Литературэ

Лъэпкъым и набдзэ

Нало Заурбий Мыхьэмэт и къуэр – 95!

ТхакIуэ, усакIуэ, щIэныгъэлI, IуэрыIуатэдж цIэрыIуэ Нало Заур къызэралъхурэ илъэс 95-рэ нобэ ирокъу. Ар 1928 гъэм бадзэуэгъуэм и 15-м Хьэтуей  къуажэм къыщалъхуащ. Илъэс 14 ныбжьым иту абы колхозым лэжьэн щыщIидзат. 1952 гъэм, Къэбэрдей къэрал егъэджакIуэ институтыр къиуха нэужь, зэфIэкI зиIэ щIалэщIэр ирагъэблэгъащ адыгэбзэмрэ литературэмкIэ кафедрэм. 1954 гъэм къыщыщIидзэри, псэуху Нало Заур щылэжьащ Гуманитар къэхутэныгъэхэмкIэ институтым, 1979-1987 гъэхэм Заур IуэрыIуатэмрэ литературэмкIэ и къудамэм и унафэщIу щытащ.

Нало Заур и дуней

 

Бзэр псалъэ къудейкъым,

ар гупсысэ­кIэщ, дуней тетыкIэщ

(Нало Заур)

 

 

Нало Заур тхакIуэт, усакIуэт, этнографт, щIэныгъэлIт, зэдзэкIакIуэт, жылагъуэ зэгухьэныгъэхэм я тхьэмадэт.

«Лъэпкъым ди пщэдейр зэрыхъунур елъытащ  ди анэдэлъхубзэм,    ди  тхыдэм,  ди диным,  ди хабзэм.  Ар тхуэIыгъыу щытмэ, къытхузэгъэпэщрэ тхуэгъэлажьэу щытмэ, ди пщэдейм ущыгугъ хъунущ Iей мыхъуну», – жиIат Заур.

КЪРУ ЗАКЪУЭ, КЪРУ ПАШЭ

ЦIыхуу мы дунейм къытехьа дэтхэнэми зы лъэужь гуэр къегъанэ. А лъэужьыр зыхуэдэм елъытауэ, зым и цIэр жыжьэ мэIу. Ауэ, и IуэхущIафэхэр езым и щхьэ закъуэм елъытауэ щытамэ, щIэх дыдэу и цIэри ящогъупщэж.

Нало Заур (и цIэ дыдэр и кIыхьагъкIэ жыпIэмэ, Нало Мыхьэмэт и къуэ Заурбийщ) дунейм зэрехыжрэ илъэсипщIым щIигъуами, адыгэу зызылъытэж, анэдэлъхубзэр зыфIэIэфI дэтхэнэм дежкIи лъапIэщи, къытхуигъэна лъэужь дахэр иджыри куэдрэ кIуэдыжынукъым.

Дадэ Ахъмэтхъан

Iуэтэж

(ЕтIуанэ Iыхьэ)

Iуэтэж

Дадэ Ахъмэтхъан

УСЭР УСЭ НЭС ЗЫЩIЫР

Къэбэрдей-Балъкъэр комсомолым и лауреат, КъБР-м щэнхабзэмкIэ щIыхь зиIэ и лэжьакIуэ, КъБР-м и цIыхубэ усакIуэ Бицу Анатолэ зымыцIыху ди щIэджыкIакIуэхэм, щэнхабзэр, поэзиер фIыуэ зылъагъухэм яхэту къыщIэкIынкъым. УсакIуэ цIэрыIуэм упщIэ зыбжанэкIэ зыхуэдгъэзащ.
 
- Толэ, уи сабиигъуэм къыщыщIэдзауэ нэхъ гукъинэж пщыхъуахэм, зыми хыумылъхьэу плъагъу уи къуажэм я гугъу ди газетым еджэхэм къахуэпщIамэ ди гуапэт.

Дачэм

Чехов Антон

ТIабэ и алмэстыр

Зы гъэ гуэрым си къуэш ТIабэрэ сэрэ мэл дгъэхъуу Шэрджэсыкъуащхьэ дытест.

ЦIыху пэж

Къамыгупсыса хъыбар
(Ещанэ Iыхьэ)

Къазий цIыху IэпщIэлъапщIэти, пщIантIэм щыпэщащэрт, жыг фIыуэ илъагъурти, я щIапIэм пхъэщхьэмыщхьэ жыг къригъэтIысэкIырт. ЖыпIэнуракъэ, зэхурикъужырт унагъуэр. ЛIыжьыр кхъэм кIуэрей хъуат, къуэм и сыным Iэ дилъэрт, абы и бгъум деж къиубыда щIы Iыхьэхэр игъэкъабзэрт. ИщIэ къыщIэкIынт…

«Бзу хужь»

МэшбащIэ Исхьэкъ и усэхэмрэ и прозэ тхыгъэхэмрэ куууэ щыпхрышащ къызыхэкIа лъэпкъым и зэхэщIыкI-гупсысэр, хэкум хуиIэ лъагъуныгъэр, абы и тхыдэр. МэшбащIэм и тхыгъэхэм щызэпкърех цIыхум и гурыгъу-гурыщIэхэр, и псэкупсэ дунейр икIи щегъэлъапIэ цIыхугъэр, пэжыгъэр, дахагъэр.
И сюжеткIи ухуэкIэкIи, къыхэщ образхэмкIи МэшбащIэм и тхыгъэ псоми къащхьэщокI «Бзу хужь» тхыдэ повестыр. ПIалъэкIэ абы къызэщIеубыдэ адыгэм и блэкIа нэхъ шынагъуэ дыдэм – Кавказ зауэм и лъэхъэнэ лъыкIпсыкIым – щыщ пычыгъуэ (1859-1866). 

Страницы

Подписка на RSS - Литературэ