Фашизмэм IэщIэкIуэдахэр

Фашизмэм IэщIэкIуэдахэм я фэеплъу Налшык къалэм дэтым удз гъэгъахэр трилъхьащ КъБР-м и Iэтащхьэ КIуэкIуэ Казбек.

«Мыбдежым удз гъэгъа тралъхьагъащIэхэр щIэх-щIэ­хыу­рэ щыболъагъу, - иритхащ КIуэ­кIуэ Казбек и телеграм-ка­налым. – Хэку зауэшхуэм щыщIидзам щыгъуэ, къэралым и зыхъумэжыныгъэм телажьэ IуэхущIапIэ зыбжанэ Налшык къагъэIэпхъуауэ щытащ. Жэщми махуэми я лэ­жьыгъэр зэпымыууэ, фронтыр зыхуэныкъуэ псори ягъэ­хьэзыру IуэхущIапIэ 17-м. 
НэгъуэщI щIыпIэхэм кърашурэ ди къалэм цIыху мин 16,5-рэ къагъэIэпхъуат. Абыхэм ящыщт физкультурэмкIэ институтыр, Лесгафт и цIэр зезыхьэр, апхуэдэу хамэ къэралыбзэхэр щадж институтыр, Ленинград и завод ­зыбжанэ, Мэзкуу дэт художественнэ, Малый ­театрхэм я лэжьакIуэхэмрэ я унагъуэ­хэмрэ. 
Налшык и санаторэхэмрэ сымаджэщхэмрэ госпиталь 12 къыщызэIуахауэ щытащ. 1941 гъэм и гъэмахуэм къы­щ­ы­­щIэдзауэ 1942 гъэм и бжьы­хьэм нэсыху абыхэм щеIэзащ цIыху мин 60-м щIигъум. 
Налшык хуит къащIыжын пап­щIэ зауэ гуа­щIэхэр ирагъэкIуэкIащ. Грознэмрэ Бакурэ щыIэ щIыдагъэр зыIэригъэхьан папщIэ зэбгъэ­рыкIуа Къэбэрдей-Балъкъэрым би­й­м щы­фIэкIуэдащ и дзэми, и техникэми щыщ куэд. 
Налшык къыдыхьа нэужь, Гитлер и пы­хъуэпышэхэм къалэр зэтракъутащ: лагъымхэр къагъауэу, заводхэр, фабрикэхэр, унэхэр, сымаджэщхэр, школхэр, библиотекэхэр ягъэсу. Нэмыцэ армэм и фельдмаршал Клейст и унафэкIэ 1942 гъэм и кIэм Къэбэрдей-Балъкъэрым щыщ совет ­цIы­ху куэд яукIауэ щытащ. ЦIы­хубз, сабий, зи ныбжь хэкIуэта цIыху куэд яIэщIэкIуэдащ фашистхэм. 
Ахэр щаукIар мыбдеж ды­дэрщ, аращ 1947 гъэм фашизмэм IэщIэкIуэдахэм я фэеплъыр щаухуэну мы щIыпIэр къыщIыхахар. Абы тетхащ: «Фашист лейзехьэхэм Къэ­бэр­дей-Балъкъэрыр щаубыдам щыгъуэ яукIа цIыху 600-м я фэеплъу». Дэ ахэр зэи тщыгъупщэнукъым, абыхэм иращIари дгъэгъунукъым. Хейуэ хэкIуэдахэм ахърэт нэху Тхьэм къарит».