Къамэ 30-м я тепщэ

Залым щIэсхэр щым мэхъу. Артистым къамэ IэмыщIэ къещтэри, дзэкIэ хыфIидзэурэ, ихъуреягъкIэ щыхетIэ. Иныкъуэхэр IэфракIэкIэ щхьэпредзри и щIыбагъымкIэ къыщегъэув. И щIагъымкIэ къамэр щригъэубыду и лъакъуэр лъэгуажьэм щызрегъауэ. ИужькIэ абыи лъэгум зыщыхрегъасэ. А псори йокIуэкI къафэ дахэм и макъамэм щIэту. Къофэ езыри. Къофэ и щхьэм, и Iэхэм, и лъакъуэхэм, и Iэпкълъэпкъ псом я зыIыгъыкIэм, зекIуэкIэм уатхьэкъуу. ЩIалэр къафэ фIэкIа нэгъуэщI зыри имыщIэми, цIыхухэр къыдихьэхын хузэфIэкIынут. Ауэ и къамэхэри игъэувыIэркъым. ДзэкIэ къещтэ, щхьэпридзурэ и щIыбагъымкIэ щыхетIэ. 8 зэуэ къепхъуатэри, нэр темыпыIэу зыздигъэкIэрахъуэм, зэрищIыр дауэми гу лъумытэу, утыкум кърегъэувэ. Ар зэтобэяуэ. Iэгуауэ иным зеIэт. КъамитI и бгырыпхым дэлъу, адрей къомыр ихъуреягъкIэ щызэхэту щIалэр къыщызэтеувыIэм, псоми я гугъащ къэфэн иухауэ. АрщхьэкIэ ар япэ Iыхьэ къудейт. Зырызыххэу къыхичыжурэ и бгырыпхым дегъэлъадэ. ТIу къепхъуатэри, и папцIапIэмкIэ и ныбэм егъэкъуауэ егъэув. Я зэхуакум бэлътоку щеубгъури, зригъэзыхыу щIедзэ. Еплъхэм зызэхуашэ, мэшынэ абы къамэхэр къыхэуэнкIэ. Ауэ щIалэм дзэкIэ бэлътокур къещтэри зыкъеIэтыж, и бгырыпхым къыдихыурэ, къамиплI ихъуреягъкIэ къекIуэкIыу и пщампIэм дегъэлъадэ, щы дзапэкIэ еубыд, тIу и папцIапIэмкIэ и тхьэкIумэхэм ирелъхьэ дзэкIэ иIыгъхэм къатещIэу, тIу и жьэм жьэдегъэувэри, и пыIэр абы къыфIедзэж…»

Лъэпкъ къафэр псэкIэ зыхищIэу илъэс тIощIкIэ «Кабардинка»-м хэта Щоджэн Абубэчыр (Владимир) къамэхэр иIыгъыу япэу сценэм къыщихьа пщыхьэщхьэр апхуэдэу дахэу къыщаIуэтэжат ди газетым и зы къыдэкIыгъуэм. Абы ар иужькIэ щигъэлъэгъуащ Польшэм, Чехославакием, Германием, нэгъуэщI щIыпIэхэми. Къыхэгъэщыпхъэщ, «джатэ джэгум» хуэдэ къафэ щагъэзащIэу Кавказ псом щыIар Осетие Ищхъэрэм еймрэ ди «Кабардинка»-мрэ зэразакъуэр. Ар дызэриIэр куэдкIэ и фIыщIэт Щоджэным. Абы ар игъэхьэзырат балетмейстер Гальперин Григорийрэ пшынауэ Къуэдз Iэубэчыррэ и дэIэпыкъуэгъуу.

Щысабий дыдэм къыщыщIэдзауэ къэфэныр гъащIэ гъусэ зыхуэхъуа Щоджэным (Зеикъуэ къуажэ) «Кабардинка» ансамблым епха и гукъэкIыжхэм щыщщ:

- «Джатэ джэгу»-р гъэувын хуейуэ си гум куэд щIауэ илът, «Лавина с гор» кином ар Атэлыкъ Далий щигъэзащIэу слъэгъуати. Арати, тхыдэми абы теухуауэ зыгуэрхэр къыхэзджыкIыжри, дгъэхьэзырауэ щытащ. Къафэ гъуэзэджэт ар… 

ДыщIалэщIэ дыдэу дыкъащтат «Кабардинка» ансамблым, ауэ сэ абы зыгуэркIи сыхуэхьэзырт. ГъэсакIуэ хъарзынэхэр сиIащ. ПщыхьэщхьэкIэрэ, школ нэужьым, дызэхуишэст ди къуажэдэс нэхъыжьыфI Бгъэжьнокъуэ Исмел. Абы лъэпкъ хабзэмрэ щэнхабзэмрэ дыхигъэгъуазэрт. А лIыжьыр икIи пшынауэт икIи гъэсакIуэт, IуэрыIуатэм, макъамэм фIыуэ хищIыкIырт. Курыт еджапIэр къэдухыу училищэм дыщыщIэтIысхьами, сэ IэщIыб сщIакъым къэфэныр. Уэрэдус, къэфакIуэ лъэщ Къашыргъэ Билал деж зыщызгъэсащ, Дашу Хьэшыри куэд къызигъэщIащ. Щапхъэ уиIэн хуейщ сыт хуэдэ Iуэху упэрыхьэми. Апхуэдэ къэфакIуэ нэхъыжьу диIащ Соттаев Къанщауэ, ансамблым и налкъутт Шэру Соня, Алэкъей Мухьэмэд, ДзыхьмыщI Къэралбий сымэ. ДзыхьмыщI Зарэ и Iэм и дахагъыу къиIэтым хуэдэ гупым сызэрыхэта илъэс 20-м слъэгъуауэ къысхуэщIэжыркъым, Къарэжь Людэ псэемыблэжу зэрылэжьар сыт и уасэт! Мысачэ Алик ещхьу утыкум лъапэкIэ къилъадэрэ макъамэр иухыхункIэ апхуэдэу къэфэфынур мащIэщ. Шэру Соня иужькIэ соло зыгъэзэщIа Мысачэ Валентини «псым ес къыу хужь» зыхужаIэм хуэдэт. ЛIы губзыгъэхэт Нэгъудэ Барэсбии КIэш ФуIэди, Хъыдзэдж Анатолэ нэмысу хэлъам ущIэмыупщIэххэ. Мэмбэт Хьэсэн, Балъкъэр СэфрэIил... КъэфакIуэ гупыр зыгъэбжьыфIахэм я цIэ-унэцIэу куэд къыпхуебжэкIынущ. 

…Аргентинэм и Буэнос-Айрес къалэм дыщыIащ. Блыщхьэм къыщыщIэдзауэ мэрем пщIондэ концерт зырыз махуэ къэс ттыт, щэбэтымрэ тхьэмахуэмрэ - тIурытI. ХьэщIэщым дыщекIуэлIэжыр нэхущырт. Шортэн Аскэрбий и «Бгырысхэр» романым къыхощ Къэбэрдейм щыщ сохъустэ Дагъыстэным щеджахэр къыщыкIуэжкIэ, я гъуэгур ягъэкIэщIын щхьэкIэ зэчыр къыхадзэурэ жаIэу зэрыщытар. Абыхэм ещхьу, дэри ди псэр пыхуми, Ефэнды Джылахъстэн къыхидзэнти, «Подмосковные вечера» уэрэдыр къитшу хьэщIэщымкIэ дыунэтIынт. Пщэдджыжьым жьыуэ а цIыху псэемыблэжыр къытхыхьэрти, къалэ дыздэщыIэм зыплъыхьакIуэ дыдишырт. Рио-де-Жанейрэ и стадион цIэрыIуэ «Маракано»-р, майе, ацтек лъэпкъхэм я пирамидэхэр, перу щыпсэу индейхэр, бразилие карнавалыр, Сикейрос Давид и сурэтхэр, нэгъуэщI хьэлэмэт Iэджи слъэгъуну, къэрал 50-м щIигъум сыщыIэну, Экваторыр 6 зэпызупщIыну Iэмал сызэриIар «Кабардинка»-м и фIыщIэщ…