Жылагъуэ

«IT дунейм хыхьэн» гупым щыщ Абрэдж Залинэ VK интернет-IухущIапIэм иджыблагъэ къызэригъэпэщу еянэу иригъэкIуэкIа «Бжыгъэрылъанэ зекIуэ» зи фIэщыгъэ щIыналъэ хакатон зэхьэзэхуэм къыщыхэжаныкIащ.

«ЩIэныгъэ щрагъэгъуэт еджапIэхэр бжыгъэрылъанэм (цифровизация) хуэшэным ехьэлIауэ щыIэ Iэмалхэр» зи фIэщыгъэ XX Урысейпсо Iэнэ хъурейр Краснодар щIыналъэм хыхьэ Сириус къуажэм иджыблагъэ щекIуэкIащ. Урысейм и еджапIэ нэхъыщхьэ 52-мрэ колледжищымрэ я лIыкIуэхэр зыхэлэжьа зэхуэсым и жэрдэмщIакIуэу щытари езыгъэкIуэкIари Бонч-Бруевич Михаил и цIэр зэрихьэу Бытырбыху къалэм дэт, телезэпыщIэныгъэхэмрэ хъыбарегъащIэ IэнатIэхэмкIэ университетым IэщIагъэхэмрэ щIэныгъэ щрагъэгъуэт IуэхущIапIэхэр бжыгъэрылъанэм хуэшэнымкIэ Центрырщ.

Зы цlыху закъуи дунейм тету къыщlэкlынкъым и Хэкур, къэзылъхуа адэ-анэр, къыдалъхуахэр фlыуэ имылъагъуу. Сэри сыапхуэдэщ. Ди унагъуэр ди анэшхуэри къыдбгъэдэсу допсэури, абы нэхърэ нэхъ насып щыlэу сэ сщlэркъым, - къытхуетх Болэтей дэт курыт школым и еджак1уэ Лlэужь Ланэ. -  Си нанэр Хьэпцlей къуажэм щапlыжащ.

 «Урысейм и сабийхэр-2022» зыфIаща профилактикэ Iуэхум ипкъ иткIэ Урысей МВД-м и Управленэу Налшык щыIэм и лэжьакIуэхэр дохутыр-нарколог Нагорная Татьянэ ящIыгъуу псалъэмакъ щхьэпэ драгъэкIуэкIащ къалэм и курыт еджапIэ №32-м щеджэхэм. ЩIэблэм и гугъу хуащIащ акъылыр зыгъэутхъуэ пкъыгъуэхэмрэ наркотикхэкIхэмрэ зэрышынагъуэм.

Полицейхэм школакIуэхэм жраIащ наркотикхэкIхэр зэхьэлIэныр зэрызэраныр, ахэр цIыхум и Iэпкълъэпкъым зэрнгуауэм и щапхъэхэр къахьащ, апхуэдэуи щагъэгъуэзащ наркотикхэкIхэр, акъылыр зыгъэутхъуэ пкъыгъуэхэр щэным жэуапым узэрыришалIэм.

Котляровхэ Викторрэ Мариерэ я тедзапIэм дызыщыгуфIыкIын тхылъ иджыблагъэ къыщыдэкIащ. Псы хуэлIа гъуэгурыкIуэм псы ткIуэпс зэрыIухуэу къызэрыбэдзэуэжым ещхьу, зэгуэр зи макъ къэIуа тхакIуэщIэм и IэдакъэщIэкIым цIыхухэр зэригъэплъыжат, зэригъэпсэлъат, нэхъыщхьэращи, дунейм къыщекIуэкI Iуэхугъуэхэм иригъэгупсысыжат. Тобэ ирехъуи, Тхьэм къыхуигъэфэща гъащIэр нэхъ кIыхьу щытамэ, абы къипсэлъэнумрэ къигупсысынумрэ лъэпкъым и къэухьым фIыуэ зригъэIэтынут, и зэхэщIыкIми зригъэубгъунут. ГъащIэ мащIэми, щIэин дахэ къигъэнащ, зыхуебгъэзэкIыу ухэIэбэху зы хьэлэмэт гуэр къыхэбгъуатэу, цIыху зэхущытыкIэхэм хэлъ зэщымыщхъухэм я жэуап къуиту. Зи гугъу сщIыр литературэ уафэ джабэм вагъуэ лыду къитIысхьэу ар къызэщIэзыгъэбла Къанкъул Заурщ. Илъэс Iэджэ дэкIыжащ ар зэрытхэмытыжрэ, ауэ абы и IэдакъэщIэкIхэм къапих хъуэпсым иджыри уагъэхуабэ, псом хуэмыдэу щIалэгур егъэкIыл, гупсысэ къигъэхъуапIэ мэхъу, литературэм зэуэ щыхиша гъуэгу гъэщIэгъуэн дыдэм къекIуэлIэн лъагъуэ къелъыхъуэ…

Дыхумэр ирапх гукъыдэжым, гукъэкIыжым, гухэлъым, цIыху щхьэхуэм… Куэдым… куэдым. Щхьэж и хьэл-щэным, игу ирихь гъэгъам, фIыуэ илъагъу зэманым - куэдым трещIыхь цIыхум дыху къыщыхихкIэ. Къапщтэмэ, дыху зэхэзылъхьэхэм телъыджэ гуэру зыхащIэу къыщIэкIынущ мэхэр зэхэзагъэу зэрызэхалъхьэнур. Дыхуми езым и хабзэ, и тхыдэ, и къэгъэщIыкIэ иIэжщ.

ЕсэнтIыгу къалэ дэт, Шпаковский Владимир и цIэр зезыхьэ тхыдэ-лъахэхутэ музейм «ЩIэин» зи фIэщыгъэ гъэлъэгъуэныгъэ гъэщIэгъуэн щокIуэкI. Абы щагъэлъагъуэ Къэрэшей-Шэрджэс Республикэм щIыхь зиIэ и сурэтыщI, щэнхабзэмкIэ щIыхь зиIэ и лэжьакIуэ, УФ-м и СурэтыщIэхэм я зэгухьэныгъэм хэт Карасов Юрэ и IэдакъэщIэкIхэр.

(КIэухыр. ПэщIэдзэр щэкIуэгъуэм и 11, 16 къыдэкIыгъуэхэм тетщ.)

Ди газетым и напэкIуэцIхэм дэ къыщедгъэжьащ адыгэхэм ди блэкIар, ди лъэпкъ тхыдэр къызыхэщыж тхыгъэ нэхъыфIхэм ящыщ зы, Мэлбахъуэ Елбэрд и къалэмыпэм къыщIэкIа «Iуащхьэмахуэ кIуэ гъуэгур шынагъуэт» романыр зэпкърытхын. 1980 гъэм урысыбзэкIэ «Эльбрус» тхылъ тедзапIэм къыщыдэкIауэ щыта тхыгъэм тхылъеджэхэр гуапэ дыдэу IущIауэ щытащ.

 Хамэ къэралхэм къыщыщIагъэкI псыIэфIхэр ди Iэнэм хэгъэрей зэрыщыхъурэ илъэс 30-м щIигъуагъэнщ. 

Къэрэшей-Шэрджэс Республикэм къыщыдэкI «Черкес хэку» адыгэ газетым и редактор нэхъыщхьэ, КъШР-м щIыхь зиIэ и журналист Абидокъуэ (Щохъужь) Лусанэ адыгэ журналистикэм хэлъхьэныгъэ ин хуэзыщIхэм ящыщ шэрджэс пщащэщ. Абы «Жьынэпс» газетым и журналист Хьэжбэвыкъуэ Эрдогъан къыIиха интервьюм ди гуапэу фыщыдогъэгъуазэ.