Илъэсым къриубыдэу цIыхум хуэщхьэпэн ехъулIэныгъэ къэзыгъэлъагъуэхэм ират Нобель Альфред и саугъэтыр, езым къызэринэкIа уэсятым тету. Мылъку тыгъэм и унафэр зыIэщIэлъ, Швецием щылажьэ академием жэпуэгъуэм и 7-м хэIущIыIу ищIащ абы литературэмкIэ и лауреат хъуар. Ар Танзанием щыщ тхакIуэ Гурна Абдулрэзакъщ. 202I гъэм тыгъэр швед ахъшэу мелуани I0 (доллару – мелуан 1, 19-рэ) мэхъу.
УрысыбзэкIэ зэрадзэкIауэ зы тхыгъи иIэкъым Инджылызым щыпсэу, Танзанием щыщ Гурна Абдулрэзакъ. I948 гъэм Занзибар дунейм къыщытехьа тхакIуэм романий и IэдакъэщIэкIщ. Зи Хэкур инджылызхэм яубыда йемен хьэрыпыр I968 гъэм Великобританием Iэпхъуэжри, Кембридж университетыр къиухащ, иужькIэ «Кент и университетым» и егъэджакIуэ хъуащ. ЗэрыгурыIуэгъуэщи, и тхакIуэбзэр инджылызырщ.
Дауэ зыми зи цIэр зэхимыха тхакIуэм Нобель и саугъэтыр зэрыIэрыхьар? Литературэм щылъэрызехьэ IэщIагъэлIхэми ягъэув а упщIэр, ауэ я жэуапхэр зэтехуэркъым.
Илъэс 35-рэ дэкIащ Африкэм щыщ цIыху фIыцIэм Нобелым и саугъэт зэрыхуамыгъэфащэрэ. Дызэрыт илъэсым ар зратынкIи хъунухэм Гурна Абдулрэзакъ и цIэр къыхэхуэхакъым. ЦIыхубэм тыгъэм утыку къришэну хуагъэфащэрт франджы бзылъхугъэ тхакIуэхэу Конде Мариз, Эрно Анни, Инджылызым щыпсэу индие усакIуэ Рушди Сэлман, Канадэм щыщ Карсон Энн, Этвуд Маргарет, Норвегием щыщ драматург Фоссе Юн сымэ языхэз. Илъэс куэд щIауэ Нобель саугъэтыр иратын хуейуэ къалъытэ япон тхакIуэ Мураками Хакирэ. Е Урысейм щыщ Улицкая Людмилэ.
Сыт инджылызыбзэкIэ зытетхыхьыр Занзибар щыщ хьэрып тхакIуэр? «ЕхьэкI-къехьэкI хэмылъу, зэрыпхъуакIуэхэм зэрахьэ леймрэ щтапIэ ихьэжахэм я гъащIэр къызэрекIуэкIамрэ къызэригъэлъэгъуам папщIэ», - аращ Гурна Абдулрэзакъ Нобель и саугъэтыр къызэрилэжьар. Ар тхакIуэ гъэщIэгъуэну къэзылъытэхэри мащIэкъым. Уеблэмэ и романхэм ящыщу зыр «Бекер и цIэр зезыхьэ саугъэтыр» зратынкIи хъунухэм хиубыдауэ щытащ. Критикхэм зэрыжаIэмкIэ, Гурна и тхыгъэ псори зытеухуар зи Хэкур зыфIэкIуэда хэхэсхэм я дуней тетыкIэрщ, ахэр щIыпIэщIэм зэрезэгъырщ, здэIэпхъуа щIыпIэм лъабжьэщIэ зэрыщагъэтIылъырщ. НэгъуэщIу жыпIэмэ, езым ещхьхэрщ. Зауэхэмрэ щIыпIэхъуэжымрэ зэщIищта нобэрей дунейм ар и мысурэтуи пхужыIэнукъым. Гурна къыщIыхагъэщар езыр Инджылызым зи нэ къигъэплъэжа щIыналъэ зэрапхъуам зэрыщыщрауэ уигу къокI. Европэр ерыщщ лей зрихахэр зэрыригъэхъулIар уи фIэщ зыщIыф тхыгъэхэмрэ фильмхэмрэ я цIэхэр игъэвуунымкIэ. Псом нэхърэ нэхъыщхьэращи, Нобель саугъэтыр къызэрыратам и фIыгъэкIэ, Гурна Абдулрэзакъ и тхыгъэхэр урысыбзэкIэ зэрадзэкIынущ, хуэмурэ адыгэбзэми къэсыну къыщIэкIынщ.
