Жылагъуэ

«Урысейм и сабийхэр-2022» зыфIаща профилактикэ Iуэхум и етIуанэ Iыхьэр республикэм щызэхаублащ. КъБР-м щыIэ МВД-м Наркотикхэр зэрызэрагъэкIуэкIым кIэлъыплъынымкIэ и управленэм щызэхэтащ ар Къэбэрдей-Балъкъэрым щэкIуэгъуэм и 14 - 23-хэм къыщызэгъэпэщыным щытепсэлъыхьа зэIущIэ.

Императорым и урыс географие зэгухьэныгъэм и унафэкIэ 1859 - 1862 гъэхэм урыс ботаник, геолог Шмидт Фёдор хэтащ КъуэкIыпIэ Жыжьэм щыIа экспедицэм.

Буший. Кавказ Шытх Нэхъыщхьэм хиубыдэ Щхьэгуащэ щхьэдэхыпIэр зи къежьапIэ Шахэ бгыщхьэхэмкIэ къыщыхэлъадэ и къуэпс цIыкIухэм ящыщ зым апхуэдэу йоджэ. Километри 8 хуэдиз и кIыхьагъщ. И къуэладжэр псыкъелъэ цIыкIухэмрэ жьанэ IузэвхэмкIэ бейщ.

ФIэщыгъэр къызытехъукIар къэтлъыхъуэн мурадыр диIэу, къызэгуэтха тхылъхэмрэ Интернетым дызыщыхэплъа тхыгъэхэмрэ къыщыдгъуэта мащIэм я гугъу тщIынщ.

   Тезырхэр зытралъхьахэм егъэпшынынымкIэ федеральнэ къулыкъущIапIэм и управленэу КъБР-м щыIэм и унафэщI, къэрал кIуэцI къулыкъум и полковник Лыхь Аслъэн лэжьыгъэ IуэхукIэ яхуэзащ Урысей Федерацэм и Жылагъуэ палатэм шынагъуэншагъэмрэ жылагъуэ кIэлъыплъакIуэ гупхэм ядэлэжьэнымкIэ и комиссэм и унафэщI Воронцов Александррэ КъБР-м и жылагъуэ кIэлъыплъакIуэ комиссэм и тхьэмадэ Бэрсэдж Анатолэрэ.

Лэжьыгъэм, щIэныгъэ зэгъэгъуэтыным, унагъуэр зыхуей хуэгъэзэным зыкъыдигъахуэу, цIыхур щIыпIэ хэха гуэрым зыщигъэпсэхун, и узыншагъэр щызэтригъэувэжын папщIэ зэрыкIуэм «рекреацэ туризм»-кIэ йоджэ.

Урысей ФССП-м и Управленэу КъБР-м щыIэм щекIуэкIащ 2022 гъэм и мазибгъум я лэжьыгъэм кърикIуахэм ехьэлIа зэIущIэ.

1917 гъэм щэкIуэгъуэм и 18-м Джылахъстэнейм хыхьэ Дей къуажэм къыщалъхуащ. Пасэу зи адэр зыфIэкIуэда щIалэ цIыкIур сабий унэм иратащ, иужькIэ Мэртэзей (иджы - Тэрч) дэт мэкъумэш еджапIэм ягъэк1уащ. 
1931 гъэм Тимборэ агромелиоративнэ техникумым щIотIысхьэ.
1934 гъэм Новочеркасск дэт инженер-мелиоративнэ институтым ягъакIуэ, ауэ илъэс фIэкIа щемыджэу, Орджоникидзе (иджы - Владикавказ) дэт Мэкъумэш институтым зрегъэдзыж. 

КъБР-м Егъэджэныгъэмрэ щIэныгъэмкIэ и министерствэм и жьауэм щIэту лажьэ «Узыншагъэр щызэф1агъэувэж еджапIэ-интернат №3»-м сабийхэм я щIэныгъэм хэзыгъахъуэ, ябгъэдэлъ есэныгъэхэм зезыгъэузэщI тхылъхэр тыгъэу къаIэрыхьащ иджыблагъэ.

«ФIагъ лъагэ зиIэ гъуэгу шынагъуэншэхэр» къэрал программэм ипкъ иткIэ Эльбрус къуажэм Согаевым и цIэр зезыхьэ и уэрамымрэ Лесная уэрамымрэ ятелъ гъуэгухэр зэрагъэпэщыж. Иужьрей дыдэу гъуэгум иIэ щыщIэныгъэхэр зэрызэрагъэзэхуэжрэ илъэсипщI дэкIащ. Иджыпсту а уэрамхэм лъэсу ущызекIуэнри машинэкIэ ущызэхэзежэнри шынагъуэ хъуащ.