Календарь событий

Интернетым Iуэху щхьэпэхэр щрагъэкIуэкIын папщIэ Урысей Федерацэм и Правительствэм иджыри сом меларди 7 хухихынущ хэкупсэ гъэсэныгъэм хуэщIа къэрал контент Рунетым щыгъэлэжьэным.
Ар трагъэкIуэдэнущ щIалэгъуалэм теухуа интернет проект 200-м зрагъэужьыным. «Интернетым зегъэужьынымкIэ институтым» хуаутIыпщыну ахъшэр нэхъыбэу зыхухэхауэ щытынур щIалэгъуалэм я гупсысэр зэтегъэувэнырщ, къэралым и цIыху зэпIэзэрыту къэхъун папщIэ унэтIынырщ, хэкум, гъащIэм, лъэпкъым я мыхьэнэр къагурыIуэу балигъ гъащIэм хэбэкъуэнымкIэ сэбэп хъунырщ.

  
«Дэтхэнэ сабийми и ехъулIэныгъэ» къэрал проектым хыхьэу Къэбэрдей-Балъкъэрым щагъэзащIэ еджапIэхэм физкультурэмрэ спортымрэ щIэблэм зыщыхуагъэсэн папщIэ зыхуеинухэмкIэ къызэгъэпэщыным хуэунэтIа программэ.
А мурадхэм тригъэкIуэдэну республикэм къыIэрыхьащ сом мелуан 32,5-рэ. А программэм хыхьэу зэрагъэпэщыжынущ къуажэхэмрэ къалэ мыинхэмрэ дэт курыт еджапIэхэм я спорт залхэр.

Къэбэрдей-Балъкъэрыр илъэсищэ зэрырикъум и щIыхькIэ екIуэкI Iуэхугъуэхэм ящыщщ нобэ Iуащхьэмахуэ лъапэ къыщызэIуахыр - рекордхэм я махуэр. Европэм и къурш нэхъ лъагэ дыдэм щекIуэкI махуэшхуэм спортсменхэм, артистхэм, пщафIэхэм, нэгъуэщI IэщIагъэ пэрытхэм я зэфIэкI щагъэлъэгъуэнущ.

Куэд щыгъуазэщ дыщыпсэу лъэхъэнэм (ди эрэм) ипэ ита 79-нэ гъэм Италие хытIыгуныкъуэр ижькIэрэ «зи унапIэ» Везувий мафIэбгым (иджырей Неаполь къалэм пэгъунэгъущ) ямылейуэ зыкъызэкъуихыу, къызыпхигъэвыкIа магмэмрэ къызыпхипхъыкIа сахуэмрэ абы и Iэшэлъашэм къедза Помпеи къалэжь цIыкIур зэрыщIихъумэпауэ щытам.

Нобэ
ГъэрхэмкIэ сату щIыным хэкIуэдахэм я фэеплъыр щагъэлъапIэ дунейпсо махуэщ
Урысейм и дзэ щIыхьым и махуэщ – I943 гъэм СССР-м и Дзэ Плъыжьым Курск и деж нэмыцэ-фашистыдзэр щызэтрикъутащ.
Белоруссием щагъэлъапIэ Къэрал статистикэм и лэжьакIуэхэм я махуэр
1382 гъэм Урысейм артиллерие дзэхэр къыщызэрагъэпэщащ. Ахэр япэу къагъэсэбэпащ Тохъутэмыщ хъаныр Мэзкуу щытеуам щыгъуэ.
1924 гъэм Франджым къыщызэрагъэпэщащ «Монако» футбол клубыр.

Гъэ еджэгъуэщIэм еужьэрэкIыу зыхуэзыгъэхьэзырхэм ящыщщ Къэбэрдей-Балъкъэр къэрал университетыр. Егъэджэныгъэр щекIуэкIыну и корпусхэр зыхуей зэрыхуагъэзам нэмыщI, университетым и кампусхэр мы махуэхэм къагъэщIэращIэ.
Кавказ Ищхъэрэм ит университетхэм я нэхъ ин дыдэр еджапIэ къудейкъым, атIэ щеджэ, щIэныгъэ лэжьыгъэ, административно-хозяйственнэ, щэнхабзэ, физкультурэ, спорт Iуэхухэр щрагъэкIуэкI унэ куэд щызэхэт къалэ цIыкIущ.

Тэрч щIыналъэм хыхьэ Инарыкъуей къуажэм иджыблагъэ щекIуэкIащ футболымкIэ турнир цIыкIу.
    Физкультурникым и махуэм ирихьэлIэу къызэрагъэпэща зэпеуэм хэтащ Астемырей, Курп Ипщэ, Инарыкъуей, Тэрч, Болэтей щыщ гупхэр.
    Ар къызэрагъэпэщащ Тэрч муниципальнэ щIыналъэм спортымкIэ и къудамэм.
    ГуащIэу екIуэкIа зэпеуэм япэ увыпIэр Тэрч къалэм и гупым къыщахьащ, етIуанэ хъуащ Болэтей къикIахэр, Инарыкъуейхэм ещанэ увыпIэр зыIэрагъэхьащ.

БэшэчагъкIэ дуней псом щыцIэрыIуэ адыгэшыр гъэунэхупIэ изыгъэувэр, зыпсыхьыр гъуэгуанэщ. Ар къыхуигъэщIащ гъуэгу жыжьэ зэпичыным, и плIэм исыр имыгъэщIэхъуным.
«Шагъдий вагъуэбэр – Шапсыгъым» шууей зекIуэу иджыблагъэ екIуэкIам хэтащ Къэбэрдей-Балъкъэрым, Къэрэшей-Шэрджэсым, Адыгэ Республикэм я шухэр.
ШахэкIэцIыкIукIэ щежьэри, Псыбэ къуажэм нэс километр щитIым нэс якIуащ.

Хамэ къэрал щыпсэу адыгэхэм яхэтщ цIыху лъэрызехьэхэр, щыпсэу щIыпIэм щыцIэрыIуэхэр. IэщIагъэ зэмылIэужьыгъуэхэм пэрыт узыгъэгушхуэ ди лъэпкъэгъухэм къызыхэкIар ящымыгъупщэу, я адэжьхэм я фэеплъыр яхъумэу ущрихьэлIэм деж тIууащIэу гуапэ пщохъу. Истамбыл щыпсэу скульптор цIэрыIуэ Ачин Нухь зи гугъу сщIыхэм хуэдэщ: абы и гъащIэми, и лэжьыгъэми я лъабжьэр зыщ - псэкупсагъэрщ, дахагъэм хуиIэ лъагъуныгъэрщ.