ХьэщхьэрыIуэхэми тIасхъапIэ яIэщ

 1941 гъэм мэкъуауэгъуэм и 22-м Хэку зауэшхуэм зэрыщIидзэу наIуэ къэхъуащ къыттеуа зэрыпхъуакIуэхэм ефIэкIыныгъэшхуэ зэраIэр. Ахэр нэхъ лъэщт техникэкIэ я мызакъуэу я зэфIэкIкIи. А псоми я гугъу тхуэщIынкъым, жытIэн къудейщ фашист Германием и Лютваффер  (авиацэр) занщIу уэгум тепщэ зэрыщыхъуар. Абыхэм къызэрагъэпэщырт танкхэмрэ лъэсырыкIуэ дзэхэмрэ я ехъулIэныгъэхэр. Зауэм и дэтхэнэ щIыпIэми. Ауэ дэ зэкIэ зи гугъу фхуэтщIынур Ленинград къебгъэрыкIуа 54-нэ эскадрэрщ. Абы лъэужьышхуэ икIи ди дежкIэ гуауэ къыщигъэнащ тхыдэм.

Ар 1I940 гъэм гупищ зэхагъэхьэри къыкъуэкIащ I940 гъэм и бадзэуэгъуэм, ЭскадрэщIэм (зэрызауэ кхъухьлъати 120-рэ хэтщ)  и Iэтащхьэ хъуащ фашист еру Траутлофт Йоханнес. А бзаджэнаджэр I936-I937 гъэм яхэтат Испанием  республикэр щызытхьэла «Кондор»  легионым. ИужькIэ Йоханнес кхъухьлъатэзехуэ къызэрыгуэкIтэкъым, атIэ эскадрэм и унафэщIт. ЗанщIэу мурадуи зыхуигъэуващ езым и блыгущIэтхэр Лютваффем щынэхъыфI ищIыну. Кхъухьлъатэзехуэхэм загъасэрт жэщи махуи. Дауи, ар тынштэкъым абыхэм я дежкIэ, арщхьэкIэ Траутлофт хузэфIэкIащ  ахэр псом нэхърэ нэхъыфIу икIи нэхъ Iэзэу закъыщимыгъэхъужын.

Апхуэдэу укъыщыхахкIэ, уэри уиIэн хуейкъэ уакъыхэзыгъэщ дамыгъи? Ари къигупсысащ. Дэтхэнэ кхъухьлъатэми трагъэуащ цIыхугу щхъуантIафэ- Траутлофт езыр Германием и Тюригие щIыналъэм, мэзкIэ къулейм, абы къыхэкIыуи къэралым игу щхъуантIэу къалъытэм-щыщт.

 Мис а дамыгъэр зытегъэуа кхъухьлъатэхэр IэубыдыпIэншэт. Къэдгъэлъэгъуэн къудейщ 1941 гъэм шыщхьэуIум и 1-р къэсыху ди машинэ I000(!) нэс къызэраудыхар. Абы щыгъуэми фIэкIуэдар мащIэ дыдэт. Эскадрэм хэтхэр уэгу зауэм и «вагъуэ» защIэт: Киттель Оттэ (кхъухьлъатэ 267-рэ къраудыхат), Новотны Вальтер (258-рэ), Ханс «Асси» Хан (I08-рэ) хуэдэхэт.

1941 гъэм фокIадэм и пэщIэдзэм «Ищхъэрэ» армэ гупым и дзэхэр Ленинград къыIухьащ. СССР-м и етIуанэ къалэр блокадэм зэщIиIулIащ. Гу щхъуантIэхэр зи дамыгъэ фашист кхъухьлъатэхэр уэгум щытепщэрт. Совет Союзым и етIуанэ къалащхьэр, апхуэдэу щыщыт къэралым и ищхъэрэ лъэныкъуэр псэзэпылъхьэпIэ ихуат. Шынагъуэшхуэ къызыпкърыкIхэм ящыщт зи гугъу тщIы эскадрэр.

Мис абы щыгъуэщ зыкъыщащIэжар! Мыгувэу ди щIалэхэми къагъэлъэгъуащ сыт  хуэдизу Iэзэми нацист кхъухьлъатэзехуэхэми тIасхъапIэхэр зэраIэр. Гу щхъуантIэр зи дамыгъэ бий машинэхэр уэгум къехуэхыу хуежьащ.

ФокIадэм и 9-м мафIэм исащ Мютерих Хуберт и кхъухьлъатэр. Бзаджэнаджэр  хунэсат  совет кхъухьлъатэ 43-рэ къриудыхыну.

МахуитI нэхъ дэмыкIыу ди МиГ-3-м Ильмень гуэлым и щыгум къыщриудыхащ лейтенант Поль фон Малапет-Нойфовилль,  езыри  гъэру яубыдащ. Ар напэтехт лIакъуэлIэш зыхэзыххэм къахэкIам и дежкIэ.

Мис  адэкIэ дыдейхэр нэхъ гушхуащ I94I гъэм фокIадэм и 30-м ди «Чайка И-153-м и шэхэм зэхакъутащ хаунтан (капитан) Лигниц Арнольд и къухьлъатэр.Езыр Ленинград и гъунэгъу къуажэхэм ящыщ зым къыщетIысэхат, ауэ цIыхубзхэм яубыдащ.

Лигниц гъэрыпIэм икIыжакъым: лъэхъуэщым шхын щхьэкIэ илIыхьащ-бзаджэнаджэм езым зэхищIащ цIыху мамырхэр зыхидза бэлыхьыр зыхуэдэр.

 Пэжщ, «Гу щхъуантIэхэм» ящыщу дыдейхэм къраудыхыфар зэ еплъыгъуэкIэ мащIэщ-27-рэ къудейщ. Ауэ абыхэм ящыщ зыри щэ и уасэщ жыхуаIэщ!