Телъыджэ
Джейм и «хьэщIа» Паккард Майкл
США-м и Массачусетс штатым хыхьэ Провинстаун къалэм щыщ Паккард Майкл иджыблагъэ къыщыщIам и хъыбарыр щызэбграгъэхам, ар зэхэзыхахэм зыжьэу абы хужаIащ: «Джанэ щыгъыу къалъхуащ!» IэщIагъэлIхэм зэрыжаIамкIэ, апхуэдэ къыщыхъур зэзэмызэ дыдэщ - триллионым хуэзэу зэщ.
Дайвингым илъэс 40-м щIигъуауэ дихьэх, псы щIагъым щесыным хуэщIа Iэмэпсымэ нэхъыфIхэри зиIэ цIыхухъум омар къиубыдын мурадкIэ зыщыхидзат Атлантикэ хым Кейп-Код псыдэлъэдапIэр пызыгъэщхьэхукI щIыпIэм деж. Тенджыз щIагъым хуиту щесыф, ар гъэунэхупIэ гуэруи къэзымылъытэ Майкл дихьэхауэ есурэ езыми къыгурыIуакъым джейм и жьэм къызэрыжьэдэхутар. Езым зэрыжиIэжымкIэ, напIэзыпIэм дунейр къытеункIыфIам хуэдэу хъуащ икIи къыгурыIуащ зыгуэрым и жьэм къызэрыжьэдэхутар.
«Сэ зыхэсщIащ сызыжьэдэлъыр зэрымыакулэр - и дзэхэр къысхэуэртэкъым икIи зыри къызэузыртэкъым. Ауэ ар хэтми си зэхуэдэт. Сызыубыда псэущхьэм си дежкIэ мыхьэнэшхуэ дыди иIэтэкъым - сэ а гъэрыпIэм езыр-езыру сыкъикIыфыну сыщыгугъыртэкъым. Си гъащIэ псор си нэгум напIэзыпIэм щIэкIыжащ. Си гур занщIэу жащ си щхьэгъусэмрэ си къуитIымрэ я деж», - жиIэжащ Майкл.
И унагъуэм зэрегупсысу, абы къару къыхыхьэжащ икIи гужьеигъуэм хэхуа цIыхухъум джейм и жьэ кIуэцIым зыщиудыныщIэу хуежьащ.
КъыщыщIынкIэ хъуну псом я нэхъыкIэм Майкл зыхуигъэхьэзырауэ, тенджыз псэущхьэ абрагъуэр псы щIыIум къыдэсеящ. Тхьэм ещIэ - бдзэжьеишхуэIуэ иригъэлъэтэхауэ къыщыхъуа е Майкл кIэрыщIа хьэфэ, гъущI Iэмэпсымэхэр къехьэлъэкIа? Ар псы щIыIум къэсри, и щхьэр иутхыпщIу хуежьащ. А дакъикъэхэр Паккард игъащIэкIэ щыгъупщэнукъым:
- Сэ джейм и жьэм сыкъыжьэдэлъэтыжри, псым сыкъыхэхуэжащ. Си фIэщ хъуртэкъым къызэуэлIа насыпыр - хуит сыхъужат!
Езым зэрыжиIэжамкIэ, ар джейм и жьэм дакъикъэ ныкъуэкIэ е тIэкIу нэхъыбэкIэ жьэдэлъауэ арщ. Езыр хуиту бэуэфырт, псы щIагъым зэрыщес и Iэмэпсымэр иджыри Iулъти.
Дайверым и насып кърихьэкIар фIэщщIыгъуейми, нэрылъагъут. Псэууэ къэна щхьэкIэ, Майкл джейм фIыуэ иудыныщIат икIи а щIыпIэм пэмыжыжьэу бдзэжьей щещэ гупыр мыхъуамэ, езыр хым къыхэмысыкIыжыфынкIи хъунт. Абыхэм щIалэр къапхъуатэри, я кхъухьым ирагъэгъуэлъхьащ.
Паккард и лъакъуэхэр къыщIэувэртэкъыми, ахэр къута и гугъащ. Бдзэжьеящэхэм «джейм и хьэщIар» сымаджэщым нагъэсащ икIи дохутырхэм ар сыт и лъэныкъуэкIи зэпаплъыхьащ, и узыншагъэр къапщытащ. Къутагъэ иIэу къыщамыгъуэтым, и кIуэцIкIи, и IэпкълъэпкъкIи узытегузэвыхьын фэбжь иIэу къыщамыхутэм, а махуэ дыдэм ар унэм ягъэкIуэжащ. Дохутырхэм зэрыжаIамкIэ, Майкл ещIэкъуауэу фIэкIа иджыри зыкъомрэ къыхуэкIухьынукъым, ауэ къыщыщIынкIэ хъуну щытам елъытауэ ар езым зыуи къридзэркъым.
Нобэ
♦Иракым щагъэлъапIэ я революцэм и махуэр. Къэралыр зи унафэм щIэт пащтыхьыр 1958 гъэм традзри, Иракыр Республикэ хабзэм зэрытеувэр хэIущIыIу ящIащ.
♦Осетие Ипщэм щыIэ мамырщIэкъу къарухэм я махуэщ
♦1789 гъэм Бастилиер (Париж) къыщащта махуэщ. Франджы революцэшхуэм щыщIидза махуэу ягъэлъапIэ ар.
♦1860 гъэм Урысейм и къэрал банкыр къызэрагъэпэщащ.
♦1867 гъэм Инджылызым щыIэ Рэдхилл мывэ къыщIэхыпIэм Нобель Альфред япэ дыдэу щигъэлъэгъуащ къигупсыса динамитым и лъэщагъыр.
♦1896 гъэм Новгород Ищхъэрэм щекIуэкIа выставкэм щагъэлъэгъуащ япэ урыс автомобилыр.
♦1897 гъэм Урысей къэралыгъуэм тхьэмахуэ махуэр зыгъэпсэхугъуэу зэрыщыщытынум теухуа унафэ къащтащ.
♦1901 гъэм Москва къыщызэрагъэпэщащ цIыхухэр фадэм демыгъэхьэхыным хуэгъэпса зэгухьэныгъэр.
♦1903 гъэм лажьэу яутIыпщащ Транссыбыр гъущI гъуэгур.
♦1909 гъэм къызэIуахащ Сочэ и иджырей зыгъэпсэхупIэ зэпэщхэм лъабжьэ яхуэхъуа «Кавказская Ривьера» санаторэр. ЦIыхухэм я нэгузегъэужьыпIэфIу къалъытэу ар нобэм къыздэсым мэлажьэ.
♦1917 гъэм Финляндием автономие игъуэтащ.
♦1939 гъэм Магадан къуажэр къалэ хъуащ.
♦1941 гъэм япэ дыдэу зауэм къыщагъэсэбэпащ БМ-13 Iэщэр, совет сэлэтхэм гъэфIэгъыцIэу «Катюша» зыфIащауэ щытар.
♦1945 гъэм Париж къалэм ТекIуэныгъэм и парад щекIуэкIащ. Япэ иту уэрамым ирикIуащ Франджым и ЛIыхъужь Хьэгъундокъуэ Елмэсхъан.
♦1946 гъэм къыдэкIащ США-м щыщ сабий дохутыр Спок Бенджамин и тхылъ цIэрыIуэр - «Сабийм кIэлъыплъынымрэ ар гъэсэнымрэ» зыфIищар.
♦1956 гъэм СССР-м и Совет Нэхъыщхьэм къэрал пенсэхэм ятеухуа законыр къищтащ.
♦1957 гъэм Налшык щекIуэкIащ СССР-м ис лъэпкъ псоми я тхакIуэхэм я лIыкIуэхэр зыхэта пшыхь гъэщIэгъуэн.
♦1965 гъэм Къэбэрдей-Балъкъэрым уэрэдымрэ къафэмкIэ и «Кабардинка» къэрал ансамблыр къафэмкIэ «Кабардинка» ансамблу зэрахъуэкIащ.
♦1993 гъэм НТВ телеканалыр къызэрагъэпэщащ.
♦1904 гъэм къалъхуащ адыгей тхакIуэ Щоджэн Iэюб.
♦1928 гъэм къалъхуащ куржы тхакIуэ, Лениным и цIэр зезыхьэ саугъэтыр зрата Думбадзе Нодар.
♦1936 гъэм къалъхуащ къэрал лэжьакIуэ цIэрыIуэу щыта, КъБАССР-м и Министрхэм я Советым и УнафэщIу 1988 - 1991 гъэхэм лэжьа Мамхэгъ Михаил.
♦1945 гъэм къалъхуащ совет спортсмен, лыжэм тету лъагапIэм къелъэнымкIэ олимп чемпион, гъэсакIуэ Белоусов Владимир.
♦1961 гъэм къалъхуащ адыгей усакIуэ, тхакIуэ ГутIэ Саният.
♦1986 гъэм къалъхуащ урысей уэрэджыIакIуэ, УФ-м щIыхь зиIэ и артисткэ Телегинэ Пелагея.
Дунейм и щытыкIэнур
«pogoda.yandex.ru» сайтым зэритымкIэ, Налшык пшэр техьэ-текIыу щыщытынущ. Хуабэр махуэм градус 25 - 26-рэ, жэщым градус 17 - 19 щыхъунущ.
Лъэпкъ Iущыгъэ:
Къуэ бзаджэм адэм хъуэн къыхуехь,
пхъу бзаджэм анэм хъуэн къыхуехь.
