджэныгъэм егугъуным, сабийхэм зэрадэлажьэ IэмалыщIэхэр гъэунэхуным, щIэныгъэ-къэхутэныгъэ пэхуэщIэхэм. АдэкIи пащэнущ егъэджакIуэхэм я щIэныгъэм хагъэхъуэным, щIэблэр хэкупсэу къыдэгъэкIуэтеиным егугъуным, къалащхьэм пэжыжьэ къуажэхэм щыщ сабийхэм зыщрагъэужь IуэхущIапIэхэр къызэгъэпэщыным, зи узыншагъэр мыщIагъуэхэмрэ унэм щIэсу ирагъаджэхэмрэ ядэIэпыкъуным.
ЗэIущIэм хэтахэм жаIащ зи гугъу ящIа Iуэхухэм зэреплъыр, упщIэ зиIахэм министрым жэуап яритащ.
ГУГЪУЭТ Заремэ.
