Къэунэхуахэм нэхърэ, къадекIуэкIахэр

Иужьрей зэманым куэдым хасэну къалъыхъуэ «райские яблоки» жыхуэтIэ мыIэрысэ плъыжьыбзэ цIыкIур. Пэжыр жытIэмэ, ди унагъуэ хадэхэм ущрихьэлIэу щытакъым абыхэм, уней лъапсэ зиIэ урысхэр мыхъумэ. Балийм и теплъэм едгъэщхьу зэзэмызэ дыщрихьэлIи, и дахагъыр дгъэщIагъуэу деплъ мыхъумэ, нэгъуэщIкIэ къэдгъэсэбэпынуи къэтлъыхъуэртэкъым.
ЗэманкIэ дызэIэбэкIыжмэ, урысейпсо мыхьэнэ иIэу ди республикэм ита «Севкавэлектроприбор» заводым и пщIантIэм дэтащ пызу къызыпыкIэ апхуэдэ жыг куэд. ИужькIэ зэрыхъужар хэт ищIэн… Абы щылажьэ си анэм дигъэгъэщIэгъуэну къыщытхуихь щыIэт, пшхынуи иумыкущэу, гъуджэм хуэдэу зи джабэплъыр телыдыкI пхъэщхьэмыщхьэ дахащэр. Иджыпсту къалащхьэр къызэхэкIухьи, щыплъагъунур Налшык къалэ сымаджэщым Головком и уэрамымкIэ гъэза и дыхьэпIэрщ. Абдеж щыт жыгышхуищым илъэс къэс, щхьэкIэр уимыгъэлъагъуу, къапокIэ, мэхъури, къыполъэлъыж. Зы цIыхум къищтэуи плъагъунукъым, лъэ увыпIэ имыIэу дэнэ щIыпIэкIи щылъ мыIэрысэ плъыжь цIыкIухэр. Дахащэщ уеплъын къудейр…
«Жэнэт мыIэрысэхэр» Урысейм и щIыпIэ псоми хуиту къыщокI. Шэч хэмылъу дыдей къэзыхьари япэу ди щIыналъэр псэупIэ зыхуэхъуа урысхэрщ.
Жыгым и къежьэкIам укIэлъыплъмэ, фIыщIэр зейр я щIыпIэм къыщыкI мыIэрысей лъахъшэхэм «Китай мыIэрысэр» (аращ зэреджэу щытар, къыщыкIри Азие Курытымрэ Европэм и ипщэ къэралыгъуэхэмрэт) япэу дэзыдза чех щIэныгъэлIхэрщ. Абы лъандэрэ лIэужьыгъуэу абы къытрагъэпщIыкIам я бжыгъэр I00-м щIегъу. Пхъэщхьэмыщхьэм фIыуэ хэлъхэм ящыщ зыщ градус 40-м нэблагъэ щIыIэ уаеми хуабэ жьэражьэми къызэрелыр. КъищынэмыщIауэ, дыгъэ гуащIэри жьауэри и зэхуэдэщ, сыт хуэдэ щIыми йозэгъ, ирехъу ар пшахъуэщI, щIыгулъ фIыцIэ, щIыгъуэ е мывалъэ. ГъэщIэгъуэну, адрей пхъэщхьэмыщхьэ жыгхэм егуауэ узыфэхэри жыжьэу зыбгъэдигъэхьэркъым. Дунейр щыуэгъуми, зы жыг балигъыр зыхуейр тхьэмахуэм хуэзэу псы пэгунитI къудейщ. МыIэрысэу къыпыкIэр жыпIэнщи, килограмм 30-м нос.
ЩIэныгъэлIхэм я иужьрей къэхутэныгъэхэм къызэрыхэщымкIэ, райскэ мыIэрысэм витамину хэлъыр, адрей мыIэрысэ къызэрыгуэкIхэм елъытауэ, хуэди 4 - 5 кIэ нэхъыбэщ, микроэлементу 28-рэ хэлъщ. Минерал шыгъухэмрэ ( цинк, никель, мед, марганец, железо, кобальт) клетчаткэхэмкIэ зэрыкъулейм къыхэкIыу ревматизмэ, жьэжьей, тхьэмщIыгъу, кIэтIий узыфэхэмкIэ сэбэпышхуэщ. Апхуэдэу мыIэрысэкум хэлъ полифенолхэм тхьэмщIыгъумрэ кIэтIиймрэ къыщыхъей лышх узыфэр зэтраIыгъэ, лъыр игъапцIэркъым, гумкIи фIыщ.
Мы жыг телъыджэхэм къыпакIухьакъым Къэбэрдей-Балъкъэрыр илъэси 100 щрикъум ирихьэлIэу къалащхьэр зыгъэщIэрэщIа коммунальщикхэри. Балъкъэр лъэпкъ театрым ибгъукIэ щIэуэ щаухуа лъэс зекIуапIэм гъэ кIуам щыхаса райскэ мыIэрысэ жыгыщIэхэм пызу къапыкIэну хунэсащ.

Лъостэн Музэ.
Поделиться: