Адыгэ тхакIуэ, усакIуэ цIэрыIуэ Мысачэ Пётр адыгэ литературэм и лъагъуэ купщIафIэ щыпхишащ. 1957 гъэм Литературнэ институтыр къиухри, абы щегъэжьауэ «Советская молодежь» газетым, «Iуащхьэмахуэ» журналым я редакцэхэм щылэжьащ. ТхакIуэр 1988 гъэм дунейм ехыжащ.
Мысачэ Пётр и усэхэр, рассказхэр, повестхэр щызэхуэхьэсауэ къыдэкIащ «Къурш псынэ», «Уэращ зи фIыщIэр», «Ди нартхэр», «Уэгу пкIэлъей», «Кхъужьейр мэгъагъэ», «Гъуэгуанэ», «ЕтIуанэ щIалэгъуэ», «Си Iыхьлыхэр», «Псынэм и уэ¬рэд» тхылъхэр. Мысачэм къыдекIуэкIахэм мымащIэу яхэтщ абы теухуа гукъэкIыж дахэхэр къэзыгъэна. Абыхэм ящыщ зыщ усакIуэ, тхакIуэ, драматург Жылэтеж Сэлэдин.
«Мысачэ Пётр си Iыхьлыт. Ар Москва дэт Литературнэ институтым щыщеджэм щыгъуэ си анэм щIыгъуу Псыгуэнсу дыкIуэрэ абы и адэ-анэм дабгъэдэсу щытащ. Пётр къэзылъхуахэр цIыхуфIт, гумащIэхэт. ТIатIушэ, арат Мысачэм и адэм и цIэр, къызэуэршэрылIэурэ я жыг хадэшхуэм сыхишэрти, мыIэрысэм я нэхъ инхэмрэ я нэхъ IэфIхэмрэ къысхупичырт, къызитыр фIэмащIэу. Хадэм и кIыхьагъкIэ пхыкIыу лъэс лъагъуэ цIыкIу иIэти, абы дытету дыкIуэурэ Псыгуэнсу Iуфэ дыIухьэрт, уэру еукIуриех псым и ма¬къым дыщIэдэIуурэ архъуанэ куухэр сигъэлъагъурт. Псы адрыщIымкIэ ныджэм тезу тет къазмакъ жыгышхуэхэр жьым щигъэщэнауэкIэ, ахэр нэхъ иныж хъуауэ къысфIэщIырт. А «мэзым» щызэпэджэж мэз джэдхэм я макъхэри ди деж къэсырт. А псор телъыджэлажьэ къысщыхъуу ТIатIушэ и таурыхъми сыщIэдэIуу и ужьым ситу ныджэшхуэр къызэхэткIухьырт…
АпщIондэху Петя и анэ Къарэрэ си анэмрэ ягъэжьа лэкъум хуабэшхуэхэр Iэнэм тез къащIырт, абы кхъуей гъусэ къыхуащIыжырти, сшхыр яфIэмащIэу сагъэхьэщIэрт. Петя и гугъу ямыщIу зэи къанэртэкъым. Ар тхакIуэу зэреджэм иригушхуэу анэм и напщIэм нэхъ телът, адэм нэхърэ. Сэ сехъуапсэрт а тхакIуэр слъагъуну, сепсэлъэну, сыбгъэдэсыну.
Мысачэр сэ къыщысцIыхуар абы институтыр къиухыу къэкIуэжа нэужьщ. Ар си Iыхьлы пэтми, сыщыукIытэрт суцIырхъа гуэрхэр езгъэлъагъуну, мыхъуауэ жиIэнкIэ сышынэрти…
Сытми, университетым сыщIэсу си тхыгъэ гуэрхэр Петя езгъэлъагъуу щIэздзащ. Абы чэнджэщ сыщIигъэдэIуу, усэ къысхуеджэу куэдрэ сыбгъэдэст.
Зэгуэрым «Уузыншэу, школ» усэр дзыхь сымыщIыщэурэ къызыкъуэсхри Петя езгъэлъэгъуащ.
- Мыр уэрэд хъарзынэ цIыкIу хъунущ, - жиIэри къызэреджэу щыгуфIыкIащ.
Зыш къызитами, абы нэхърэ нэхъ си гуапэ хуэщIынтэкъым Петя. Сылъэтэным хуэдэу, си гур къигуфIыкIырт, си Iэпкълъэпкъыр жан ищIат… Насыпышхуэ къызэуэлIауэ къысщыхъурт.
- Мыр сэ композитор гуэрым пхуезгъэлъагъунщи, игу ирихьмэ, макъамэ щIилъхьэнщ. Сэ иужькIэ хъыбар уэзгъэщIэжынщ, - къызиухылIащ Петя.
А зэманыр гъэмахуэ зыгъэпсэхугъуэти, сэ къуажэм сыщыIэт, Мысачэм сигъэщIэну хъыбарым сыщIэхъуэпсуи сыкъаплъэрт, сыкъэдаIуэрт. Сытми, Налшык сыкъызэрикIыжрэ тхьэмахуитIым щIигъуауэ, Мысачэм и письмо къысIэрохьэ. Абы итт: «Уи псалъэхэм макъамэ Молэ Владимир хуитхащ. Сэри сригъэдэIуати, Iей мыхъуауэ къысщыхъуащ. Тхьэм хыуигъэгъахъуэ». СыгуфIэнтэкъэ! Дуней гуфIэгъуэр сысейт. А уэрэдыр, пэж дыдэу, илъэс щэ ныкъуэм щIигъуауэ уэрэджыIакIуэхэм жаIэ, радиокIэ къат…
Сэ зэи Мысачэм гулъытэншэу сыкъигъанэртэкъым: тхылъ къыдэзгъэкIамэ, псом япэу рецензэ хуитхырт, нэгъуэщI творческэ ехъулIэныгъэ гуэр къызэуэлIами, япэ къызэхъуэхъур арат.
ИужькIэ, сэ телевиденэм сыщылажьэ щыхъуам, щIэх-щIэхыурэ ар абы къез¬гъэблагъэу щIэздзащ. Езыми фIэфIт телевиденэм къыщыпсэлъэну. ЖиIэр хъурт. И чэнджэщхэр, и гупсысэхэр гъэщIэгъуэнт. Абы и къэпсэлъэкIэм, зи гугъу ищI Iуэхугъуэхэм зэрачэзу дыдэм щхьэкIэ телевиденэм и нэтынхэм я гъэпсыкIэхэм хэзыщIыкI IэщIагъэлIхэр щытхъурт…
Мысачэ Пётр цIыху щабэт, мы дунейм тету къыщIэкIынтэкъым абы зи жагъуэ ищIыфын. Ар IэплIэешэкIкIэ къыпхуэзэнут. Абы и адэ-анэм яхуэфащэ цIыху къищIыкIыжат. ТIатIушэ и Iэдэбагъри, и акъыл тIысари, и цIыхуфIагъри, Къарэ и гу щабагъри, и Iыхьлыхэм яхуиIэ лъагъуныгъэри Петя пкърыплъагъуэрт. Дыщэм хуэдэт Мысачэм и унагъуэр.
Мысачэ Пётр и усэ телъыджэхэри и прозэ купщIафIэри адыгэ литературэм и фIыпIэщ. Ахэр курыт еджапIэхэм щадж. Петя и пьесэхэм къытращIыкIа спектакль зыбжани Къэбэрдей театрым и репертуарым илъэс IэджэкIи хэтащ. ИгъащIэкIэ мыкIуэдыжынщ абы и литературэ лэжьыгъэхэр».
