ЩIалэгъуэ

Астрономхэр куэд щIауэ йогупсыс уахэ жыжьэм ит вагъуэ бжыгъэншэхэм ящыщ гуэрхэр ди Дыгъэм и къэухьым гъунэгъу зыкъыщыхуащIкIэ къэхъунур зыхуэдэм.

Хэти щыгъуазэщ, адыгэхэр иджыпсту зытес щIыналъэм нэхърэ куэдкIэ нэхъыбэжым я адэжьхэр тепсэукIыу зэрыщытами, а щIыгум щыщу, лъэхъэнэ кIэщI дыдэм къриубыдэу, ди гъунэгъу лъэпкъхэм лъагъэсар зыхуэдизми.
Адыгэм и лъэм хуиту зыщиукъуэдийуэ щыта щIыналъэхэм ящыщщ ди гъунэгъу Осетие Ищхъэрэ-Аланием и иджырей губгъуэ-сэтейхэри, абы ищхьэжкIэ щыIэ къущхьэ жьанэхэм я къыдэкIыпIэхэри. Тхыдэм набдзэгубдзаплъэу ириплъэж дэтхэнэми и нэгу къыхущIэгъэувэжынущ ди лъэпкъым и къуажэ бжыгъэу а Iэхэлъахэм исар зыхуэдизри…

1999 гъэм дыгъэгъазэм и 17-м ООН-м ЩIалэгъуалэ IуэхухэмкIэ министрхэм я дунейпсо конференцу Лиссабон щригъэкIуэкIам къыщащта унафэкIэ 1998 гъэ лъандэрэ ЩIалэ­гъуалэм я дунейпсо махуэр ягъэлъапIэ. 

Кавказым и къухьэпIэ лъэныкъуэмкIэ тхыдэм и щIэину ди нобэми щыIэ адыгэ лъагъуэжьхэм ирикIуэн зи щIасэхэр Мейкъуапэ ищхьэкIэ щыIэ бгыщхьэ къуажэ Гъуазэрыплъ ды­къыIукIащ.

Тхыдэм аддэ жыжьэу къыщежьэ я къуэпсыжьхэмкIэ, адыгэхэмрэ абхъазхэмрэ (азгъэхэмрэ – адыгэхэр абхъазхэм мыпхуэдэуи йоджэ) зэрызэблагъэр гурэ-псэкIэ къозыгъащIэ хуэмэбжьымэхэм «яжь» къыщысщIихуну махуэм сэ куэд щIауэ сыпэплъэрт.

Ди республикэм тхьэмахуэм нэскIэ щекIуэкIащ «Урысейм и Кавказ щIыналъэр зыдогъэцIыху» фIэщыгъэр зиIэ ещанэ форумыр. Абы хэтащ къэрал 15-м щылажьэ еджапIэ нэхъыщхьэхэм я студентхэм я лIыкIуэхэр.

Зэхуэсыр къызэзыгъэпэщар Къэрал зэхуаку зэхущытыкIэхэмкIэ Москва дэт институтымрэ (МГИМО) Бэрбэч ХьэтIутIэ и цIэр зезыхьэ Къэбэрдей-Балъкъэр къэрал университетымрэщ. Форумым къекIуэлIащ Сирием, Венгрием, Тыркум, Ираным, Белоруссием, нэгъуэщI къэралхэми щыщ студентхэр. ЩIалэгъуалэ зэхуэсым апхуэдэу хэтащ Донецк ЦIыхубэ Республикэм къикIа хьэщIэхэри.

Кавказым и къухьэпIэ лъэныкъуэмкIэ щыIэ адыгэ лъагъуэжьхэм ирикIуэн зи щIасэхэр Мейкъуапэ ипщэкIэ щыIэ бгыщхьэ къуажэ Гъуазэрыплъ дыкъыIукIыжа иужь, Щхьэгуащэ псыхъуэ дыкъыдэкIри, къухьэпIэ лъэныкъуэмкIэ къыщежьэ Хьэкхъуафэпс иригъэщIа къуэ бгъунжым дыдыхьащ.

Химие щIэныгъэхэм я кандидат, Урысейм и щIэныгъэлI ныбжьыщIэхэм я зэгухьэныгъэм хэт Къуэкъуей (Алмэ) Анетэ Къармэхьэблэ къуажэм къыщыхъуащ, Къэхъун унагъуэу щопсэу. КъБКъУ-мрэ медицинэмкIэ колледжымрэ щолажьэ. Анетэ и IэщIагъэр фIыуэ щIилъагъум, химие щIэныгъэм гъэщIэгъуэну хэтхэм тыдогъэпсэлъыхь.

КIэрэф Iэминэ экономист ныбжьыщIэщ, «Банк «Нальчик» ООО-м и лэжьакIуэщ. ФIы­уэ зыхэгъуэза и IэщIагъэм гурэ псэкIэ пэрытщ, зэрыжиIэмкIи, абы гъащIэм къы­щыхуэсэбэп куэдми хуегъасэ. 

КIуэкIуэ Валерэ и цIэр зе­зыхьэ Къэбэрдей-Балъкъэр къэрал мэкъумэш универси­тетым иджыблагъэ щекIуэкIащ IэщIагъэрэ щIэныгъэрэ зэзыгъэгъуэта, фIы дыдэу еджэу тхылъ плъыжьыр къэзылъэща бакалаврхэмрэ магистрантхэмрэ я гъэфIэж пшыхь дахэ.