Щэнхабзэ

Моцарт Вольфганг Амадей макъамэм цIыхухэм хуаIэ еплъыкIэр дуней псом щызыхъуэжа композиторщ. Абы и гъащIэмрэ и макъамэхэмрэ ятеухуа Iуэхугъуэ гъэщIэгъуэнхэр щыIэщ.  

Адыгэ лъэпкъыр зэрыгушхуэ и щIэблэм ящыщщ КъБР-м и цIыхубэ артист Къэбэрдокъуэ Мурат. Композитор, пианист щIалэщIэм зэфIэкIышхуэ зэриIэм и щыхьэтщ абы и IэдакъэщIэкIхэр, зэпеуэ зэмылIэужьыгъуэхэм къызэрыхэжаныкIыр, щэнхабзэм и цIыху цIэрыIуэхэм зэрадэлажьэр.

Дзэлыкъуэ щIыналъэм щыIэщ тхыдэ дэфтэр гъэщIэгъуэнхэр, тхылъхэр, хъыбар зиIэ хьэпшыпхэр, нэгъуэщI куэди щызэхуэхьэса Тхыдэ-лъахэхутэ музей. Музейр Дзэлыкъуэ щIыналъэм и администрацэм и унафэщI Джатэ Руслъан и жэрдэмкIэ 2018 гъэм жэпуэгъуэм и 12-м къызэIуахащ. Тхыдэ къулей зиIэ, цIыху щэджащэхэр зи куэд Дзэлыкъуэ щIыналъэм и хъугъуэфIыгъуэхэр музей уимыIэу зэрыпхуэмыхъумэнур къилъытащ абы. Музейр къызэгъэпэщыным республикэ мылъкуи текIуэдакъым, езы щIыналъэм иIэ Iэмалхэр къигъэсэбэпыжри зэфIигъэуващ. Музейр Дзэлыкъуэкъуажэ дэтщ.

Ткаченкэ Андрей и цIэр зезыхьэ СурэтыщI гъуазджэхэмкIэ музейм гъатхэпэм и 27-м къыщызэIуахащ балъкъэр лъэп­къым и махуэщIым траухуа гъэлъэгъуэныгъэ гъэщIэгъуэн. Абы утыку къыщрахьащ усакIуэ, тхакIуэ икIи су­рэтыщI Сарбашев Азноррэ Къалмыкъ Республикэм и цIыхубэ сурэтыщI Дорджинов Викторрэ я лэжьыгъэхэр.

Гранд опера е Гарнье опера хъужыр – франджым и театр нэхъыщхьэрщ икIи ар дуней псом и оперэ сценэ нэхъ ин дыдэхэм ящыщщ.
А уардэунэрщ Прокофьевымрэ Стравинскэмрэ я лэжьыгъэ телъыджэхэр париждэсхэм япэу щызэхахар. Езы Пикассо декорацэхэр зыхуищIа, фэилъхьэгъуэхэм я художникыу Шанель щылэжьа театырр дуней псом и щэнхабзэ хъугъуэфIыгъуэхэм ящыщу къалъытэр. 
Щэнхабзэм и лъагапIэм нэсахэрщ абы ирагъэблагъэр. А театрым, псалъэм папщIэ, Iэгуауэшхуэ щыхуаIэтащ Шаляпин Фёдор, Вишневская Галинэ, Нуреев Рудольф, Нижинский Вацлав сымэ. 

Спортсмен цIэрыIуэ, ушумкIэ дунейпсо мастер, каскадёр, Новосёлов Игорь зи унафэщI агенствэм трюкхэр щызыгъэув, УФ-м и Кинематографистхэм я зэгухьэныгъэм хэт ТхьэйцIыху Анзор фэзгъэцIыхуну сыхуейщ.

Шэджэм щIыналъэм хыхьэ Нартан къуажэм лъэпкъ къафэхэмкIэ щапхъэу къалъыта и «Вагъуэ цIыкIу» сабий ансамблым (художественнэ унафэщIыр Къурашэ Едыджщ) Гран-при саугъэтыр къыщихьащ цIыхубэ къафэхэмкIэ Сочэ къалэм щекIуэкIа «Код нации» япэ международнэ зэпеуэмрэ Железноводск къалэм «Радость планеты» щэнхабзэ-егъэджэныгъэ Iуэхум хыхьэу щызэхэта «Кубок России» международнэ чемпионатымрэ.

Налшык дэт НыбжьыщIэ театрым  иджыблагъэ  щекIуэкIащ «RT-fashion day»  модэм и зэхыхьэ дахэ. «ЛъыщIэж Рузаннэ творчествэмкIэ и студие» къалэн куэд  щагъэзащIэ IуэхущIапIэм  илъэс къэс  мыпхуэдэ фестиваль Кавказ Ищхъэрэм  къыщызэрегъэпэщ.

         Сабий псори  пасэу балигъ хъуным щIохъуэпс,  а махуэм утыкум къраша  цIыкIухэр  модэм илъэс куэд щIауэ хэт фIэкIа умыщIэну зыкъагъэлъагъуэрт,  ахэр   зыхэт Iуэхур зэрафIэфI  дыдэр IупщIу.

Илъэс зыбжанэ ипэкIэ «Адыгэ псалъэ» газетым иIащ «Хэт сытым елэжьрэ?» зи фIэщыгъэ рубрикэ. Абы дэ я гугъу щытщIырт творческэ цIыху­хэм, псом хуэмыдэжу тхакIуэхэмрэ усакIуэхэмрэ ящIэ-ялэжьым, абыхэм я къалэмыр къызыхуащтэм, щIэщы­гъуэу зэман гъунэгъум дунейм къы­техьэну дызыпэплъэ хъунухэм. Сэ мурад сщIащ а хабзэ дахэр, зэрыхъукIэ, къэзгъэщIэрэщIэжыну икIи зи Iуэху къэзгъэлъэгъуэну сыхуейр тхэхэм я ­закъуэкъым, атIэ театр лэжьакIуэхэми, сурэтыщIхэми, дыщэкIхэми, нэгъуэщI IэщIагъэ гъэщIэгъуэнхэм ирилажьэ­хэми я деж сынэсыну.