ЩIалэгъуэ

Налшык къалэ дэт курыт еджапIэхэм лэжьыгъэшхуэ щокIуэкI Къэбэрдей-Балъкъэрым и къэралыгъуэр илъэси 100 зэрырикъум ехьэлIауэ. Ахэр хуэунэтIащ щIэблэр тхыдэм щыгъэгъуэзэным, я блэкIар нэхъ куууэ егъэджыным, ар хъумэн зэрыхуейм хуэущииным.
Налшык къалэ дэт, генерал Зокаев Валерэ и цIэр зезыхьэ курыт еджапIэ №8-м и музей гъэтIылъыгъэхэм иджыблагъэ къыхагъуэтащ альбом гъэщIэгъуэн. Илъэс пщIы бжыгъэ зыбжанэкIэ узэIэбэкIыжмэ, мы еджапIэм щIэса лъахэхутэ ныбжьыщIэхэм я къэхутэныгъэ лэжьыгъэхэр щызэхуэхьэса тхыгъэхэр сэтей къащIыжащ.

Мэзкуу иджыблагъэ щекIуэкIа дунейпсо щIэныгъэ гъэлъэгъуэныгъэм нэхъ щIэупщIэ щызиIахэм, цIыхушхуэ зэкIуэлIахэм ящыщщ Бэрбэч ХьэтIутIэ и цIэр зезыхьэ Къэбэрдей-Балъкъэр къэрал университетым и плIанэпэр. Абы еплъыну хунэсащ цIыху мини I0-м щIигъу.
«Егъэджэныгъэмрэ IэщIагъэмрэ» – аращ зэреджэр къалащхьэм щекIуэкIа 54-нэ дунейпсо гъэлъэгъуэныгъэхэм.
УФ-м ЩIэныгъэмрэ щIэныгъэ нэхъыщхьэмкIэ и министерствэм, УФ-м Промышленностымрэ сату хуэIухуэщIэхэмкIэ и министерствэм, Мэзкуу и Правительствэм зэгъусэу къызэрагъэпэщ мы щIэныгъэ гъэлъэгъуэныгъэхэр хуэдэ зэхуэсхэм я нэхъ ин дыдэщ.

Мы цIэр зезыхьэ бгыр Адыгэ Республикэм и ипщэ-къухьэпIэ лъэныкъуэмкIэ щыIэ Лагъуэнакъэ бгыщхьэ тафэм щхьэщыIэтыкIа Iуащхьэхэм ящыщ зыщ, метр 2804-рэ и лъагагъщ.

Астрономхэр куэд щIауэ щыхьэт зэрытехъуащи, ди Дыгъэм ирагъэщхьу абы нэхъ къыпэгъунэгъу дыдэр Проксимэ Центаврэ зи фIэщыгъэ вагъуэ жьэражьэрщ.

Астрономием ирилажьэхэм къызэрабжамкIэ, дыщыпсэу планетэр къызэрыунэхурэ блэкIа лъэхъэнэ мыцIыкIур сыхьэт 24-рэ фIэкIа зи мыкIыхьагъ жэщ-махуэу къызыфIэдгъэщIмэ, уахэм къыщыддэгъуэгурыкIуэ Мазэр иджырей щытыкIэм хуэкIуэу щызэпцIар дакъикъипщI дэкIа иужькIэщ – аращ а тIум я зэхуакум ныбжьу дэлъыр.
Мазэр ЩIы Хъурейм ауэ сытми къыдэщIыгъу мывэ скъар абрагъуэкъым. АтIэ, еджагъэшхуэхэм къызэрахутамкIэ, ар димыгъусатэмэ, дыщыпсэу планетэм мы зэманым иIэнур нэгъуэщI теплъэт, уеблэмэ дызэсэжа гъащIэри къыщымыунэхункIэри хэлът.

«Компьютер Iэмалхэр педагогикэ щIэныгъэр хэзыгъахъуэщ» урысейпсо онлайн олимпиадэм кърикIуахэр къап­щытэжащ. КъБКъУ-м педагогикэмкIэ, физическэ щэнхабзэмрэ спорт егъэ­джэ­ныгъэмкIэ и институтым и егъэджакIуэ нэхъыжь Пщыгъэуш Рузаннэ олимпиадэм щытекIуахэм ящыщщ.

Хэти къыгурыIуэ къыщIэкIынщ цIыхум и хуитыныгъэхэмрэ щхьэхуитыныгъэмрэ къызэпызыуд Iэмалу экст­ре­миз­мэмрэ терроризмэмрэ зэрыщытыр. IэщIа­гъэлI­хэм зы жьэу жаIэ щIэблэр зэфIэувэн щыщIидзэм, нэ­гъуэщIу жыпIэмэ щысабийм щегъэжьауэ, зи гугъу ­тщIы Iуэхухэм ахэр щыхъумэным, цIыху гъащIэр абыхэм зэрак­ъутэр къагурыгъэIуэным иужь зэритыпхъэр.

Америкэмрэ Великобританиемрэ я геофизикхэм щIы лъабжьэм тенджыз абрагъуэ щIэту къахутащ. Ауэ ар мыдрей тенджызхэм ещхькъым, атIэ псы куэду зыпкъырыт брусит, къинэмыщI щIыгъэбэв зэмылIэужьыгъуэхэу зэхэлъщ.

          Хы ФIыцIэ Iуфэм дызыщрихьэлIэ щIыпIэцIэхэм яхэтщ ди нобэрей гъащIэм куэдрэ щызэхэтххэри. Апхуэдэхэм ящыщ зыщ Джубгэ (Жьыубгъу) фIэщыгъэр. Абы и къежьэкIэ хъуам ехьэлIауэ Iуэху еплъыкIэ зыбжанэ щыIэщ.

Лъахэхутэ, щIэныгъэлI Мерэтыкъуэ Къасым «Адыгейский топонимический словарь» и тхылъым зэритымкIэ, «жьыубгъу» псалъэм къикIыр езым къеIуэтэж, «жьым зыщиубгъу щIыпIэ» жыхуиIэу.   

БзэгуIуантIэ
Къарэкъэтинэрэ Къарэщауэрэ щIыпIэ мыцIыхур щтэIэщтаблэу къаплъыхь.
-Дэнэ дыкъыщыхута, Къарэщауэ? - шынауэ щIоупщIэ Къарэкъэтинэ.
- Сэри сщIэркъым. Ауэ плъагъуркъэ, ди хъуреягъыр мамырщ, умыгузавэ, - хъыджэбз цIыкIум и гур дахэ хуищIыну хэтщ Къарэщауэ.
-НэхъыфIтэкъэ IуэрыIуатэм дыщыIэжатэмэ?
- Сыт щхьэкIэ, уэрати зи жьэр зымыгъэувыIэу сабийхэм я деж хьэщIапIэ дыгъакIуэ жызыIар? Иджы щхьэ ущIегъуэжа?
- СыщIегъуэжакъым, ауэ дауэ ахэр къызэрыдгъуэтынур?
- Сэри сщIэркъым, ауэ дыгъуэщауэ си гугъэкъым.