Урысейм къэрал кIуэцI туризмэм зыщегъэужьыныр УФ-м и Президентым пщэрылъ къащищIхэм ящыщщ. Къэбгъэлъагъуэмэ, а IэнатIэр Къэбэрдей-Балъкъэрым кIуэ пэтми щофIакIуэ.
КъБР-м ЗыгъэпсэхупIэхэмрэ туризмэмкIэ и министерствэм зэрыщыжаIэмкIэ, 2023 гъэм республикэм зыгъэпсэхуакIуэ мелуан 1,5-м щIигъу щыIащ, 2025 гъэм ирихьэлIэу мелуани 2-м нэс кърашэлIэфыну къагъэлъагъуэ.
Iуэхутхьэбзэу къызэрагъэпэщам сом мелард 14 къызэщIеубыдэ - ар хуэдиплIкIэ нэхъыбэщ илъэси 5 ипэ яхузэфIэкIам нэхърэ. Мы зэманым республикэм зэуэ зыгъэпсэхуакIуэ мин 17-м щIигъу къригъэблэгъэфынущ. Дызэрыт илъэсым Къэбэрдей-Балъкъэрым и туризмэм зегъэужьыным сом мелуан 370,5-рэ хухахащ. КъищынэмыщIауэ, субсидие ахъшэу щIыналъэм сом мелуан 46-рэ къыIэрыхьащ. Ар трагъэкIуэдэнущ зыгъэпсэхупIэхэр егъэфIэкIуэнымрэ Iуэхугъуэ зэхуэмыдэхэр къызэгъэпэщынымрэ.
Иужьрей илъэсхэм мы IэнатIэм ахъшэ лей зэрыхухахым и фIыгъэкIэ, туризмэм епха проект куэд ягъэзэщIащ - бассейнхэр, кемпингхэр, хьэщIэщхэр, спорт IуэхущIапIэхэр яухуащ, цIыхухэм екIуу псы Iуфэхэм зыщагъэпсэхун хуэдэу зыхуей хуагъэзащ. КъБР-м и Правительствэр хущIокъу адэкIи мы Iуэхум ехьэлIа псори къызэрызэригъэпэщыным.
Къапщтэмэ, туризм Iуэхухэр нэхъыфI хъуныр зэлъытахэм ящыщщ узыншагъэр щрагъэфIакIуэ санаторэхэм я фIагъым, апхуэдэхэм я Iуэхутхьэбзэхэм зэрызрагъэужьыр. КъызэрагъэлъагъуэмкIэ, апхуэдэ IуэхущIапIэхэм зыщызыгъэпсэхуну хуейхэм я бжыгъэр иужьрей илъэсхэм нэхъыбэ хъужащ: 2023 гъэм къэралым и санаторэхэм зыщызыгъэпсэхуам процент 25-кIэ хэхъуащ. Псом хуэмыдэу щIэупщIэ зиIауэ къагъэлъагъуэр Минеральные Воды и санаторэхэрщ. Абы щыгъуэми къыха-гъэщ, псалъэм папщIэ, Алтай, Новосибирск, Краснодар, нэгъуэщIхэми зыгъэпсэхуакIуэхэр зэрыкIуэр.
«Санаторэхэм зегъэужьыныр мыхьэнэшхуэ зиIэ Iуэхугъуэщ, цIыхухэм я узыншагъэр ирагъэфIэкIуэным теухуауи щIыпIэ туризмэм зегъэужьын и лъэныкъуэкIи. Кавказ Ищхъэрэм и щIыналъэхэм мы Iуэхум гулъытэшхуэ щыхуащI», - жеIэ «Кавказ РФ» АО-м и унафэщIым и къуэдзэ Тапаев Рустам.
ЩIэупщIэ зэрагъуэтыжам и щыхьэту, «Кисловодск къалэм и курорт IуэхущIапIэ» ООО-м и унафэщI Мурашкэ Николай жеIэ узыншагъэр щрагъэфIакIуэ IуэхущIапIэхэр зэпэубыда зэрыхъуар икIи зэман гъунэ-гъум ахэр тыншу къызэрыплъымысыр. Мурашкэ къызэрыгъэщымкIэ, зыгъэпсэхуакIуэхэми иужьрей илъэсхэм нэхъ зэхагъэкI хъуащ къыхуащIэ Iуэхутхьэбзэхэм я фIагъыр зыхуэдэр, абы къыхэкIыу пэш къызэрыгуэкIхэр зэманым къызэремызэгъыжыр. Апхуэдэуи абы къелъытэ санаторэхэм я фIагъым хэгъэхъуэнымкIэ хамэ къэрал IэщIагъэлIхэм я зэфIэкIри Iумпэм ящI зэрымыхъунур.
Санаторэхэм я лэжьыгъэр узыншагъэр хъумэнымкIэ IэнатIэм къыгуэхыпIэ имыIэу зэрепхари гурыIуэгъуэщ. Абы и лъэныкъуэкIи къэралыр хущIокъу зэрызиужьынум. УФ-м Узыншагъэр хъумэнымкIэ и министерствэм нобэ зрегъэужь гу-лъынт-хуэ узыфэхэмрэ лышхымрэ зиIэхэм технологие лъагэхэр зи лъабжьэ дэIэпыкъуныгъэ зэраритынум, апхуэдэхэм я узыншагъэм зэрыкIэлъагъэплъынум. 2023 гъэм апхуэдэ медицинэ дэIэпыкъуныгъэр IуэхущIапIэ 1700-м щIигъум щыхуащIэу щытамэ, иджыпсту абыхэм Iуэхутхьэбзэхэр къыхузэрагъэпэщыф цIыху мин 450-м щIигъум.
ЗыгъэпсэхупIэхэм ятеухуауэ и Iуэху еплъыкIэр къегъэлъагъуэ УФ-м Узыншагъэр хъумэнымкIэ и министерствэм ЗыгъэпсэхупIэхэм я лэжьыгъэм зыщыгъэгъуэзэнымрэ медицинэ къэхутэныгъэхэмкIэ и цIыхубэ центрым и унафэщIым и къалэнхэр зыгъэзащIэ Фесюн Анатолий: «Санаторэхэр зыгъэпсэхупIэ къудейкъым. Ахэр цIыхум и узыншагъэм и хъумакIуэщ. Апхуэдэ IуэхущIапIэхэр сэбэп мэхъу ди гъащIэр нэхъ тыншу, нэхъ жыджэру етхьэкIынымкIэ. Мы IэнатIэм и мыхьэнэр къигъэлъагъуэу, 2018 гъэм ди къэралым и Правительствэм къыхилъхьауэ щытащ узыншагъэр щрагъэфIакIуэ зыгъэпсэхупIэхэм зэрызаужьыпхъэ мардэхэр. Ауэ, апхуэдэ лэжьыгъэми емылъытауэ, узыфэхэр ямыIэн щхьэкIэ зэрызрагъэгугъуж щIыкIэр иджыри тэмэму зэтеублакъым. Абы и лъэныкъуэкIэ къалэнышхуэ я пщэ дэлъу къызолъытэ санаторэ IуэхущIапIэхэм. Узыншагъэр ирагъэфIэкIуэж къудей мыхъуу, узыфэр къызэрахутэнми егугъупхъэщ».
Къыхэгъэщыпхъэщ, Кавказ Ищхъэрэр зэрызагъэхъуж псы хущхъуэхэмрэ ятIэхэмкIэ зэрыкъулейр, икIи абы и лъэныкъуэкIэ адрей щIыналъэхэмрэ къэралхэмрэ дэлэжьэну IэмалыфI зэраIэр. Фигу къэдгъэкIыжынщи, «Санатории России рф.» порталым нэгъабэ нэхъыфIу къигъэлъэгъуа курорт 50-м Къэбэрдей-Балъкъэрым еханэ увыпIэр иIыгъыу зэрыхэхуар. Республикэм и санаторэхэм щагъэхъуж къупщхьэ, псантхуэ узыфэхэр, тэмакъым, нэм, щIыфэм, нэгъуэщIхэми ехьэлIахэр.
Сурэтыр Къарей Элинэ трихащ.
