Чэтыжь бгынэжам къыщыхъуахэр

Мыщэм и унафэкIэ хьэкIэкхъуэкIэхэр чэтыжь бгынэжам деж щызэхуэсауэ зэхэтт.

Къанжэри кIакIэу блэлъэтрэ пэт, абыхэм гу къалъитащ. «Сыт зэхэсхыу сIуэтэжын?» жызыIэтэкъэ кIакIэр!.. Чэтыщхьэм хэпIиикI пхъэ къуаншэм къытетIысхьащи, хьэкIэкхъуэкIэ «зэрыгъэплъам» кIэщIодэIухь.

«Сужэгъупащ сэ Гъудэжь еIуящIэр!» - шкIащIэ увыкIэ зыщIу сабэр дэзыпхъей бажэр псоми къахэкIиикIырт. …МэзщIэс губжьахэм я Iуэху зыIутыр щызэригъащIэм, КъанжэкIакIэм зиIэжьэжакъым. ПIащIэу Гъудэ цIыкIур къигъуэтщ, хьэкIэкхъуэкIэхэр абы зэрыхуэхъущIэр Iуридзэри, и кIэр иудэу зигъэпщкIужащ.

КIакIэм къригъэкIуэкIахэм пцIы зыкIэралъхьа Гъудэ цIыкIур къигъэгубжьащ. «Вв-в-в!» - жи. «Ву-у-у!» - жи. ТепыIэжыртэкъым. Арати, Гъудэ цIыкIури къэсри чэтыжь бгыкъущхьэм зыщиудыгъуащ.

Япэу Мыщэжьыр чэт жьауэм къыщIэукIуриикIащ.

«Сыту пIэрэ мы лъэбыцэжьым и натIэр къыщIэбэгар? Нышэдибэщ гуапэ дыдэу сыщыIущIар! Фэбжь лъэпкъ телъауи зи къысхуэщIэжыркъым», - зыхуихьынур къыхуэмыщIэу, егъэщIагъуэ Гъудэ цIыкIум.

Дыгъужьыжьри и нэщхъыр зэхэукIауэ, джалъэу чэтым къыщIыхьэрт.

«Сыту Iеищэу пыбэгыкIа мы щхъуэжьым и бзэгупэр! НетIэ зы лажьэ иIакъым! А-а, зи бзэгу едзэкъэжам щынэл ишхынущ, жаIэ. Игу къихьагъэнути, едзэкъэжащ. Арагъэнущ», - йогупсыс Гъудэр.

- Уэ си жьэгъу тIэкIу мыгъуэ! Уэ сехьыпэ мыгъуэ! – щхьэ цIыкIу макъышхуэ хъужу Бажэр тхьэусыхэурэ чэтым къыщIыхьэрт.

«ЗэрыщIыкIей ар! – хукъуоплъ Гъудэ цIыкIур. – Псэ хэтыжу пщIэнтэкъым жейуэ сыщрихьэлIам. ТIэкIуфэкIууи сыкъигъэщта! Бауэу къыщысщIэм сыкъэгуфIэжри, зы ба хуэсщIащ. езыр къызэщыуащи, къызопхъуэр. Хъунт ар сыныбгъуэм, сыдыщэджэдым! ЕсщIари сыт?!»

ТхьэкIумэкIыхь цIыкIури сакъыурэ къыщIыхьэрт.

«МащIэу бэга и Iупэр назэм, хьэмэрэ къысфIэщIрэ? Пэжщ. IупщIакIэ лъэныкъуэри зэрыбэгам зи шэч къытумыхьэ. …Хэтми, зыгуэр башкIэ къахэлъэщыхьащ мыбыхэм», - и дамэхэр еукъуэдий Гъудэ цIыкIум.

- ФыкъэдаIуэ мыдэ псори! – Мыщэм и макъ губжьам Гъудэ цIыкIум и гупсысэхэр зэуэ Iэпиудащ. – Гъудэжь цIыкIум си щхьэр щIызигъэхьащ! Жэщ кIэщIым къэсщэкIур махуэм схурикъуркъым! Махуэу дунейм сыкъытехьэну сыщтэу, бгъуэнщIагъыжьым сыкъыщIэнащ! СымэжэлIащэ щыхъум сыкъыщIэкIати, зэрыфлъагъущ, си натIэр фэлъыркъэбу къигъэбэгащ! Солъагъу фэри къызэрыфлъэIэсар! Аращи, девгъэгупсыс! Гъудэжь цIыкIур къэубыдауэ унафэ тещIыхьын хуейщ!..

- Гъудэжь цIыкIур къэубыдауэ тезыр телъхьэн! – зэщIэгурымэурэ, зэрыгъэкIиящ зы жьэу хьэкIэкхъуэкIэхэр. 

ПцIы зыкIэралъхьа Гъудэ цIыкIур и пIэ къыщрашыпар мис иджыщ. Бгыкъу зытесми техуэжыркъым. И дамэ цIухэр иIэтщ, зызэпилъэщIыхьри хьэкIэкхъуэкIэхэм къахэкIиящ:

- Бацэр зи щIыб къилэлхэ! Сымис сэ, жыжьэ сыщыIэкъым! – Ву-у-у!! – Гъудэ цIыкIур къелъэтэхри, чэт щIэкIыжыпIэм деж къащыпэтIысащ. АпхуэдизкIэ хьэкIэкхъуэкIэхэр а дакъикъэм къэщтати, Гъудэжь цIыкIум нэхърэ езыхэм нэхъ цIыкIужу залъытэжат.

- Догуэ, ба фхуэзмыщIауэ сывблэмыкIыфу фIыщэу фызэрыслъагъур ара фхуэмышэчыр?! Сыт фыгуфIэным и пIэкIэ фыщIэтхьэусыхэр? ФыщыкIащ фэ, фыщыкIа! Хьэмэрэ ер фIым къыхэвмыгъэщхьэхукIыфу фыакъылыншэ?

ХьэкIэкхъуэкIэхэм зыри жаIэртэкъым.

- КъэсщIащ! ФIыуэ фызэрыслъагъур къывэмэщIэкIыу аращ! Апхуэдэу щыхъуакIэ, быдэу зыхэфщIэу ба фхуэзмыщIауэ псэ зыIут чэтым фыщIэзгъэкIынкъым! Фыкъызбгъэдыхьэ зырызурэ! – жиIащ Гъудэ цIыкIум.

- Кхъа, Гъу-гъу-гъудэ цIыкIу, сэ су-су-сутIыпщыж! Уи лъагъуныгъэм си щхьэр ину сигъэлъагъужащ! – йоIусэж и щхьэм Мыщэр. Мыщэжьыр къыщыгулэзым, адрейхэри къэлъэIуащ. Ауэ Бажэм зрилъэфыхьырт.

- Уэ сыт уи мурадыр, Бажэжь цIыкIу? – зегъэбэлыхь Гъудэ цIыкIум.

Бажэм хэкIыпIэ гуэрхэр къызэриулъэпхъэщыр и нэ щIиукъуанцIэхэм къаIуатэрт. Ар чэтыщхьэм щыдэплъейм, бэджыхъым исейуэрэ икудэжыным нэсауэ зы гъуанэ къилъэгъуащи, жеIэ: «Сэ мэзым сыщIэсу зызолъытэжри аращ сыщIомылъэIур. Уэ уздэщысыр си гъусэхэм я щIэкIыжыпIэрщ. СыздыщIыхьамкIэ сыщIэкIыжу си хабзэкъым. УмыщIэми, угъудэ делэщ», - нэбгъузкIэ Гъудэ цIыкIум хуоплъэкI, зэми чэтыщхьэм къыщигъуэта гъуанэм худоплъей зи гур къызэрыгъуэтыжа Бажэр.

«СыкъимыгъапцIэу пIэрэ? Хьэуэ, пэжу къыщIэкIынущ. Бажэхэр сыт щыгъуи я гъуэм зымкIэ йохьэри, адреймкIэ къокIыж. Езыми мо чэтыщхьэ гъуанэм фIэкIа плъапIэ иIэжкъыми, дауи, абыкIэ икIыжыну и мурадщ», - егупсысащ Гъудэ цIыкIур.

– Къэбгъуэтаи делэ! – жи, делэ мыгъуэр езы цIыкIура пэт. – УзэрыкIыну лъэмыжым сыкъызэрикIыжрэ, сылIамэ сащыгъупщэжат! – зыщытхъужурэ, ерыщ екIуа Гъудэ цIыкIум зиIэтри, Бажэм зыщIигъэлI гъуанэм елъэтылIащ.

ЕлъэтылIар Iуэхут иджы? Iуэху къылъыкъуэкIа мыгъуэщ Гъудэ цIыкIум. Гъуанэм Iулъ бэджыхъым вууэ хэзэрыхьауэ, йохъу-йолъ, къэхъуари къыхуэмыщIэу зыщхьэпредз.

- Хьа-хьа-хьа, сыпхурикъуа иджы! – щыдыхьэшхынтэкъэ «хъым ихуам» Бажэр. Алъандэрэ гузавэу зэхэтахэри гъуанэмкIэ дэплъеймэ, зы Бэджыжь цIыкIу гуфIэурэ Гъудэм къыбгъэдэкIуатэрт.

- ДызэрыцIыхунщ, гъудэжь цIыкIу! – теуIуащ Бэджыр и ныбэ нэщIым. – ЛъакъуэкIыхьщ къызэрызэджэр, Бэджыжь срикъуэщ! ИкIи зэгъащIэ, сылеймыгъэгъущ! – ЛъакъуэкIыхь шынагъуэу хишурэ здэпсалъэм, Гъудэ цIыкIур Iэпхлъэпх ищIри хьэкIэкхъуэкIэхэм къахуеплъыхащ:

- ЖыIэ,  Мыщэжь, сыт тезыру теплъхьэр мы Гъудэжь цIыкIум?

- КъысхуищIащи ба, хуэщIыж. Хуит сыхъуамэ, сыщIокIыж. – жиIащ Мыщэжьым.

ЛъакъуэкIыхь зишийри Мыщэм и бар Гъудэ цIыкIум хуищIыжащ.

- Ву-у-у! Сэ си бар ба бжьыбжькъым, – къэщтащ Гъудэ цIыкIу.

- Уэ сыт тезыру теплъхьэр, Дыгъужьыжь? – къоплъых Бэджыжь и къуэ ЛъакъуэкIыхь.

- КъысхуищIащи ба, хуэщIыж. Хуит сыхъуамэ, сыщIокIыж.

ЛъакъуэкIыхь Гъудэ цIыкIум нэхъ гъунэгъужу екIуалIэри аргуэру ба хуищIащ.

- Ву-у-у! Сэ си бар ба бжьыбжькъым, сэ си ба мыгъуэр ба IэфIщ! – нэхъ Iеижу къащтэри къэгъынэнащ Гъудэ цIыкIур

Дыгъужьыжьри арэзыуэ чэтым щIэкIыжащ.

- Уэ сыт тезыру теплъхьэр, Бажэжь цIыкIу? – къоплъых чэтыщхьэм ЛъакъуэкIыхь.

- Iыхьым, Iыхьым! КъысхуищIащи ба, хуэщIыж. АрщхьэкIэ, къеплъыт: Назэр Iейуэ мэкIэзызри и тезыр хужымыIэнкIэ шэч сегъэщI. Ауэ щыхъукIэ, тIум ди бари зэуэ хуэщIи, сыхъунщ хуабжьу арэзы.

ТIэунейрэ бжьыбжьу ба зыхуащIа Гъудэ цIыкIум гъуэгыу зыщхьэпридзащ, зыкъыщхьэпридзыжащ. Ауэ, сыт хуэдизкIэ мыныкъуэкъуами, хуит зыкъищIыжын лъэкIакъым.

ТхьэкIумэкIыхь цIыкIум, и нэпс къекIуахэр щIилъэщIыкIыжурэ, япэ зригъэщри Бэджыжь и къуэм зыхуигъэзащ:

- КхъыIэ, утIыпщыж Гъудэ цIыкIур! Пэжщ, гушыIэкIэ зымыщIэр IэштIымкIэ мауэр жыхуаIэм ар ещхьщ. АрщхьэкIэ Iей игу илъкъым, зым и жагъуэ ищIынуи ар хэткъым. Аращ абы и дунейр.

ЛъакъуэкIыхь апхуэдизкIэ ТхьэкIумэкIыхь цIыкIум и псалъэхэм къагъэгумэщIэжати, къыщиуду къэгъыным зы мащIэщ иIэжар. ПIалъэ лъэпкъи къыхигъэкIакъым – Гъудэ цIыкIур хуит къищIыжащ.

Дуней гуфIэгъуэр зэрихьэрт Гъудэ цIыкIум. Хуит къэзыщIыжахэм фIыщIэ зэрахуищIыну щIыкIэм щIэгупсысу къилъэтыхьурэ, ТхьэкIумэкIыхь цIыкIум и Iупэ дыдэм деж хуэзэу ба хуищIри, чэтым щIэлъэтыжащ.

ЕтIуанэу къэбэга Iупэр дыхьэшхыурэ зэпилъэщIыхьа мыхъумэ, ТхьэкIумэкIыхь цIыкIум зыри и жагъуэ ищIакъым.

Мис апхуэдэхэр къыщыхъуауэ щытащ чэтыжь бгынэжам.

ПЩЫХЬЭЩIЭ Сэлам.