Жыг лIэужьыгъуэу дунейм тетым, вагъуэхэм я пэбжщ жыпIэну, бжыгъэ яIэкъым. Абыхэм я дэтхэнэми яIэжщ дунеймрэ абы тет псэущхьэхэмрэ зэрадекIуэкI, зэрызыдрагъэкIу щытыкIэ телъыджэхэр. Псейхэр къатщтэмэ, илъэсым хуэзэу сантиметритIкIэ фIэкIа хэхъуэркъым. Я лъабжьэхэр апхуэдизкIэ цIыкIущи, борэн къызэрыкъуэууэ япэу ирищIыкIхэм ящыщщ. АрщхьэкIэ, жыгым я нэхъ инри щIэрыщIэу зэрыхэпсэжу хъарзынэу хокIэж.
ИлъэсыщIэ къэс ди республикэм и къалэхэм къыщызэIуах псей щапIэ щхьэхуэхэр. Налшык и закъуэ щIыпIибгъу-пщIы иIэщ. Абыхэм къыщыбгъуэтынущ псей лIэужьыгъуэ зыбжанэ, уэздыгъуейхэр. ИлъэсыщIэ дауэдапщэхэм хухаххэр я лъагагъкIэ метр-метритIым нос, гугъуехь пымылъу пэшхэм зэрыщагъэувыным тещIыхьауэ. Псейхэр пхъэм къыхэщIыкIа лъакъуэхэм тетщ. КъищынэмыщIауэ, илъэс зыбжанэ хъуауэ ди псей жармыкIэхэм щыдолъагъу щIым хэту ящэ псей цIыкIухэр. ЩIыуэпсым цIыхум хуищI гулъытэм зэрыхэхъуам и нэщэнэу, ахэр иужькIэ хасэж зэрыхъуным тещIыхьащ, апхуэдизу гугъу дехьу къагъэкI жыгхэр хыфIэдзэжын хуэмейуэ.
ИлъэсыщIэ псей жармыкIэхэр илъэс къэс зыгъэнщIыр Налшык и «Декоративные культуры», «Горзеленхоз» IуэхущIапIэхэрщ. Уеплъын къудейуэ гухэхъуэщ Хьэсэней жылэм и псей хьэсэхэм. Зы арщын нэхърэ мынэхъ лъагэ жыг щIыхуфэ, удзыфафэхэр сатыр захуэпсым тету щагъэкI. Ахэр зы метрым нэса нэужьщ илъэсыщIэм ирихьэлIэу къыщраупщIыкIыр. Жыгхэм я нэхъыбэр щIыпIэхэр гъэщIэрэщIэным тещIыхьауэ ягъэкI. Псом нэхърэ нэхъ гъэщIэгъуэныжыр жылэхэм къикIыкIа, Iэпхъуамбэ хуэдиз фIэкIа мыхъу цIыкIунитIэ дыдэхэрщ. Кхъуэщын цIыкIухэм иту ахэр пэш инхэм щаIыгъщ, хьэсэхэм щагъэIэпхъуэ зэманыр къэсыху. АпщIондэху щIыгъэпшэрхэмкIэ йолэжь, къару ягъуэтын хуэдэу.
Дунейм тет дэтхэнэ зы лъэпкъми я илъэсыщIэрэ абы ехьэлIа жыг щхьэхуэхэмрэ яIэжщ. Апхуэдэщ пхъэмыф лIэужьыгъуэхэм хабжэ бамбукри.
Иужьрей зэманым щIэх-щIэхыурэ дрихьэлIэ хъуащ абы къыхэщIыкIа унэлъащIэхэмрэ хьэпшып зэмылIэужьыгъуэхэмрэ. Ахэр зэрыдахэм и мызакъуэу, псынщIэщ, зехьэгъуафIэщ, илъэс куэдкIэ къэбгъэсэбэпкIи фэ Iей къатеуэркъым.
Нэхъ гъэщIэгъуэныр ар щхьэмыж къэкIыгъэ лIэужьыгъуэхэм зэрыхабжэрщ. Псейм елъытауэ, ар зы жэщ - махуэм хуэзэу сантиметри 120-м нэскIэ докIей.
Къапщтэмэ, Японием къыщыкI бамбук лIэужьыгъуэр щызэщIэкIэм деж цIыхум нэхърэ 15-кIэ нэхъ лъагэщ, упхыкIыну гугъуу. Бамбукым я ауз нэхъ дахэ дыдэу къалъытэр а къэралым и Киото щIыпIэрщ. Илъэс 800-м нэсауэ цIыхухэр абы и Саганэ щIыпIэм макIуэ, бамбук мэзым еплъын къудей щхьэкIэ; бамбукым и лъадий кIыхьхэр зэрапхыурэ ягъэува къэухьхэмкIэ пыгъэщхьэхукIа лъэс лъагъуэхэр дахащэщ. УдимыхьэхынкIэ Iэмал имыIэу а къэухьхэм къапэщIэтщ Iуву зэхэт бамбук къэкIагъащIэхэр.
ЦIыхухэр зыкIэлъыкIуэр нэм илъагъу телъыджэм и закъуэкъым: зэрыхъун хъуа къэкIыгъэхэм я лъэдий лъагэхэр щызэжьэхэуэкIэ ящI зу макъыр егугъупэу зэхалъхьа макъамэм хуэдэщ.
«Жьыбгъэм и макъамэ» - аращ абы зэреджэр икIи ар хагъэхьащ Японием и Правительствэм ихъумэ макъамэ нэхъыфIу 100-м.
Саганэ цIыхур нэхъыбэу щыкIуэр иджы хуэдэ дыгъэгъазэм и кIэхэрщ. Абы ирихьэлIэу абдеж щрагъэкIуэкI иллюминацэм и фестиваль. Уэздыгъэ зэмыфэгъухэмкIэ къызэщIагъаблэ бамбук мэзым и дахагъыр зымылъэгъуам зыри илъэгъуакъым.
