ЛIышэ Нарт къыщалъхуари къыщыхъуари Иорданиеращ. Кавказ зауэжьым и лъэхъэнэм зи хэку зрагъэбгына мухьэжырхэм я щIэблэ щIалэм зэрыцIыкIурэ и мурадщ хэкум зэ нэхъ мыхъуми къэкIуэну, къехъулIэмэ, щыпсэуну къэIэпхъуэжыпэну. Абы и адэр адыгэщ, и анэр убыхщ. Адыгэ унагъуэм къыщыхъуа сабийхэр IуэрыIуатэм, адыгэ хабзэм щIапIыкIати, къызыхэкIам хуэфащэу гъащIэм хэуващ.
Зэман жыжьэм Иорданиер псэупIэ зыхуэхъуа ди лъэпкъэгъухэр зэгъунэгъуурэ тIысырт. Адыгэхэр, абазэхэр, убыххэр, абхъазхэр зэкъуэш пэлъытэу зэхэст, лъэпкъ зэхэгъэж ямыIэу. Нарт къыщыхъуа щIыпIэри апхуэдэти, адыгэбзэ фIэкIа зэхихакъым балигъ хъуху. Курыт еджапIэм щыщIэтIысхьам хьэрыпыбзэкIэ зы псалъэ ищIэртэкъым, школым щылажьэхэмрэ щеджэхэмрэ жаIэр къыгурыIуэртэкъым.
- Гугъущ нэгъуэщI къэрал ущыпсэунуи, уи хабзэрэ уи бзэрэ щызепхьэнуи, узыхэсхэм я дуней тетыкIэр къадомыщтэу уакъыдэгъуэгурыкIуэнуи, - жеIэ Нарт. – Сэ зэрыхуэзгъэфащэмкIэ, хэхэсхэм я щхьэм гупсысэ куэд щызэблокI икIи мис а лъэпкъитI, хэкуитI гъащIэр я гум щызэныкъуэкъуу апхуэдэщ. Дэнэ ущыIэми ухэхэсщи, сытым дежи уи гупсысэм хэмыкIыр уи унэ, уи хэку зэбгъэгъуэтыжын зэрыхуейрщ. Абы псэхупIэ къуитыркъым. УкъызыхэкIам урипагэну ухуейуэ, ауэ узыщыщ дунейр абы зыкIи емыпхауэ упсэуныр тыншкъым. Иджы къытщIэхъуэ щIэблэм хуэм-хуэмурэ яIэщIоху а зи гугъу сщIы лъэпкъ зыхэщIыкIыр, адэжь щIыналъэ зэрыщыIэр ящогъупщэри, дунейм къыщекIуэкI глобализацэм хошыпсыхь.
Нарт зэрыжиIэмкIэ, сытым дежи и псэм къилъыхъуэрт и гур щыпсэхун хэкур. Арауэ къыщIэкIынущ гъуэгу къытезышэжари. Университетым программист IэщIагъэр щызэригъэгъуэта нэужь, абы Иорданием щрилэжьащ. ИужькIэ и щIэныгъэмрэ IэщIагъэмрэ хигъэхъуэн мурадкIэ Америкэм кIуащ. Программистым Америкэм лэжьапIэ щимыгъуэтынкIэ шынагъуэтэкъым, ар хуабжьу пщIэ зыхуащI, къагъэсэбэп IэщIагъэхэм ящыщщ. ИлъэсиплIкIэ США-м и къалэ зэмылIэужьыгъуэхэм щыпсэуащ, щылэжьащ, ауэ сыт хуэдиз ахъшэ къыщимылэжьами, ари хэку хуэхъуакъым. «Си ныбжьыр илъэс 30 ирикъуащ, итIани си гур щыпсэху щIыпIэ къысхуэгъуэтакъым. Абы щыгъуэм мурад сщIащ сыт хуэдэ гугъуехь пымылъами, Кавказым сыкIуэжыну. УздэIэпхъуэжыну псом нэхърэ нэхъ тыншу къыщIэкIар Абхъазрати, си тхылъхэр АР-м и МИД-м езгъэхьащ. ИкIи занщIэу жэуап къызатыжащ сыкъихьэну сыхуиту», - игу къегъэкIыж Нарт.
ЩIалэр Абхъазым къэса нэужь, РепатриацэмкIэ къэрал комитетым ирагъэблэгъащ. Абы къыхуагъэлъэгъуащ абхъазу зригъэтхмэ, пIалъэ кIэщIым къриубыдэу къэралым и цIыхуу зэрыщытымкIэ паспорт къызэрыратынур. Ауэ ар щIалэм къыхуегъэзэгъакъым. ЗэрыцIыкIурэ адыгэу зыкъэзылъытэж Нарт къызыхэкIа лъэпкъыр ихъуэжыну хуеякъым. Иджыри къыздэсым Абхъазым щопсэу, ауэ абхъаз паспорт иIэкъым. Сыт щхьэкIэ жыпIэмэ, ар адыгэ лIакъуэрщ къызытекIар.
«Абхъазхэм гуапэу сыкърагъэблэгъащ. Ауэ абхъаз паспорт сиIэн щхьэкIэ абхъазу зысхуегъэтхакъым. ЦIыху гуапэщ ди къуэшхэр. Си сумкэхэр сIыгъыу япэ дыдэу сыкъыщыкIуам Хагбэ Лидэ сызэрыхьэщIэм гу къылъитэри, къызбгъэдыхьат: «Дэнэ укъикIа, ущыпсэун уиIэ?», - жиIэри. Си Iуэху зытетыр щыхуэсIуатэм, я унэ сригъэблэгъащ, си Iуэхухэр зэпэщ хъуху сыщыпсэуну. Уеблэмэ, си япэ IэнатIэр къысхуэзыгъуэтар аращ. Я гъунэгъу библиотекэм администратор къызэралъыхъуэр зэхихати, занщIэу абы сишащ».
Илъэсрэ ныкъуэкIэ Лъэпкъ библиотекэм щылэжьащ ЛIышэр. Компьютерхэр къутамэ яхуищIыжырт, къищынэмыщIауэ, а зэманым къриубыдэу библиотекэм сайт къахузэригъэпэщащ. А зэманым абхъазыбзэр зэгъэщIэнми иужь ихьащ щIалэр. ИужькIэ абы щыпищащ Абхъазыбзэм зегъэужьынымкIэ фондым. Илъэс ныкъуэм къриубыдэу бзэуэ ищIэр «зыщигъэгъупщэри», ныбжьэгъу хуэзэми, тыкуэн щIыхьэми, лэжьыгъэм пэрытми, абхъазыбзэ фIэкIа къимыгъэсэбэпу зригъэсащ. ТхыбзэмкIэ абы дерсхэр къыдригъэкIуэкIащ егъэджакIуэ Шамбэ Дианэ. Апхуэдэу гугъу демыхьыщэу абхъазыбзэр зригъэщIащ Нарт.
«ПсалъэщIэу зэхэсхымрэ псалъафэхэмрэ стхы зэпытт. Тхыбзэм селIалIэрт. Бзэр гугъуу жаIэми, арэзы сытехъуэкъым. Республикэм ущыпсэумэ, езы абхъазхэм уахэтмэ, тыншу пIалъэ кIэщIым зыбогъащIэ», - жеIэ Нарт.
Бзэр зэрызэригъэщIам къыдэкIуэу, абы елэжьу хъуащ щIалэр. Абхъазыбзэм зегъэужьынымкIэ фондым программисту щылажьэрти, къалэну зыхуигъэувыжащ абхъазыбзэр бжыгъэхэм хуигъэкIуэну, компьютер программэхэмрэ гуэдзэнхэмрэ къигъэсэбэпу иджырей дунейм лъэрызехьэ щищIыну. «Анэдэлъхубзэхэм «бжыгъэр зи лъабжьэ гъащIэ» едмытмэ, кIуэдыжынкIэ зыхуэIуа щыIэкъым. МакъкIэ къэпсалъэ, навигатор, зэдзэкIакIуэ гуэдзэнхэр анэдэлъхубзэкIэ «дгъэпсалъэмэщ» бзэр щыпсэунури цIыхухэм къыщагъэсэбэпынури», - жеIэ Нарт.
Дуней псор зэщIэзыщта Apple, Google, Microsoft IT-компаниехэм ягъэлажьэ апхуэдэ гуэдзэным уеIусэну, уи бзэкIэ бгъэпсэлъэну ухуиткъым, ауэ абыхэм цIыхухэм къагъэсэбэп хъу нэгъуэщI программэхэри къыдагъэкI. Апхуэдэщ Нарти зи ужь ихьар, Microsoft компанием и „Common voice“ программэмкIэ, абхъазыбзэкIэ егъэтха сыхьэт 2000, макъ мини 8 зэригъэпэщыфынущ. Ахэр хуабжьу сэбэпышхуэ хъунущ бзэр зэзыгъэщIэну, ар къэзыгъэсэбэпыну зи мурадхэм папщIэ. Апхуэдэуи бзэр мыкIуэдыжыным щхьэпэу хуэлэжьэнущ. Анэдэлъхубзэхэр щытыкIэ гугъу щихуа лъэхъэнэм гаджетхэр къытхуэгъэсэбэпмэ, ар къегъэлакIуэ нэс хъуну къелъытэ ЛIышэ Нарт.
