Сабийхэм щабэу йоIэзэ

Сабийхэм я псантхуэхэм еIэзэ Хъыдзэ Лаурэ куэдым яцIыху. И щIэныгъэм, Iэзагъым, гущIэгъум щыхьэт тохъуэ зи бын абы деж езышалIэ адэ-анэхэр. ЦIыкIухэм япыщIа дэтхэнэ IэщIагъэми нэхъыщхьэу хэлъыр сабий фIыуэ плъагъуныр. Iуэхур узыншагъэм теухуамэ, хамэ сабий щыIэкъым дохутырым и дежкIэ. Ар фIыуэ къыгуроIуэ ди псэлъэгъум. «М- Клиникэ» медицинэ центрым и сабий-невролог Хъыдзэ Лаурэ и гупсысэхэр гъэщIэгъуэн фщыхъуну ди гугъэщ.

IэщIагъэм пасэу дихьэхащ

- ИлъэсиплIым щегъэжьауэ сщIэрт медицинэм сыхуеджэну сызэрыхуейр. Абы щхьэусыгъуэ хуэхъуагъэнкIэ хъунущ сымаджэрилэу сызэрыщытар - си жьэжьейр къызэузырт. Москва сымаджэщхэми зыбжанэрэ сыщIэлъащ. Лъы схашми, мастэ къысхаIуми сышынэртэкъым. КъызэрызэIэзэм сфIэфIу сыкIэлъыплъырт. Школ нэужьым сыщеджащ Налшык медучилищэм. Ар къэзухри, ди университетым медицинэмкIэ и факультетым терапиемкIэ и къудамэм сыщIэтIысхьащ.

Студент гъащIэр дуней телъыджэщ. КъэкIуэнум гугъэ куэд щыхуэбгъэтIыгъуэ, дуней псор ууейуэ къыщыпщыхъу зэманщ. ГъащIэм къыщыбдэгъуэгурыкIуэну ныбжьэгъухэр уиIэ мэхъу. Сэ сызыхэса гупыр лъэщ защIэт. Диплом плъыжькIэ къэзуха куэд къытхэкIащ. Куэд зэрагъэхъулIащ, медицинэм хэлъхьэныгъэ хуащIащ, зи IэщIагъэм хуэпэж дохутыр нэс хъуахэщ.

Еханэ курсым дыщынэсам, субординатурэм дыхэдэн хуейт: хирургие, терапие е педиатрие. Терапием сыкъытеувыIэну си гугъащ, ауэ деканым и къуэдзэ Ахриев Хьэжы (Хаджи) и чэнджэщкIэ педиатрием сыкIуат. Арати, субординатурэр педиатру къэзухри, интернатурэми щыпысщащ. Егъэлеяуэ сыдихьэхати, сабийхэм сахэтыну, сэбэп сахуэхъуну, згъэхъужыну сыхуейт. Къэзуха нэужь педиатру сабий клиникэ сымаджэщым сыщыIащ. Илъэси I0-м нэужьым Москва етIуанэ щIэныгъэ щызэрагъэгъуэт урысей академиер неврологыу къэзухыжри, 2008 гъэм республикэм и сабий клиникэ сымаджэщым а IэщIагъэмкIэ сыщылэжьэн щIэздзауэ щытащ. Абы щыгъуэ IэщIагъитIри – педиатрыри неврологри - зэдэсхьырт. ИужькIэ «Арникэ» клиникэм сыщылэжащ. Иджыпсту «М-клиникэм» сабийхэм я неврологыу сыщыIэщ.

Гукъыдэж къезытыр

- Неврологыу ущытыным жэуаплыныгъэшхуэ пылъщ. А IэщIагъэм къокIуэлIэж медицинэмкIэ щыIэ щIэныгъэ псори. И сэбэп къызэкIащ педиатрием сызэрыщеджар. Ар сабий неврологием и лъабжьэр зыгъэбыдэ IэщIагъэщ.

 Сыт еш симыIэу сылэжьэну гукъыдэж къызэзытыр жыпIэмэ, цIыкIухэр зэрысхуэгъэхъужырщ, зи бын узыншэ хъужа адэ-анэхэм я гуфIэгъуэрщ, абыхэм ящI фIыщIэрщ. Сабийм и узыр зэи къыжьэхэмыуэжыну бгъэхъужыпэ мэхъу.  Бгъэхъужа нэужь, ар зэрыпхузэфIэкIам щIэрыпсу къару къыпхелъхьэж. Аращ дохутырыр гугъуехьым пэзыгъэлъэщыр. Махуэм сабий дапщэ къысхуашэрэ?! Ахэр къызэрызэрыкIым, жаIэхэм, зэрыдыхьэшхым, зэрыуэршэрым гукъыдэж къысхелъхьэ, дэтхэнэми и псэ къабзэр солъагъу.

Сабий къалъхуагъащIэр

- Сабий къалъхуагъащIэр занщIэу хабзэ гуэрым тегъэувэн хуейщ: щыбгъашхэ, щыбгъэжей, хьэуа къабзэм щыхэбгъэт, щыбгъэджэгу зэманхэр махуэ къэс зэтехуэмэ, нэхъыфIщ. Анэхэм сыт куэдрэ къащыщIыр?! Сабийр къызэрыгъыу къапхъуатэ, щIаупскIэ, гущэм хапхэ, къыхатIыкI… Благъэ-Iыхьлыхэм сабийм хуащIэнIауэ хуейщи, анэр ягъэIущу щIадзэ. Пэжщ, нэхъыжьхэри сэбэп хъун хуейщ, ауэ чэнджэщ куэдыщэр лейщ. Анэм нэхърэ нэхъыфIу зыми зыхищIэркъым сабийр. Зыхуэныкъуэр, фIэфI-фIэмыфIыр псом нэхъыфIу абы къыгуроIуэ - зэпыщIащ а тIур. Сабийм и дохутырым анэм къыжриIэр игъэзащIэмэ нэхъыфIщ.

 Сабий неврологиемрэ гъэсэныгъэмрэ зэпхащ

-Гъэсэныгъэм куэд елъытащ. Псом хуэмыдэу, адэшхуэ-анэшхуэ куэдым сабийр ягъэфIэIуэ. Зыхуейуэ хъуар ирагъащIэ, и Iуфэ-лъафэр къажыхьу. Псори къыхуада, псори игъуэта нэужь, сыт сабийм ищIэр? Зы тIэкIунитIэ къызэрыпаубыду, къытохьэ, щIым зытредзэ, зечэтхъэж, мэкIий. Балигъхэр зэрыщIэ-зэгурыIуэу ягъэсэн хуейщ цIыкIур, хуадэмрэ хуамыдэмрэ зэтехуэу.  Гъэсэныгъэ зэрыхуэныкъуэр неврологием хагъэзэрыхьу куэд къысхуашэр, пэжым ухуеймэ. Ар адэ-анэм яжызоIэ, абы и лъэныкъуэкIэ сабий садхэр, гупжьей зэмылIэужьыгъуэхэр сэбэп зэрыхъур. Гъэсэн, гъэджэгун, гъэгушхуэн хуейщ цIыкIур.

Телефонхэмрэ гаджетхэмрэ къахь зэраныгъэр

-Электромагнит къызэрыпкъырыкIыр, нэр зэрызэIигъыхьэр, психикэм зэран зэрыхуэхъур, жейр зэригъэкIуэдыр - уз куэдыщэ къыхах сабийм кIыхьу ирагъэIыгъ гаджетхэм. XXI - нэ лIэщIыгъуэм и уз шынагъуэщ смартфонымрэ гаджетымрэ. Щебгъэплъи къэхъункIэ хъунщ сабийр телефоным, иджыпсту ар икIэщIыпIэкIэ Iупхыпэну Iэмал зэрыщымыIэр къызгуроIуэ. Ауэ, мащIэ дыдэрэ, пIалъэ гуэр хуэбгъэуварэ, абы къыфIэкI зэрымыхъунур къыгурыбгъаIуэу. Сабийр зэплъынкIэ хъунури балигъым и нэIэ щIэтын хуейщ. Интернетыр зэIухыIуащ, хэт хуейми дэни йохьэф. Сабийм и акъыл мыжэпхъар зыгъэутхъуэн, уз къызыхихын мыхъумыщIагъэ куэдыщэ илъщ. Интернет джэгукIэ шынагъуэхэр щыIэщ. Абыхэм ящыхъумэн хуейщ щIэблэр.

Дэнэ щыIэми, дохутырыр лэжьыгъэм хэтщ

- ЦIыхум и узыншагъэм, и гъащIэм теухуауэ IэщIагъэ къыщыхэпхым деж, куууэ уегупсысын хуейщ. ЛэжьапIэ IэнатIэм къыщыбгъанэу укIуэж хъу IэщIагъэкъым медицинэр. Жэщи-махуи уапыщIащ уи Iэзэгъуэ хуэныкъуэхэм. Сэ унэм секIуэлIэжа нэужьи, си нэIэ щIэт цIыкIухэм я анэхэр телефонкIэ къыщыпсалъэ, къыщысхуэтхэ щыIэщ. ГуфIэгъуэ е гуауэ дауэдапщэ сыкIуами, цIыхухэр къызбгъэдохьэри, я сабийм и узыншагъэм теухуауэ зытегузэвыхьхэр къызахьэлIэ. Дэнэ щыIэми, лэжьыгъэм хэтщ дохутырыр. Псом хуэмыдэжу, ар сабийм еIэзэ дохутырмэ, зыкъригъэлыж хъунукъым.