ПхыкIащ гъэунэхуныгъэм

Хэку зауэшхуэм и илъэсхэм зи гуащIэрэ зи гъащIэрэ ­щы­мысхьыжахэм ящыщщ бзылъхугъэхэри. Адрей зауэхэм елъытауэ, цIыхубзхэр куэду зыхэтар ЕтIуанэ Дунейпсо зауэращ. 

Къэбгъэлъагъуэмэ, ­СССР-м и закъуэщ зи бзылъхугъэхэр зауэм апхуэдизу куэду хэтар. Тхыдэр щыхьэт зэрытехъуэжымкIэ, IэщэкIэ зэщIэузэда къарухэм бзылъхугъэхэри къы­хуеджэныр къызыхэкIар зауэм и пэм ди цIыхубэм хэ­щIы­ныгъэшхуэ зэригъуэтарат. ЗыхъумэжыныгъэмкIэ къэрал комитетым и унафэкIэ, 1942 гъэм дзэм щэ ираджат. Къулыкъум ираджэрт хъыджэбздэс зи ныбжьыр илъэс 18-м къы­щыщIэдзауэ 25-м нэс хъухэр. Абыхэм нэхъ мащIэ дыдэу класси 5 - 7 къаухауэ щытын хуейт, ауэ даша псом и процент 40-м курыт щIэныгъэ яIапхъэт. 1941 - 1945 гъэхэм къриубыдэу дзэм ираджащ бзылъхугъэ 490 235-рэ. 
Хэку зауэшхуэм Къэбэрдей-Балъкъэрым щыщу хэта бзылъхугъэхэм я цIэхэм ущрохьэлIэ филологие щIэныгъэхэмкIэ доктор, профессор Башиевэ Светланэ архив дэфтэрхэр щызэхуихьэсыжа «Къэбэрдей-Балъкъэр къэрал университетым и полк уахътыншэ» и къыдэкIыгъуэм. Абы ихуахэм ящыщщ:
Абыдэ Ноннэ Шахьид и пхъур. Хъыджэбзыр 1942 гъэм и гъатхэм зауэм дэкIащ. 49-нэ армэм и 121-нэ фочауэ корпусым и дзэ-пощт IэнатIэ № 35348-м и приёмщик нэхъыжьу щытащ, административнэ ­къулыкъум и лейтенатт. ИIэ дамыгъэхэр: Хэку зауэшхуэ орденым и етIуанэ нагъыщэмрэ «Кавказыр зэрихъумам папщIэ» медалымрэ. Ахэр щыхуагъэфэщам бзылъхугъэр псэужтэкъым.
Мэремыкъуэ Аня. Япэ адыгэ парашютисткэ хъуар.
Ораковэ Фаризат Мамыщ ипхъу. Зауэм 1941 гъэм и мэкъуауэгъуэм­ дэкIащ. Москва зыхъумахэм яхэтащ, 7-нэ гвардие корпусым и 55-нэ шуудзэ полкым и санитар взводым и унафэщIу щытащ, Сталинград щегъэжьауэ Варшавэ нэс кIуащ. И дамыгъэхэр: Хэку зауэшхуэ орденым и япэ, етIуанэ нагъыщэхэр, Вагъуэ Плъыжь орденыр.
Сущинэ Татьянэ Иван ипхъу. Дзэ Плъыжьым 1941 гъэм и шыщ­хьэуIум ираджащ. Медицинэ IэнатIэм и лейтенант нэхъыщIэ. Къулыкъум къыпэрыкIащ 1945 гъэм жэпуэгъуэм и 2-м. И дамыгъэхэр: Хэку зауэшхуэ орденым и етIунэ нагъыщэмрэ «1941 – 1945 гъэхэм екIуэкIа Хэку зауэшхуэм Германием зэрыщытекIуам папщIэ» медалымрэ.
Дзугуровэ Джанзилэт Мыхьэмэт ипхъу. Губгъуэ сымаджэщым и дохутыр. 1942 гъэм и мэкъуауэгъуэм щегъэжьауэ Дзэ Плъыжьым ­къулыкъу щищIащ, уIэгъэшхуэ зимыIэхэм я сымаджэщ № 2098-м хирургиемкIэ и къудамэм и ординатору. Медицинэ IэнатIэм и капитанщ. И дамыгъэхэр: Вагъуэ Плъыжь орден.
Базоевэ Саният Хьэжыуэсмэн ипхъу. Зауэм езыр хуейуэ дэкIащ. 1077-нэ хьэуа-артиллерие полкым и санинструктору щытащ.
Пахоменкэ Ольгэ Евгений ипхъу. 1941 гъэм и бадзэуэгъуэм Дзэ Плъыжьым ираджащ. Ветеринар IэнатIэм и капитанщ. Къулыкъур иухащ 1945 гъэм щэкIуэгъуэм и 14-м. И дамыгъэхэр: «1941 – 1945 гъэ­хэм екIуэкIа Хэку зауэшхуэм Германием зэрыщытекIуам папщIэ» медалыр къыхуагъэфэщащ.
Панайоти Юлие Андрей ипхъу. Хэку зауэшхуэм и зэманым Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м щылэжьа партизан гупым жыджэру хэтащ. ТIасхъэщIэх Iуэхум къикIыжу нэмыцэхэм яубыдри, 1942 гъэм фокIадэм и 22-м Бахъсэнёнкэ къуажэм щыпалъауэ щытащ. Хэку зауэш­хуэ орденым и япэ нагъыщэр хуагъэфэщащ, езыр мыпсэужу.
Гулевская Маринэ Гурий ипхъу. 1942 гъэм дзэм ираджащ. 295-нэ фочауэ гупым и батальоным и комсомол IэнатIэм и секретау щытащ, лейтенантт. Хэку зауэшхуэ орденым и етIуанэ нагъыщэр къыхуа­гъэфэщащ.
Ушаковэ Марие Яков ипхъу. Зауэм езыр дэкIащ. Сталинград зауэм хэтащ. Къулыкъу щищIащ Сталинград корпусым и ПВО-м. Налшык къалэм и курыт школ №9-м егъэджакIуэу щылэжьащ. Хэку ­зауэшхуэ орденым и етIунэ нагъыщэр иIэщ. 
Дурневэ Ольгэ Николай ипхъу. 1942 гъэм и мэлыжьыхьым ­КъБАССР-м и Налшык къалэ дзэ комиссариатым Дзэ Плъыжьым ириджащ. Сержант нэхъыщIэт. 1077-нэ хьэуа-артиллерие полкым и етIуанэ дивизионым и ещанэ батареем хэтащ. Сталинград трактор заводыр зыхъумахэм яхэтащ. И дамыгъэхэр: Хэку зауэшхуэ орденым и етIуанэ нагъыщэмрэ «Зауэм щиIэ фIыщIэм папщIэ» медалымрэ.
Купреевэ (Кюршуновэ) Марие Кузьма ипхъу. 1942 гъэм къулы­къум ираджащ. 56-нэ дзэм и 317-нэ фочауэ гупым и 606-нэ полкым, 351-нэ фочауэ дивизэм и 1957-нэ полкым къулыкъу щищIащ. СвязымкIэ ротэм и телефонисткэ нэхъыжьу щытащ. Лейтенант нэхъыщIэт. И дамыгъэхэр: Хэку зауэшхуэ орденым и етIуанэ нагъыщэр, «Зауэм щиIэ фIы­щIэм папщIэ», «1941 – 1945 гъэхэм екIуэкIа Хэку зауэшхуэм Гер­ма­н­ием зэрыщытекIуам папщIэ» медалхэр.
Петренкэ Лидие Кузьмин ипхъу. Зауэм дэкIащ 1942 гъэм. Сержант нэхъыжьт. Кавказ Ищхъэрэ фронтым и 9-нэ дзэм и 351-нэ фочауэ гупым и 426-нэ медсанбатым къеIызых-зэхэзыдз взводым и санинструктор. И дамыгъэхэр: Хэку зауэшхуэ орденым и етIуанэ нагъыщэр, «Кавказыр зэрихъумам папщIэ», «Зауэм щиIэ фIыщIэм папщIэ» медалхэр.
Козуб Александрэ Федосей ипхъу. Хэку зауэшхуэм и зэманым партизан гупым яхыхьащ. 1942 гъэм и щэкIуэгъуэм зэрыпхъуакIуэхэм яубыдащ, ауэ бийм зы хъыбар яIэригъэхьакъым. Езым имылъэ­гъуауэ, Хэку зауэшхуэ орденым и етIуанэ нагъыщэмрэ «Кавказыр зэрихъумам папщIэ» медалымрэ хуагъэфэщащ. 
Антиповэ Ольгэ Прокофий ипхъу. Зауэм езыр дэкIащ 1942 гъэм. Административнэ IэнатIэм и лейтенант нэхъыщIэт. НКВД-м и къэрал кIуэцI дзэхэм я105-нэ фочауэ дивизэм и 267-нэ, 274-нэ фочауэ гупхэм къулыкъу щищIащ. Къулыкъум къыпэрыкIыжащ 1944 гъэм мэкъуауэгъуэ и 11-м. И дамыгъэхэр: «Кавказыр зэрихъумам папщIэ», «1941 – 1945 гъэхэм екIуэкIа Хэку зауэшхуэм Германием зэрыщытекIуам папщIэ» медалхэр хуагъэфэщащ. 
ЛIыгъэ, хахуагъэ, лIыхъужьыгъэ! Арауэ къыщIэкIынтэкъым ахэр зыщIэхъуэпсар. Дэтхэнэ бзылъхугъэм хуэдэуи, я гум щагъафIэу къыщIэкIынт лъагъуныгъэ, унагъуэ насып, мамыр гъащIэ. Ауэ гъэунэхуныгъэхэм пхыкIыну я пщэ къыдэхуат… я лIыгъэри уахътыншэ хъуащ.

БАГЪЭТЫР Луизэ.
Поделиться: