Нарт Пщы Бэдэнокъуэ нартхэм яхэмыхьэу, ямыцIыхуу, зыдэщыIэр ямыщIэу псэуащ.
Пщы Бэдэнокъуэ къежьащ Сосырыкъуэ и деж кIуэну. КIуэурэ нартхэ я Iэхъуэм хуэзащ:
- Бохъу апщий, Iэхъуэ цIыкIу! - жиIащ.
Iэхъуэ цIыкIум къицIыхуащ и хъыбар жаIэу зэхихамкIэ: «Мыр, шэч хэмылъу, Пщы Бэдэнокъуэщ», - жиIэри.
- Упсэу апщий, нарт пщы Бэдэнокъуэ, чынтыр зи ныкъуэкъуэгъуу, зы хьэ закъуэ зи гъусэу, нарт гъусэ зимыIэу, езыри ябгэ щIыхьэхуу хьэхуншэ шу, еблагъэ,- жиIащ.
- Сэ себлэгъэнукъым, ауэ нарт хъыбар къызжеIэ, - жриIащ.
- Сэ нарт хъыбар сщIэркъым, махуэм сыIэхъуэщ, жэщым сыхьэдэ хъурейщ.
Пщы Бэдэнокъуэр къыIукIыжыну щыхуежьэм, Iэхъуэ цIыкIум жиIащ:
- Фыз хъыбарщ жумыIэмэ, сэ зыгуэр бжесIэнт, - жиIэри. - АтIэ нартхэ я сэнэхуафэщ, я ефэ-ешхэщ, зыщефэр унэ хужь пхашэщ, нарт Сосрыкъуи абы яхэсщи, нарт щауэгъу къыпхуэхъунщ, - жиIащ.
Еуэри, ежьащ пщы Бэдэнокъуэр, абы кIуэну. МыдэкIэ Iэхъуэ цIыкIур гъуэгу гъунэгъукIэ кIуэжри яжриIащ:
- Мыбы зыгуэр къокIуэри, нарт пщы Бэдэнокъуэу си гугъэщ, - жиIэри.
Нарт Пщы Бэдэнокъуэр нэсащ.
Нартыжьхэр къыщIэжри жаIащ:
- ФIэхъус апщи, нарт пщы Бэдэнокъуэу чынтыр зи ныкъэкъуэгъуу, зы хьэ закъуэ зи гъусэу, нарт гъусэ зимыIэу, езыри ябгэ щIыхьэхуу хьэхуншэ шу, еблагъэ, - жаIэри.
Шым ирагъэпсыхри, и шыр пхъэлъантхъуэм фIадзэри, пхъэлъантхъуэр къричащ. И къамышыр пылъапIэм фIадзэри, пылъапIэр къыхичащ. Езыр шэнтым ягъэтIысри, шэнтыр икъутащ. Санэхубжьэ иратащ, блащхъуэжьей хагъэтIысхьэри. Хъуахъуэри ирифащ. И пащIэмкIэ шынакъ джабэм блащхъуэжьейр ириIулI, итыр ирифри, блащхъуэжьейр хыфIидзэри иукIащ. Ефэхэурэ чэф ягъуэтри къэфэну щIадзахэщ. Сосрыкъуэ къыдагъэкIри, Iэнэм дэлъейри Iэнэ IупщIакIэм тету къэфащ, Iэнэр мысысу, шыпсыр иримыкIуту. Абы иужькIэ пщы Бэдэнокъуэр къыдагъэкIри, шыпс IупщIакIэм тету къэфащ. Къэфауэ шыпсым къыщелъэтэхыжым, и цеикIэм къыщIихуа жьым иныжьхэм вы гъашхэр зэрагъэва лэгъупым лэпс итыр ирикIутри, иныжьхэм я лъакъуэр исахэщ. Лэгъупым и инагъыр вищ, виплI хэхуэу абы хуэдэт.
Нарт Сосырыкъуэр абы зэгуигъэпри мурад ищIащ, пщы Бэдэнокъуэхэ кIуэну.
Сосрыкъуэр щIэкIри пщы Бэдэнокъуэм и шым тетIысхьэщ, и хьэр япэ иригъэувэри, ирихужьэри, Сосрыкъуэм ицIыхутэкъым пщы Бэдэнокъуэм и унэри, хьэм ишащ. Сосрыкъуэр унэм щIыхьэри, щIалэ цIыкIуищ щIэст, пщы Бэдэнокъуэ и къуэхэу. Унафэ яхуищIащ, лэгъупым изу псы иракIэу къагъэвэну. ЩIалэ цIыкIухэм къагъэващ. Сосрыкъуэм мо псы къэвам щIалэ цIыкIуищри хидзэри, хэлъу къигъанэри, езыр къэкIуэжри ефэм яхэтIысхьэжащ.
Ефэныр зэфIэкIри, нарт пщы Бэдэнокъуэр кIуэжащ я деж. ЗдэкIуэжам и къуищ псэууэ къигъэнар вауэ лэгъупым хэлъу ирихьэлIэжащ. ЖиIащ: «Мыр къызэзыщIа щыIэкъым, Сосрыкъуэ фIэкIа», - жиIэри.
Пщы Бэдэнокъуэм хъыбар къригъэщIащ Сосрыкъуэм: «Хьэрэмэ Iуащхьэ пщэдей некIуалIэ», - жиIэри. Сосрыкъуэр гузэващ, шынащ и анэ Сэтэней-гуащэм жриIащ, пщы Бэдэнокъуэ и къуищыр зэригъэвар, абы къыхэкIкIэ, жэгъуэгъу зэригъуэтар, пщэдей Хьэрэмэ Iуащхьэм екIуэлIэну хъыбар къызэрыригъэщIар. Сэтэней-гуащэм и жагъуэ хъуащ, жриIащ:
- Пщэдей Хьэрэмэ Iуащхьэ ущыкIуэкIэ, гъуэгум ущрихьэлIэнщ хьэпшып гъэщIэгъуэн, псы Iейуэ ухуэлIэу псы урихьэлIэнщ, уемыфэ, шхын ухуэлIэу пшхын урихьэлIэнщ, умышх, - жиIэри.
Сосрыкъуэр ежьауэ кIуэуэрэ гъуэгум къамышы дэгъуэ телъу ирихьэлIэри, къищтэри и лъейм диIуащ. КIуэуэрэ, Iейуэ псы хуэлIэ хъуащ, псынэ щIыIэ дыдэ ирихьэлIащ. Сэтэней жиIар игу къэкIыжыри ирифакъым. МэжалIэ лIэуэ хуежьауэ, мы хьэлэмэт зы жыг гуэрым пыту ирихьэлIа щхьэкIэ, ишхакъым. Ауэрэ здэкIуэм нэсу хуежьауэ, и Тхъуэжьейм еупщIащ:
- Иджы, Пщы Бэдэнокъуэ дезэуэну докIуэр, сыт уи лIыгъэ? - жиIэри.
Тхъуэжьейм жиIащ:
- Сэ си натIэм шэ къытемыхуэм, сыткIи сахуэукIынукъым, ауэ си натIэм къытехуэрэ саукIым, абы щыгъуи си фэр къытепхырэ пкъумэ, махуищкIэ сэбэп сыпхуэхъунущ, - жиIэри.
Тхъуэжьейр еупщIащ Сосрыкъуэ:
- Уэ сыт уи лIыгъэ? - жиIэри.
Сосрыкъуэ жиIащ:
- Сэри си куэпкъитIым къытемыхуэмэ, сыгузэвэнукъым, - жиIэри.
ТIум жаIэри къамышым зэхихыри, кIуэжри пщы Бэдэнокъуэ жриIэжащ. Ар щхъухь-псыхьти, Сэтэней-гуащэми «гъуэгум телъыр къуумыщтэ» щIыжиIар арат.
Сосрыкъуэр нэсащ Хьэрэмэ Iуащхьэм. Зэзэуэныр щIадзэри, пщы Бэдэнокъуэр къегуоуащ:
- НокIуэ, Сосырыкъуэ, - жиIэри жыр шэрхъыр Iуащхьэм къригъэжэхащ. Сосрыкъуэр блыпкъкIэ еуэри шэрхъыр дрихуеижащ. Аргуэру къригъэжэхри, Сосрыкъуэ щхьэкIэ еуэри дрихуеижащ. Ещанэу къыщригъэжэхым, Пщы Бэдэнокъуэм жиIащ:
- УлIмэ, куэпкъкIэ къеуэт! - жиIэри.
Ар Сосырыкъуэм зэрызэхихыу, и анэм къыжриIауэ щытар игу къэкIыжри, и лъейм дэплъэжри, къамышыр щимыгъуэтыжым, ищIащ зэрыщыуар. Сыт ищIэжынт, Бэдэнокъуэ жыр шэрхъыр къригъэжэхыри, Сосрыкъуэ куэпкъкIэ еуэри, абы дежым и куэпкъитIыр пихащ.
Сосрыкъуэр щылъу кIиящ:
- ЛIыхъужьылъ изыфын, лIыхъужьыл зышхын! - жиIэри.
Ныбгъуэр къэкIуащ:
- ЛIыхъужьылъи семыфэн, лIыхъужьыли сымышхын! - жиIэри.
- АтIэ, си щIопщ уэ макъыр уи дамитIым Тхьэм къыхилъхьэ, - жиIащ Сосрыкъуэм. Нобэми ныбгъуэр щылъатэкIэ, и дамэ макъым цIыхур игъащтэу щIыщытыр аращ.
Аргуэру Сосрыкъуэр кIиящ:
- ЛIыхъужьылъ изыфын, лIыхъужьыл зышхын! - жиIэри.
Дыгъужьыр къэкIуащ, жиIащ:
- ЛIыхъужьылъи семыфэн, лIыхъужьыли сымышхын! - жиIэри.
- АтIэ, си шым и пщэм хэлъ бланагъэр, къарур Тхьэм уи пщэм хилъхьэ, - жиIащ. Нобэми дыгъужьым и пщэр щIэбланэр аращ.
Аргуэру Сосырыкъуэ кIиящ:
- ЛIыхъужьылъ изыфын, лIыхъужьыл зышхын! - жиIэри.
ТхьэкIумэкIыхьыр къакIуэри жиIащ:
- ЛIыхъужьылъи семыфэн, лIыхъужьыли сымышхын! - жиIэри.
- АтIэ, си шым жэрыгъэу хэлъыр Тхьэм уэ къуит, - жриIащ. Нобэми тхьэкIумэкIыхьыр щIэжэрыр аращ.
Иужь дыдэм къуаргъыжьыр къэкIуащ, жиIащ:
- ЛIыхъужьылъи сефэнщ, лIыхъужьыли сшхынщ! - жиIэри етIысылIащ.
Сосрыкъуэр Тхьэм елъэIуащ:
- IукIэ укIэцIу, тхыцIэкIэ угъуалъхьэу, шыритI фIэкIа къуумышу, шыритIым языхэзри пшхыжу Тхьэм укъигъанэ, - жиIэри. Нобэми къуаргъыр абы хуэдэу щытщ.
Сосырыкъуэм и кIуэдыжыкIэ хъуари аращ.
Тедзэным хуэзыгъэхьэзырар
