Жэмыр щыдэсхукIэ, кIэнауэ Iуфэм сызэрынэсу, зы къуаргъ хъущIэу къыспежьэрт пщэдджыжь къэс, сигъэбампIэу. Ар лъахъшэу къысщхьэщыхьэрти, къызэдзэкъэным хуэдэу, лъэмыжым нэс сигъэкIуатэрт, къигъэзэжырти, джабэ нэкIум кIэрытIысхьэжырт. КъысхуэщIэртэкъым къыщIыскIэрыхъыжьэри зыхуейри. Иужьым гу лъыстащ ар зэрыхъумакIуэм: псы Iуфэм Iут гъущI пкъо иным, вольт лъагэ зыхэт кIапсэр зышэм, и щхьэ дыдэм абгъуэ иIэт, гъущI кIапсэ зэрыхъахэм къыхэщIыкIауэ. Абы ист нэгъуэщI зы къуаргъ – анэрагъэнт, мыдрейр – адэр – хъумакIуэу къыщIэкIынт. Иджы къызгурыIуащ: адэ гумащIэм хуэсакъыу ихъумэу арат и щхьэгъусэмрэ дунейм къытехьэну и бынхэмрэ. Къуаргъ-адэр зэи темыхьэулеикIыу, къаплъэу щыст, блэкIхэм ятеуэу, тIэкIу IукIми, псынщIэу къэсыжурэ и къалэным пищэу.
Къуаргъ шыритI къришащ анэм. Лъэтэф зэрыхъухэу, лъэгум къришэхыжауэ, иджы псори зэщIыгъуу, бжэгъу щхьэкIэм фIэсу слъагъурт. УщыблэкIкIэ адэр иджыри хъущIэрт, къыпхущIэплъурэ, ауэ къыпщхьэщыхьэжыртэкъым, япэм хуэдэ губжь хэлъыжтэкъым.
Илъэс зыбжанэ хъуауэ мы гъущI абгъуэм къуаргъ шыр къыщраш. Къизышыр ахэращ, дауи.
Аргуэру зи чэзу гъатхэр къэсауэ фIэсщ пкъо фIыцIэжьым зэщхьэгъуситIыр, я «унэм» кIэлъоплъри. Пащэн хуейщ я къуаргъ гъащIэм.
ЗэшыпхъуитI
БабыщитIыр зы анэ къришауэ зэшыпхъут, зэщIыгъут фIыуэ зэрылъагъуу, зэмыгъусэу щыплъагъу къыхъуххэртэкъым. Апхуэдэу екIуэкIыурэ, гъатхэр къыщысым, тIури мэкIэцIри мэгъуэлъхьэж, я Iуэху зэхэмылъыжу. Зыр нэхъ пасэу гъуэлъхьати, къришауэ дэтт, бынхэм хуэгумащIэу, адрейр телът, быным хуэпIащIэу, абы щыгъуэми и шыпхъум къехъуапсэу. Мыбыи нэсат и къишыгъуэ, ауэ хуабэр хуэмыхьыжу къытекIырей хъуат: махуэм тIэу-щэ къытекIырт, зигъэщIыIэтыIэрти, ишхи щымыIэу, къехьэлъэкIыурэ, тегъуэлъхьэжырт. Ауэрэ, хуэмыхьыжыххэ хъури и шыпхъум гъусэ зыуищIащ, и джэдыкIэхэр къигъанэри. Ди анэр дапхуэдизрэ яужь имтытами, пэлъэщакъым, джэдыкIэр хыфIримыгъэдзэн: щIиIубэми зэфIэту джэдыкIэм тетт, ерыщ хъуауэ. Иджы шырхэм ящIыгъу къудейтэкъым, атIэ зейр – и шыпхъур – къримыгъэкIуалIэу, ирихужьэрт. Анэр гуIэжырт трах и быным щхьэкIэ. Къэувырти, къахэплъэу щытт, къахыхьэну зэрыхуежьэу и шыпхъу бзаджэм ирихужьэрт. Дэ тфIэгуэныхь хъурт быныр зей бабыщыр: елIалIэу мазэм нэс тесу къриша и быныр зымейм IэщIигъэкIауэ, иджы тхьэмыщкIэу, и закъуэу дэтт. Ди анэм жэщкIэ цIыкIухэр зейм якIэщIигъэтIысхьэжырт, я анэм ящимыгъэужыну, ауэ мыдрейм кIэщIэсхэу нэху къекIырт. Нэху зэрыщу псори иришажьэрт, и шыпхъум дей кIуэIами, еджэрти къишэжырт. Бынхэр зейр щытт, зэгуэпу, абы ефи-ешхи иIэжтэкъым, анэнэпIэсым ахэр гъунэгъу зэхуэхъуну Iэмал къаритыртэкъым. Сыт ищIэнт, и шыпхъум гущIэгъу къыщыхуимыщIым, псори къигъанэри, фи щхьэр зэрыхьщ жыхуиIэу, и щхьэ закъуэ и лъакъуитIу ежьэжащ. Ауэ иджыри фIэкIуэд и бынхэр щыгъупщэртэкъым, нэщхъейуэ къахэплъэрт, жыжьэу къэувурэ.
Шырхэр пщыкIуз хъурти, къэнар шыритIт (хэт къуаргъым ихьат, хэти лIат). А тIур шырышхуэ хъуауэ, иджыри къришэкIырт анэнэпIэсым, и псэм хуэдэу илъагъухэу, ауэ я анэ дыдэм и бынитIыр илъагъу мыхъужу, ирихужьэрт, едзакъэрт. «Еплъ, - жиIэрт ди анэм игъэщIагъуэу, - быным и IэфIагъым зэшыпхъуитIыр бий зэухищIащ».
