«Байконур» космодромыр«Байконурыр» дуней псом и япэ космондром нэхъ ин дыдэщ. Абы телъэтыкIащ Гагарин Юрий зэрыса «Восток» кхъухьыр, ЩIым и япэ спутник IэрыщIыр, «Восход», «Союз» хьэрш кхъухьхэр. Космодромым километр зэбгъузэнатIэ мини 7-м нэблагъэ къызэщIеубыдэ. Абы хэтщ ракетэхэр лъэтэным щыхуагъэхьэзыр комплексхэр, ракетэхэмрэ космос аппаратхэмрэ къыщапщытэ корпус, баллистикэ ракетэхэр щагъэунэху къудамэ, нэгъуэщI куэди. Космодромым километр 350-кIэ пэжыжьэщ Байконур къалэр. Совет Союзыр лъэлъэжа нэужь, космодромыр Къэзэхъстаным и нэIэ щIэуващ. Ауэ Урысейм ар бэджэнду иIыгъщ 2050 гъэ пщIондэ къэлъытауэ. Абы къыхэкIыу щIыпIэм хабзитI щыгъэуващ - Урысеймрэ Къэзэхъстанымрэ яйхэр. Къалэм къэралитIми я хабзэхъумэхэр щолажьэ, суду, военкомату, ЗАГС-у тIу щыIэщ, щызокIуэ къэралитIми я ахъшэр. Байконурым и фIэщыгъэми гъэщIэгъуэнагъ хэлъщ. Къапщтэмэ, космодром цIэрыIуэр нэхъ зыпэгъунэгъур Тюратам жылэрт. XX лIэщIыгъуэм ар хамэ къэрал СМИ-хэм «Тюратам космическэ комплексу» къагъэлъагъуэуи щытащ. Байконур щыIащ космодром нэпцI. Ар Урысейм къигъэсэбэпырт хамэ къэрал шпионхэр игъэщхьэрыуэн папщIэ. Космодромыр Байконур епха фIэщыгъэм къытенащ. Космодромым и дамыгъэщ «Борщов и тюльпан» жыхуаIэ удз гъэгъар. А щIыпIэм къыщыкI а тюльпан лIэужьыгъуэм теухуа тхыгъэхэр щыIэщ, ар тхылъхэм къыщыгъэлъэгъуащ, Байконур теухуа фильмхэми къыхощ. Япэ космическэ туристыр хьэршым лъэтащ Байконур космодромым текIри. Американ хьэрычэтыщIэ Тито Деннис 2001гъэм мэлыжьыхьым и 28-м доллар мелуан 20 щIитащ космосым зыщиплъыхьыным. Ар «Гагаринскэ старт»-кIэ зэджэм и езанэ утым телъэтыкIащ. Илъэс 61-рэ зи ныбжь зыплъыхьакIуэр махуихкIэ хьэршым щыIащ. 2000 гъэхэм щегъэжьауэ космодромыр къэгъэщIэрэщIэжынымрэ и комплексхэм кIэлъыплъынымкIэ лэжьыгъэшхуэхэр екIуэкIащ, абы и фIыгъэкIи бжыгъэхэр я лъабжьэу лажьэ ракетэхэр иIэ хъуащ. Зэгуэр дзэм епха IуэхущIапIэу щыта космодромым иджы дуней псом щыщ туристхэр ирегъэблагъэ. УщыкIуэнум мазитIкIэ япэ иту зебгъэтхын хуейщ. Туристхэм космодромыр къызэхаплъыхь, космическэ кхъухьхэм я макетхэр ирагъэлъагъу, музейхэм щIагъэхьэ. ЯфIэгъэщIэгъуэнщ ракетэхэр щаутIыпщкIэ еплъынуи, космонавтхэр щрагъажьэкIэ къызэрагъэпэщ Iуэхугъуэхэри. Байконур космодромым и музейр телъыджэщ. Абы гъэщIэгъуэн куэд къыщыпщIэнущ дунейпсо ракетэ ухуэныгъэмрэ космосымрэ теухуауэ. Пэш щхьэхуэ хухэхащ Королёв Сергей – космонавтикэм и конструктор цIэрыIуэм и сурэтхэр, абы къигъэсэбэпа хьэпшыпхэр, и чертёжхэр щIэлъщ. Музейм ущеплъыфынущ «Союз» космическэ кхъухьым и макетми. Гагаринымрэ Королёвымрэ я унэкIэ зэджэхэри гъэщIэгъуэнщ. Япэ унэ - пэшым Гагариныр нэху къыщекIащ космосым щылъэтэнум щыгъуэ. ЕтIуанэм Королёвыр щыпсэууэ, щылажьэу щытащ.
Поделиться:
Читать также:
05.11.2024 - 14:00 →
Псы къыщIэшыпIэ зэрыIыгъхэм пэрохьэ
04.11.2024 - 10:11 →
ЗэгурыIуэм нэхъ лъапIэ щыIэкъым
03.11.2024 - 12:39 →
ЦIыху къабзэу дунейм тета
31.10.2024 - 15:43 →
Фэшх-лышхымрэ дэрэ
30.10.2024 - 16:30 →
Къэбэрдей-Балъкъэрым и лэжьыгъэр къалъытэ
|