Режиссёр пщэрылъ гугъум хуэIэкIуэлъакIуэ, зи лэжьыгъэм фIыуэ хэзыщIыкI IэщIагъэлIт Урысей-Федерацэм, Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм гъуазджэхэмкIэ щIыхь зиIэ я лэжьакIуэ, КъБР-м и Къэрал саугъэтым и лауреат, спектакль куэд лъэпкъ театрым и сценэм щызыгъэува, актёрхэм я гъуэгугъэлъагъуэ пажэ, зыдэлэжьахэми гъуазджэм и лэжьакIуэхэми пщIэ зыхуащI Теувэж СулътIан.
Ди лъэпкъ театрым и мызакъуэу, зэман зэхуэмыдэхэм ар щыIащ Музыкэ, Урыс театрхэми, зэми режиссёр нэхъыщхьэу, зэми зы спектакль игъэувыну ирагъэблэгъауэ. Къыхэгъэщыпхъэщ УФ-м и цIыхубэ артист Ерчэн Леонидрэ Теувэж СулътIанрэ я гуащIэм зэпэщхьэхуэу я гугъу зэрыпхуэмыщIынур, сыту жыпIэмэ а тIур IэнатIэ зыпэрытахэр зэщхьщ, зэрылэжьа щIыкIэри зэтохуэ, зэблахъуу зэрыщыIам театр- хэм фIы куэд къахуихьащ. Псалъэм и хьэтыркIэ, абыхэм зы спектаклыр урыс театрми адыгэ театрми я утыкухэм зэгъусэу кърахьэрти, цIыхуу Къэбэрдей-Балъкъэрым исым лэжьыгъэр зэуэ зрагъэлъагъуфырт. Теувэж СулътIан мызэ-мытIэу къызжиIащ ар зи фIыщIэр а зэманым КъБР-м щэнхабзэмкIэ и министру лэжьа Ефэнды Джылахъстэну къызэрилъытэр. Абы я Iуэхур ядиIыгъырт, зэфIэкI зэраIэр, я IэщIагъэм зэрыхуэIэижьыр ищIэрти. Иужьрей зэманым, илъэс ипэкIэ, дунейм ехыжыху, Теувэжыр Горький Максим и цIэр зезыхьэ Урыс драмэ театрым и режиссёр нэхъыщхьэу щытащ.
Спектаклыр нэхъыбэм гуригъэIуэн, нэхъыбэм егъэлъагъун гуращэм тригъэгушхуэри, Къэбэрдей театрым щигъэува «Эдип»-р урысыбзэкIэ утыку кърихьат Теувэжым. Абы кърита гупсысэмкIэ, арэзы къэзыщIахэмрэ къемыхъулIауэ къыщыхъухэмкIэ сыщеупщIам (премьерэр щыщыIа 2010 гъэм и мэлыжьыхь мазэм) СулътIан къызжиIат:
- ЩоджэнцIыкIу Алий и цIэр зезыхьэ Къэбэрдей драмэ театрым «Эдип» спектаклыр щыщызгъэувым си лэжьыгъэр псынщIэ сщищIу егъэлеяуэ къыздэIэпыкъуат пьесэр зи IэдакъэщIэкI тхакIуэшхуэ IутIыж Борис. Спектаклыр Борис и фэеплъу щIэзгъэувари тхыгъэр зэрейм и закъуэкъым, дызэгурыIуэу дызэрызэдэлэжьари абы хэтщ. Къапщтэмэ, а тIум ящыщу нэхъыфI-нэхъ Iейм и гугъу схуэщIынукъым, тIури си гуащIэщи. Еплъахэращ ар къызытехуэр. Ауэ урысыбзэ «Эдип»-м адыгэбзэ спектаклым къыщыдмыгъэлъэгъуа Iуэхугъуэ зыбжанэ хэтлъхьат нобэрей гъащIэм нэхъ къызэрезэгъыным яужь ситу. Япэми етIуанэми сызыхуея, си гум илъа псори щызэзгъэхъулIэфауэ схужыIэнукъым...
Узыпэрыхьэ сыт хуэдэ Iуэхуми, пхузэфIэкI псори епхьэлIауэ къыпщыхъуж пэтми, зэман дэкIа иужь ухэплъэжыныр, зэбгъэзэхуэжыныр дунейм щыхабзэщ. ЩIэ, щIэщыгъуэ лъыхъуэ зэпыту псэу цIыхум и гъащIэм егъэлеиIуауэ пIэрэ жыпIэным хуэдизу а хьэлыр хэлъщ. Апхуэдэ цIыхут Теувэж СулътIан. ИщIамкIэ зыхуэарэзыжу, дэщIыгъужын хуейIауэ къимылъытэу тIысыжхэм ар ящыщтэкъым. Абы и щыхьэтщ «зэ анэдэлъхубзэкIэ згъэуващи куэдщ» жиIэу «Эдип»-р IэщIыб зэримыщIар.
Теувэж СулътIан Къэбэрдей драмэ театрым япэ дыдэу щигъэуващ IутIыж Борис и «Тыргъэтауэм» къытращIыкIа спектаклыр. Къапщтэмэ, IутIыжым и пьесэ нэхъыбэ дыдэ зыгъэувар СулътIанщ. Абы и щыхьэтщ «Эдип»-р, Теувэжым щригъэджа ГъуазджэхэмкIэ Кавказ Ищхъэрэ къэрал институтым и студентхэм ядигъэува «Хьэцацэ дахэр» (ар театрми щагъэлъэгъуат),
IутIыжым Теувэжым теухуа и тхыгъэхэм ящыщ зым щитха гуэр сигу къэкIыжащи, ахэр зэрызэхущытар къызэригъэлъагъуэм къыхэкIыу мыбдежым къыщысхьмэ, си гуапэщ. «Талант зиIэ дэтхэнэри апхуэдэ-къэ, - итхырт Борис. - СулътIан цIыху IэтIэлъатIэкIэ уеджэнкъым, дэшэхыгъуафIэхэм ящыщкъым, и жыIэм уедаIуэурэ, зыдэпщIурэ укIуэмэ, нэхъ узыдэгъуэгурыкIуэфыну режиссёрщ. Апхуэдэ режиссёрымрэ гунэмыс хьэл зиIэ драмытургымрэ зэрыгъэтыншу пхужыIэнукъым. Дэри - аращ: пьесэр ди гуэрэныгуу дыщызэхуэзэ зэзэмызэхэм деж, ди акъыл зэтехуэу, щхьэж и гъунапкъэр ищIэжу нэхъыбэм дызэдэлажьэурэ, режиссурэмрэ драматургиемрэ я бжьыпэхэр щытфIызэрыни мызэ-мытIэу къэхъуащ. ЩIихьауэ репетицэм хэт актёрхэм я дежкIэ, дауи, гуапэкъым зэпэувауэ а зэтехуа-пIэр къэзылъыхъуэ режиссёрымрэ драматургымрэ я зэхуаку къыдэхутэныр. Къаздэхъу СулътIан мыгъуэм апхуэдэхэм деж жиIэрейт: «ФызэгурыIуэ, фызэгурыIуэ, фызэгурыIуэ…» ИкIи сытым дежи дызэгурыIуэжырт, а зытехуапIэри къызэдэдгъуэтырт».
Музыкэ театрым и репертуарым илъэс куэд дыдэ хъуауэ хэтщ Теувэжым игъэува «Летучая мышь», «Ханума», «Фиалка Монмартра» спектаклхэр, Теувэж СулътIан и IэдакъэщIэкIщ Айтматов Чингиз, Кайтов СулътIан, Мурат Чапай сымэ я тхыгъэхэм къытращIыкIа «Материнское поле», «Анэм игу», «КъулыкъущIэкъухэр» спектаклхэр. Теувэж СулътIан лъэпкъ театрым хуищIа IуэхуфIхэм, шэч хэмылъу, хэббжэ хъунущ Адыгэ Республикэм и театрым ирагъэблагъэу абы щигъэувауэ щыта спектаклхэр, Нало Заур и «Хьэбалэ и пхъэ гуащэ» новеллэмрэ IутIыж Борис и «Жьэмыгъуэ - Африкэм» пьесэмрэ къытрищIыкIахэр.
Теувэж СулътIан и цIыху хэтыкIэр, и Iуэху зехьэкIэр, гумызагъэу и лэжьыгъэм зэрыпэрытыр ар зыцIыхуу щытахэм фIыуэ ящIэ. Апхуэдэу щыт пэтми, сэ нэхъ гъунэгъуу СулътIан къыщысцIыхуа зэманым и гугъу кIэщIу сщIынут. И IуэхущIафэхэм мащIэ-куэдми сыщыгъуазэу екIуэкIми, ДыщэкI КIунэ къыщалъхуа махуэм ирихьэ-лIэу зыгуэр жезгъэIэну Сулъ-тIан деж сыщыпсэлъа 2007 гъэрщ и Iуэху еплъыкIэ къэсщIэну си насып къыщрихьэкIар. Ди зэпсалъэр ткIыбжь сфIэхъу пэтащ а махуэм. «КIунэ и лэжьыгъэм, и цIыху хэтыкIэу щытам теухуауэ упщIэ зыбжанэ уэстыну арат», - щыжысIэм, сыкъэзыгъэуIэбжьа жэуап къызитащ. «Сэ экзамену хъуар стащ, уи упщIэхэм жэуап естын хуейуэ къэслъытэркъым», - жиIащ СулътIан. Нобэр къыздэсым къызгурыIуэркъым, щIэх-щIэхыурэ согупсыс ар къызыхэкIам: зэуэ дзыхь къысхуимыщIауэ арат, зыгуэрым къигъэгубжьат е гушыIа… ИтIанэ жесIащ фIыуэ зэрицIыхуу щытам щхьэкIэ и Iуэху еплъыкIэ, и псалъэ газетым тетмэ си гуапэу зэрыарар. Сытми ифI зыкъришэжри, КIунэ къысхутепсэлъыхьу хуежьащ. ЖиIэнур жиIэри, «мис ахэр птхамэ, зы тхыгъэ кIэщI ирокъу. Апхуэдизу сыкъэзыгъэва Залинэр хэтхэ ящыщ?» - къызэупщIащ ар. ЖесIащ, тхыгъэр хьэзыр хъуа иужь езгъэджэжри (дапщэрэ дызэпсэлъами, а зэращ зэреджэжар, и дзыхьыр къэзлэжьагъэнщ) абдежым щежьащ «ди зэныбжьэгъугъэр». ИужькIэ куэдрэ дызэпсэлъащ, студентхэм ядигъэува спектаклхэм сеплъащ, театритIми утыку къыщрихьа лэжьыгъэхэр слъэгъуащ. А псом тесщIыхьу схужыIэнущ сыткIи къыбдэIэпыкъуну хьэзыр, чэнджэщ щхьэпэхэр къозыхьэлIэфын, зэчий зыбгъэдэлъ, и IэдакъэщIэкIымкIэ адрейхэм къахэщ цIыхуу ар зэрыщытар. Утемызашэу зыгуэрым и лэжьыгъэм уеплъыфынумэ, - абы зи «дамыгъэ» телъыр режиссёр IэщIагъэм къыхуигъэщIа Теувэж СулътIанщ.
Нэхъыщхьэр цIыху хэтыкIэ екIу зиIа, гуащIафIэу зи Iуэхум пэрыта IэщIагъэлIыр, и IэдакъэщIэкIхэр цIыхухэм зэращымыгъупщэрщ. Абы и лэжьыгъэхэм ди театрхэм зрагъэужьащ, лъабжьэ быдэ яхуэхъуащ, цIыхубэм гуимыхуж ящыхъуащ.
