Ди щIыналъэм и зыгъэпсэхупIэхэр

ТхакIуэ икIи лъахэхутэхэу Котляровхэ Викторрэ Мариерэ я тхылъ тедзапIэм къыщыдагъэкIащ «Кабардино-Балкария: природный курорт, всероссийская здравница, туристическая Мекка» тхылъ сурэтхэмкIэ гъэщIэрэщIауэ. Ар томитI мэхъу. Лэжьыгъэр траухуащ Къэбэрдей-Балъкъэрым и къэралыгъуэр илъэси 100 зэрырикъум. 

Къэбэрдей-Балъкъэрым и зыгъэпсэхупIэ щIыпIэ дахэхэм я тхыдэм, республикэм туризмыр зэрыщызэфIэувам теухуа япэ лэжьыгъэщ мыр. КъыдэкIыгъуэм и пэублэ псалъэр къызыбгъэдэкIыр КъБР-м и Iэтащхьэ КIуэкIуэ Казбекщ. Лэжьыгъэм зыхэзыгъэгъуазэхэр абы кърегъэблагъэ ди щIыналъэм и щIыуэпс къулейм зыщагъэпсэхуну икIи я узыншагъэр щрагъэфIэкIуэну, хьэщIэ фIыуэ зылъагъу ди лъэпкъхэр зрагъэцIыхуну, ди хабзэхэм зыщагъэгъуэзэну. Апхуэдэу КъБР-м Курортхэмрэ туризмымкIэ и министр ЩоджэнцIыкIу Мурати и псалъэм къыщыхегъэщ томитI хъу къыдэкIыгъуэм XIX-нэ лIэщIыгъуэм и кIэуххэм щыщIэдзауэ ди нобэм къэс республикэм и щIыуэпсым игъуэта зыужьыныгъэхэмрэ и иджырей щытыкIэмрэ къызэрыщыгъэлъэгъуар. КIэщIу жыпIэмэ, абы щызэхуэхьэсащ щIыналъэм и щIыуэпсыр гъэбеиным теухуауэ цIыхухэм зэфIагъэкIар. 
«Кабардино-Балкария: природный курорт, всероссийская здравница» япэ тхылъым щызэкIэлъыхьащ нэхъапэIуэкIэ «Долинск» зи фIэщыгъэу щыта зыгъэпсэхупIэм илъэс пщIы бжыгъэхэм къриубыдэу къикIуа гъуэгуанэм. 
КъыдэкIыгъуэм хагъэхьащ «Климат и климатолечение», «Минеральные источники» Iыхьэхэр, щIыналъэм и зыгъэпсэхупIэхэр, щIыпIэ дахэхэр зи лэжьыгъэхэм къыщызыгъэлъэгъуа скульптор, художник цIэрыIуэхэм ятеухуа очеркхэр, Хэку зауэшхуэ зэманым республикэм и санаторэхэр сымаджэщ зэращIауэ щытар, зыгъэпсэхупIэхэм нобэ я лэжьэкIэр, нэгъуэщIхэри. Тхылъыр зэхуащIыж «Обьекты здоровья» IыхьэмкIэ. Ар траухуащ «Аушыджэр», «Джилы-Су», «Джэдыкъуэ», «Лашынкъей», «Светловодскэ», «Янтарнэ», Тамбукъан, нэгъуэщI псы хущхъуэхэм. 
ЕтIуанэ - «Кабардино-Балкария: туристическая Мекка» - тхылъыр республикэм туризмым зэрызыщрагъэужьам теухуащ. Ар дэфтэр тхыгъэхэмкIэ, тхылъхэмрэ очеркхэмкIэ щIэгъэбыдэжащ. Лэжьыгъэм зыубгъуауэ щытопсэлъыхь Iуащхьэмахуэ лъапэ и пансионатхэм, альплагерхэм, зыгъэпсэхупIэхэм, абыхэм зэрызрагъэужьым. «Экскурсионно-туристские комплексы» Iыхьэр тхылъым и иужьрейщ. Ар теухуащ «Голубые озера», «Долина нарзанов», «Уштулу», «Безенги» зыгъэпсэхупIэхэм. 
 НапэкIуэцI 240-рэ хъу тхылъым и сурэтыщI-дизайнерыр Щоджэн Жаннэщ. Республикэм и къэралыгъуэр илъэси I00 зэрырикъум теухуауэ тхылъымкIэ узыхуэупсэр абы зэрыщыгуфIыкIынум шэч хэлъкъым.