ЦIыхухэмрэ гъащIэмрэ

ТхылъыщIэ

XX лIэщIыгъуэм балъкъэрхэм я псэукIар къызыхэщыж дэфтэрхэмрэ тхыгъэхэмрэ щызэхуэхьэса томих Котляровхэ Мариерэ Викторрэ я тхылъ тедзапIэм къыщыдагъэкIыну мурад зэрыщыIэр нэхъ ипэкIэ теддзауэ щытащ.

А тхылъхэм балъкъэрхэр я лъахэм зэрырагъэкIар, Шэрэдж къыщыхъуа гузэвэгъуэр, лъэпкъым къыхэкIа цIыху цIэрыIуэхэм я гъащIэ гъуэгуанэр итынущ. Ахэр зыгъэхьэзырар Темукуев Борисщ.
Мэкъуауэгъуэ мазэм «Спецпереселенцы: выселение, возвращение», «Черекская драма» фIэщыгъэм щIэт тхылъхэр дунейм къытехьащ. Абыхэм я кIэух Iыхьэу «Лица и судьбы» томитIыр иджыблагъэ къыдэкIащ, XIX лIэщIыгъуэм къыщыщIэдзауэ лъахэм щрагъэкIам нэсыху балъкъэрхэм къахэкIа, лъэпкъым и тхыдэм зи лъагъуэ щыпхызыша цIыху цIэрыIуэхэм ятеухуа хъыбархэр абы щызэхуэхьэсауэ.
Тхылъыр зи Iэдакъэ къыщIэкIар хущIэкъуащ лъэхъэнэ зэхуэмыдэхэм балъкъэрхэм ящыщу къулыкъу зэмылIэужьыгъуэхэр зезыхьахэм я гъащIэ гъуэгуанэр зэфIигъэувэжын. Ахэр лъэпкъ мащIэти, сыт щыгъуи зыр адрейм и нэIэ щIэту псэуащ, абы къыхэкIыу цIыхум (псом хуэмыдэу къулыкъу зезыхьэм) и IуэхущIафэм псори щыгъуазэти, апхуэдэхэр цIыхугухэм къызэринэжари гулъытэншэ ящIакъым. Ауэ щыхъукIэ, блэкIа лIэщIыгъуэм екIуэкIа зауэм, балъкъэрхэр я лъахэм зэрырагъэкIам я зэранкIэ дэфтэр хъумапIэхэм абыхэм ятеухуауэ къыщIэнар мащIэ дыдэти, лэжьыгъэр абы гугъу ищIащ.
Тхылъым и фIагъым щыщщ Темукуевым къигъуэтыжа щыхьэтхэр, дэфтэрхэр. Иджыри къэскIэ щэхуу яхъума куэд наIуэ къищIащ авторым.
ТхылъымпIэ лъапIэкIэ тедза къыдэкIыгъуэм и жинтри хуэфэщэну гъэщIэрэщIащи, ар балъкъэрхэм ятеухуа тхылъ нэхъыфIхэм ящыщ зэрыхъунум шэч хэлъкъым.