Экономистым и махуэр Урысей Федерацэм гъэ къэс мэкъуауэгъуэм и 30-м щагъэлъапIэ. Гулъытэ хэха хуащI щыхъуар 1917 гъэм къыщыщIэдзауэщ. Абы щыгъуэщ ди къэралыгъуэщIэм ФинансхэмкIэ цIыхубэ комиссариат къыщызэрагъэпэщауэ щытар.
Хабзэ зэрыхъуауэ, мы махуэр зэдагъэлъапIэ хьэпшыпрэ ерыскъыхэкIрэ къыщIэзыгъэкI IуэхущIапIэхэм, ахъшэ хъумапIэхэм, уней, къэрал зэгухьэныгъэхэм я мылъкур зэгъэзэхуэныр-зэкIэлъыгъэкIуэныр зи пщэ дэлъ лэжьакIуэхэм, экономикэм щыхуагъэхьэзыр еджапIэхэм щIэсхэмрэ а Iуэхум хуезыгъасэхэм-рэ, къэралым зи гугъу тщIы и унэтIыныгъэм властым щыщу кIэлъыплъхэм, нэгъуэщIхэми.
«Экономикэ» алыдж псалъэр япэу къагъэсэбэпын щыщIадзар, зэрыхуагъэфащэмкIэ, ди эрэм ипэкIэ IV лIэщIыгъуэм икухэрщ. КърагъэкIыу щытари «унагъуэр тэмэму зехьэн» жыхуиIэщ. Лъэхъэнэ жыжьэхэм псэуахэм, дызэрыщыгъуазэщи, унагъуэр зехьэным, къедза лъапсэр зыхуей хуэгъэзэным мыхьэнэ ин дыдэ ирату щытащ.
Зэман дэкIри, цIыхухэм нэгъуэщI къалэнхэри зыхуагъэувыж хъуащ, ахэр зэгъэхъулIэ-ным пыщIа Iэмалхэми лъыхъуэу щIадзащ. Апхуэдэу, XVI лIэщIыгъуэр здекIуэкIым, Европэм щыIэ къэралхэм къыщыунэ-хуащ экономикэм щыхуагъасэ еджапIэ зыбжанэ. Илъэсищэхэр блэкIри, цIыхубэ хозяйствэм зыкъыщиIэтащ, производствэмрэ хьэрычэтымрэ нэхъри щызэтеуващ, псэуныгъэм пыщIа Iуэхухэм заужьу щыщIадзащ.
Махуэр зыхуэгъэзар ахъшэр тэмэму зэгъэзэхуэн зэрыхуейм и закъуэкъым, атIэ зэманми, цIыхум и зэфIэкIми, хьэпшыпхэми, псори дызэлъытэжа щIыуэпсми, къинэмыщI абы хуэдэу зыщысхьыпхъэ псоми яхуэсакъыпхъэу зэрыщытыр къыхэгъэщынырщ.
Европэм щыIэ еджапIэхэм ящыщу языныкъуэхэм зэгъэзэхуэкIэм ехьэлIа дерс щхьэхуэхэр нобэми щрагъэкIуэкI. Абыхэм, цIыхум ехьэлIауи щIыуэпсым пыщIауи, дыкъэзыухъуреихь дунейм дызыщрихьэлIэ дэтхэнэ «хъугъуэфIыгъуэри» зэгъэзэхуапхъэу зэрыщытым щIэблэм я мызакъуэу, балигъхэри къыщыхураджэ.
Урысей Федерацэр къэтщтэнщи, мы зэманым дызэрыува щытыкIэр къэтлъытэмэ, зэгъэзэхуэкIэмрэ гъэтIылъыгъэхэр зэращI щIыкIэмрэ къытедгъэзэжу зыщыдгъэгъуэзэныр, цIыху къызэрыгуэкIхэр къыдогъанэри, нэхъ зыхузэфIэкIхэм я дежкIи лейуэ къыщIэкIынукъым.
Мы махуэм ирагъэкIуэкI зэIущIэхэм зи IэнатIэм нэхъ къыщыхэжаныкIахэр щагъэпажэ, IуэхущIапIэхэм семинархэр, дерс щхьэхуэхэр къыщызэрагъэпэщ.
Къыхэгъэщыпхъэр аращи, УФ-м и экономикэ жылагъуэм дежкIэ пщIэ нэхъ зиIэу къалъытэр гъэ къэс ят хабзэ, Урысейпсо жылагъуэ тыгъэу «Гъэм и экономист» зи фIэщыгъэмрэ абы дыщIыгъу дамыгъэмрэщ.