Мазэм къигъэщIар

28 ноября, 2022 - 12:05
Германием и Мюнстер къалэм дэт университетым и къэхутакIуэхэмрэ Кёльн щыIэ Нэмыцэ аэрокосмос центрым уафэщIхэр джынымкIэ и геофизикхэмрэ математикэ щIэныгъэм и IэмалыщIэу къагупсысам иригъуэза иужькIэ, ЩIы Хъурейм къыдэгъуэгурыкIуэ Мазэм и ныбжьыр алъандэрэ къызэралъытэу щытам нэхърэ илъэс мелуан 85-кIэ нэхъ мащIэу къыщIрагъэдзыжащ. Абы теухуа тхыгъэ къыщыхьащ Science Advances журналым. 
АтIэми, зи гугъу тщIы IэщIагъэлIхэм зэхъуэкIыныгъэ гуэри халъхьакъым Мазэм и къэунэхукIэ хъуам зэреплъу щытам. Нэхъапэхэми хуэдэу, мы зэманми щIэныгъэлIхэр зэрегупсысыр аращи, ди планетэм ещхьу, абы къыдэгъуэгурыкIуэ уафэщIри ткIуаткIуэ щытыкIэм икIыу, жыпхъэ быдэ иIэу щызэпцIар илъэс меларди 4,5I-кIэ узэIэбэкIыжмэщ, къыщыунэхуари а лъэхъэнэ жыжьэхэм къыпэгъунэгъурэ хуабжьагъэшхуэ зэрихьэу хьэршым къыщызылъэтыхьа Тейя уафэщIыр ЩIы Хъурейм узижагъуэну къыщыжьэхэуа иужькIэщ. 
КъэхъукъащIэ шынагъуэм а планетэхэм, ткIуаткIуэ щытыкIэм итрэ къыщызэщIэплъауэ (магмэ), къагуигъэхуа къутахуэ абрагъуэхэм уэгум зыщызэрашэлIэжри, нобэм къэсыхукIэ ЩIы Хъурейм къыдэгъуэгурыкIуэу дызыщыгъуазэ ди Мазэр къагъэщIащ. И ныбжьыр щIэрыщIэу къыщапщытэжым, щIэныгъэлIхэм къахуэщхьэпащ магмэр ткIуаткIуэ щытыкIэм къикIыу щызэпцIыжкIэ, и кIуэцIым къыщекIуэкI Iуэхугъуэхэм я хуабжьагъэр зыхуэдизыр нэхъ гурыIуэгъуэ къащызыщI математикэм и IэмалыщIэу компьютер технологиехэм тещIыхьахэр.  
КЪУМАХУЭ Аслъэн.
  • 25 просмотров
Поделиться: