ЩIыуэпсыр псоми я къежьапIэщ

Иужьрей зэманым ди нэгу щIэкI къэхъукъащIэ шынагъуэхэр къэрал щхьэхуэхэм я Iэужьу щыхуагъэфащэ щыIэщ, апхуэдизкIэ щIым и электрогубгъуэм щIэныгъэлIхэм мыхьэнэшхуэ иратащи.
Псэ зыIут дэтхэнэми электрокъарум и зы мащIэри зыхещIэ. Ар къэгъуэтынымкIи гъащIэм къыщыгъэсэбэпынымкIи абыхэм сэбэпышхуэ къахуэхъуащ дыкъэзыухъуреихь щIыуэпсыр.
Къуалэбзухэмрэ дамэ зытет псэущхьэ цIыкIухэмрэ гупу зэрыIыгъыу лъатэмэ, уафэхъуэпскIым къыкIэрымыхуу, хьэуар элекрокъарукIэ яузэдыфынущ, а здэлъатэм, зарядхэр зыщIакъуэри. Аращ электрогубгъуэр къыздикIыжыр. Псалъэм папщIэ, бжьэм зы напIэдэхьеигъуэм 200 хуэдизрэ игъэтхытх дамэ цIыкIуитIымкIэ положительнэу узэда зарядыр зыщIешэ, ар хьэуам и молекулэхэм жьэхоуэжри, ар къегъэсэбэп къэкIыгъэхэмрэ гъэгъахэмрэ отрицательнэу узэда я шэжыгъэхэр зришэлIэнымкIэ. Апхуэдэ къабзэу абыхэм яхузэфIэкIынущ гъэгъа къэс я электрическэ губгъуэм зытрагъэхуэну.
Бэджым отрицательнэу узэда бэджыхъ зэрехъэ, положительнэу узэда зарядхэр зиIэ бадзэхэр къиубыдын папщIэ икIи абыкIэ къигъэсэбэпыр жыгым къыбгъэдэкI электрогубгъуэрщ. ЩIыуэпсыр электричествэ защIэу зэхэтщ, жыгым и пщIащэр щыхъейм къыщыщIэдзауэ. Ар мащIэ дыдэ пэтми, дамэ зытетхэм хьэуам хэт зэрядхэр зэрыхуейм хуэдэу къагъэсэбэпыф. 
Иджыпсту физикхэр кIэлъоплъ апхуэдэ электрогубгъуэ IэрыщIым зыщиубгъум деж, дунейм и щытыкIэм иритыфынкIэ хъуну зэхъуэкIыныгъэхэм.