Пшынауэ Iэзэ

 УФ-м щIыхь зиIэ и артист, АР-м и цIыхубэ артист ЛIыцIэрыIуэ Ким (Чэрим)  лъэпкъым и пшынауэ нэхъ Iэзэхэм ящыщщ. Ар псэужамэ, мы махуэхэм и ныбжьыр илъэс 80 ирикъунут.
Макъамэ нэсыр гупсысэм и псынащхьэщ: ар нэщхъеймэ удонэщхъей, уи гукъеуэ гъэпщкIуахэр къитIэщIыжу; нэщхъыфIэмэ - гукъыдэжыр къеIэт, уи фIэщ мыхъун хуэдэ гугъапIэхэри къигъэушу. Ким и пшыналъэр апхуэдэт, къэщIэгъуейщ абы цIыхугухэм къыщигъэхъуэпскIа гупсысэхэм я куэдагъыр, абы гукъыдэжу цIыхухэм яритар зыхуэдизыр, ауэ хьэкъщ абы псоми яхурикъун гукъыдэж кIадэ зэриIар, ар къызыхихари фIыуэ илъагъу лъэпкъымрэ и IэщIагъэмрэ къыхуащIыж пщIэрт, фIылъагъуныгъэрт.
ЛIыцIэрыIуэ Ким 1943 гъэм Тохъутэмыкъуей щIыналъэм хыхьэ Псейтыкъу къуажэм къыщалъхуащ. И адэ Хьэмид курыт еджапIэм щригъаджэрт. Ар яхэтащ курыт еджапIэм и лъабжьэр Адыгейм щызыгъэтIылъахэм,  IуэрыIуатэ зэхуэзыхьэсыжахэм.
 Ким къыщыхъуа унагъуэм ар зи IэщIагъэ яхэмытми, макъамэр сытым щыгъуи фIыуэ ялъагъурт, я унэ щыIу зэпытт. Абы и къуэш нэхъыжь Хьэрун пшынэм, шынэкIэпшынэм, къамылым Iэзэу еуэрт, я шыпхъу ¬Сари а Iэмэпсымэхэр игъэбзэрабзэрт. ЗэрыжаIэжымкIэ, зэдэлъхузэшыпхъум къатекIуэ щыIакъым, IэфIыпс къуажэм щыщ Жамырзэ пшынэр къищтэху. Ким иджыри цIыкIут абы и пшынэбзэм щыдихьэхам. Жамырзэ и пшынэр зэхэзыха дэтхэнэри и мэгъу къарум зэщIиубыдэрт. Хуэбгъэфащэ зэрыхъунумкIэ, аращ зи фIыгъэр Ким и гъащIэр макъамэм пищIэну зэрыт-риухуар. Жамырзэ пшынэ щеуэкIэ къуажэдэсхэм я ¬нэгур зэлъыIуха, нэщхъыфIэ зэрыхъур зылъагъу щIалэм къыгурыIуащ цIыхухэм я гукъыдэжыр къэIэтыным нэхъ фIыгъуэшхуэ зэрыщымыIэр. Абы мурад ищIащ  и пшынэбзэм зэрызригъэ¬лъэ¬щIыным хущIэкъуну. Куэд дэмыкIыуи Псейтыкъуэ ¬къуажэм пщIэ зиIэ джэгуакIуэ щыхъуащ ар.
 I960 гъэм Мейкъуапэ къыщызэIуаха Музыкэ училищэм япэу щIэтIысхьахэм яхэтащ ЛIыцIэрыIуэри. Абы макъамэм щыхиша гъуэгуанэр куэдкIэ щигъэп-сынщIащ училищэм и япэ унафэщIу щыта IэхъуэджакIуэ Шэбан. Аращ Ким еджапIэм езыгъэблэгъауэ щытар, иужькIэ егъэджакIуэ бэлыхь Евдокимов Фёдор баянымкIэ и классым зыгъэкIуари. Классикэ ма¬къамэмрэ IуэрыIуатэмрэ гъэщIэгъуэну, зэпэджэжу адыгэ щIалэщIэм зэригъэзащIэм а егъэджакIуэращ гу лъызытар. ЛIыцIэрыIуэм и макъамэбзэр къы¬зэрымыкIуэу бейт, шэщIат.
- Ким и гъусэу утыку уиту уэрэд щыжыпIэкIэ, уафэм ущыхуарзэм ещхьщ. Абы и макъамэхэр дамэ лъэщ хуэдэщ, и нэгум кърих нурым уегъэгушхуэ. Уэрэ¬дыр зытеухуамрэ и купщIэмрэ Ким и нитIым къы¬щIощ, - жеIэ РСФСР-м щIыхь зиIэ и артисткэ, АР-м и цIыхубэ артисткэ Щауэжь Розэ.
Иджыри училищэм щеджэу, Ким къулыкъу ищIэну ¬армэм ираджащ икIи абы къыщызэрагъэпэща самодеятельностым пшынауэ щIалэщIэр жыджэру хэтащ. ЩIалэм и еджэным пищэжащ къызэригъэзэжу. ИужькIэ филармонием лэжьэн щыщIидзащ, концертхэр иту хуежьащ. ЛIыцIэрыIуэм и зэфIэкIыр нэсу къыщынэIуар «Налмэс» ансамблым щыхыхьаращ. Абы зэрыхэта илъэс I6-м адыгэхэм я лъэпкъ гъуазджэр  ягъэлъагъуэу къэрал куэд къызэхакIухьащ. Концерт бжыгъэншэхэм къадэкIуэу, радиоми телевиденэми куэд щригъэтхащ. 80 гъэхэм я кIэуххэм ар ирагъэблэгъащ Мейкъуапэ дэт гъуазджэхэмкIэ училищэм щригъэджэну.  Абы  и Iэдакъэ къыщIэкIа «Адыгейские танцевальные наигрыши», «Самоучитель игры на адыгейской гармонике» тхылъхэм елэжьын щыщIидзар егъэджакIуэу щыщытарщ.  ЛIыцIэрыIуэ Ким зэрыпшынауэ Iэзэм къыщымынэу, адыгэ макъамэ Iэмэпсымэ псори зэхуэдэу зыгъэбзэрэбзэф, ахэр къэзыгъэщIыф цIыху IэпэIэсэт.

ЩОМАХУЭ Залинэ.
Поделиться: