СреукI, ауэ пащтыхьыгъуэр къылъырес!

Урым Пащтыхь Нерон и анэ Агриппинэ НэхъыщIэм гъащIэ гугъу къигъэщIащ, хьэлъэуи дунейм ехыжащ. Нерон пащтыхьыгъуэм къэзышэсари тезыгъэувари Агриппинэщ, и быным щхьэкIэ сытри ищIэну хьэзыру щытами, ар зыIэщIэкIуэдэжар и къуэращ.

Агриппинэ и адэ-анэмрэ и дэлъху нэхъыжьитIымрэ яукIа нэужь, и дэлъху ещанэ Калигулэ и шыпхъур и щIасэ ищIри, хуэмеиж щыхъум Понтийскэ хытIыгухэм иригъэшащ, абы гъэру щаIыгъыну. Пщащэм и адэ къуэш Клавдий Пащтыхьым и тетыгъуэм Агриппинэ хытIыгум кърашыжри, лIы иратащ. Абы щхьэгъусэ хуэхъуа Домиций Гней цIыху гъуамэу, гууз-лыуз имыщIэу, бзаджэу щытащ. ЦIыхубзым и япэ сабийр дунейм къыщытехьам, Агриппинэ и тхьэмадэ Луций «А хьитIым яку къыдэкIа быныр игъащIэкIэ цIыху хъунукъым, гуауэмрэ гуIэгъуэмрэ къыдэкIуэнущ абы», жиIауэ щытащ. КъызэрыщIэкIамкIи, Луций и псалъэхэм пэж хэлът. Нерон, арат сабийм фIащар, тхыдэм IейкIэщ къызэрыхэнэжар.

Езы Агриппинэ цIыху пагэт, гущIэгъуншэт, ерыщт. Ауэ псом нэхърэ нэхъ Iейуэ зыщIэбэгыр - къэрал унафэ ищIынырт. Агриппинэ Iэзэ гуэрым еупщIат жаIэ, си къуэм и гъащIэр дауэ зэрыхъунур, жиIэри. «Уи къуэр пащтыхь хъунущ, ауэ уэ уиукIыжынущ абы!», - къыжриIат Iэзэм. «СреукI, ауэ пащтыхьыгъуэр къылъырес!», - жиIат цIыхубзым.

Клавдий и щхьэгъусэ Мессалинэ дунейм ехыжа (яукIа) нэужь, Пащтыхьым унэгуащэ къыхуалъыхъуэу щIадзащ. Пащтыхьым и чэнджэщэгъухэм цIыхубз зыбжанэ къыхуагъэлъагъуэрт, абыхэм яхэтт
Агриппинэри. Дэтхэнэми зэрыкъулейр, зэрыдахэр, зэрыIущыр къигъэлъэгъуэну, гу зылърагъэтэну хущIэкъурт. Агриппинэ унагъуэ лъэщ къызэрыхэкIам, зэрыгубзыгъэм, зэрыдахэм, зэрыкъулейм, зэрыбыныфIэм къыхэкIыу, Клавдий щхьэгъусэфI хуэхъуну къалъытэри, и адэ къуэшым дэкIуэжащ, и щхьэгъусэм пыкIри. Апхуэдэу, Агриппинэ пащтыхь гуащэ хъуащ.

Утыку къыщихьэкIэ, гуащэм зигъэпагэрт, зэпIэзэрытт. Унагъуэм цIыху щабэу, щхьэгъусэ жыIэдаIуэу, гуапэу зыщигъэлъагъуэрт. МылъкукIэ иримыкъуми, «къэралыгъуэм сыщIэгупсысуращ сэ, армыхъумэ, си щхьэ Iуэху зесхуэркъым» жиIэурэ, зыщхьэщигъэкIырт. Агриппинэ тепщэгъуэр хуэм-хуэмурэ иубыдырт, абы и щыхьэтщ анэдэкIуэ Нерон Клавдий и быну ибжу зэрыригъэпIар.

Агриппинэ къыпэщIэувэхэр икIэщIыпIэкIэ игъэкIуэдырт. ЦIыхубзыр апхуэдизкIэ щысхьыншэти, Клавдий и благъэхэр щтэри, загъэкIуэдащ, нэгъуэщI къалэхэм Iэпхъуащ, зыри хуейтэкъым пащтыхь гуащэм пэщIэувэну. Псори щызэбгрыкIым, Агриппинэ мурад ищIащ и щхьэгъусэ Клавдий иукIыу, и къуэр пащтыхьыгъуэм тригъэувэну. Зыми шэч къытрихьэркъым, Клавдий гын ирагъэшхыу зэрагъэлIам. Апхуэдэу Нерон Клавдий Цезарь Август Германик пащтыхь хъуащ.

Агриппинэ и ней зыщыхуа къулыкъущIэхэр «Iуихри», езым дзыхь зыхуищIхэр Нерон и чэнджэщэгъу, дзэпщ ищIащ. Балигъ хъуа Нерон къыгурыIуащ и анэр и хьэрхуэрэгъу зэрыхъуар, унафэр зэрызIэщIимыгъэкIынур, и къуэ дыдэми зэрыщымысхьынур. Хуэм-хуэмурэ зэбий хъужа зэанэзэкъуэм я зэныкъуэкъукIэм дуней псор кIэлъыплъырт. Нерон щхьэзыфIэфI зэрыхъуар Агриппинэ къыщыгурыIуэм, и къуэр игъэшынэ и гугъэу, игу къигъэкIыжащ Клавдий къуэ зэриIэр, хабзэм утетмэ, Британик пащтыхь хъун зэрыхуейр, и анэм жиIэм емыдэIуэнумэ, и мылъхукъуэм тепщэгъуэр зэрыритыфынур. Ауэ ар Нерон къридзакъым, икIи мыгувэу пащтыхьым и къуэшым гын ирагъэшхри, игъэлIащ.

И анэм лIэкIэ хуищIынур къыхуэмыщIэу Нерон куэдрэ гупсысащ. Гын иригъэшхмэ, къащIэнут, сэкIэ иригъэукIми - аращ. ЦIыхубзыр и ажал къабзэкIэ лIауэ ягугъэн хуейт псоми. ИкIэм - икIэжым, Аникет, Нерон и гъэсакIуэм, къигупсысащ хэкIыпIэ - Агриппинэ тенджызым техьа нэужь, и кхъухьыр зэпкъырылъэлъу, цIыхубзыр псым ирагъэтхьэлэну.

Зэраубзыхуам тету, махуэшхуэ гуэр нэгъуэщI къалэ щригъэкIуэкIыну Нерон унафэ ищIащ. А къалэм Агриппинэ кхъухькIэт зэрыкIуэнури, и къуэр къыпежьэщ, и анэм дэIэпыкъуурэ кхъухьым дригъэкIуейри, езыр щIыгъуу къалэм есылIащ. Зэанэ-зэкъуэр зэи зэмыбиям хуэдэу, Нерон и анэм пщIэшхуэ кIэлъызэрихьэу, цIыхубзыр лIэмэ и къуэр абыкIэ зыми имыгъэкъуэншэфын хуэдэу зиIыгъащ пащтыхьым. Псори зэфIэкIри, Нерон и анэр иригъэжьэжащ. Пащтыхьым и анэм IэплIэ хуищIыжри, кхъухьым дригъэкIуеижащ.

Агриппинэ сытым дежи дзыхь зыхуищIу гъуситI иIэт - Креперей Галлрэ Ацеррониерэ. Иужьрейм Нерон анэм гумащIэ къызэрыхуэхъуар игъэщIагъуэу гуащэм бгъэдэсу здэуэршэрым, каютэр къызэтещэщащ. Креперей Галлыр абы щIипIытIэри, зэшэзэпIэу иукIащ, мыдрей цIыхубзымрэ гуащэмрэ зэрыса гъуэлъыпэм и щIэгъэкъуэнхэм я фIыгъэкIэ къелащ, ауэ кхъухьыр щызэпкъырыщэщым тIури псым хэхуащ. Ацерронэ: «Сэ сы Агриппинэщ, сыкъевгъэл!», - жиIэурэ кIийт, здэгужьеям. Ар щызэхахым, Нерон и анэм гъусэ къыхуищIа лIыукIхэм цIыхубзыр яукIащ. Iуэхур зыIутыр Агриппинэ къыщыгурыIуэм, зиущэхури, псым есыурэ тенджыз Iуфэм нэсащ. И унэм екIуэлIэжу, гуащэр псоми егупсысыжа нэужь, къыгурыIуащ и къуэр, имыхабзэу, бзэ IэфIу къыщIыхущытар.

Арати, Агриппинэ и къуэм лIыкIуэ хуегъакIуэ, ажалым къызэрелар, лажьэ зэримыIэр, зыукIыну хуеяр хэтми зэрищIэр жриIэну. Нерон шынэрт, и анэм илъ ищIэжын и гугъэу. Пащтыхьым и чэнджэщэгъухэр зэхуишэсри, Агриппинэ Iэмал имыIэу укIын хуейуэ траухуащ. А жэщ дыдэм лIыукI нэхъ гущIэгъуншэ дыдэхэм зы гупу гуащэм и чэщанэм яунэтIащ.

Агриппинэ и хэщIапIэм къебгъэрыкIуэхэр щалъагъум, чэщанэм щIэсхэр зэбгырыжащ, гуащэм и закъуэ къагъанэри. ЦIыхубз пагэр гъакъым, гущIэгъу къыхуащIынуи лъэIуакъым, атIэ, башкIэ къеуэну къыщхьэщыува лIыукIыр щилъагъум, Агриппинэ къызэфIэувэри: «Къеуэ си къуэр къызэрыкIа кIуэцIым!», - жиIащ. Абдежым лIыукI гупым я нэхъыщхьэм и джатэр кърихри, гуащэр зэхиупщIэтащ. Агриппинэ и хьэдэр ягъэсыжащ а жэщ дыдэм. Ауэ, зэрыжаIэмкIэ, и къуэр иригъэукIыну унафэ къигъэнауэ, жэщ къэс лIыукI къыкIэлъыкIуауэ къыщыхъуу мыжеифу, Нерон шынэу и гъащIэр ихьащ.

ФЫРЭ Анфисэ.
Поделиться: