КъБР-м и Парламентым и УнафэщI Егоровэ Татьянэ жэпуэгъуэм и 10-м зи мычэзу зэIущIэ иригъэкIуэкIащ. Ар зытеухуауэ щытар Къэбэрдей-Балъкъэрым и Iэтащхьэм республикэм и Правительствэм и УнафэщIу Мусуков Алий ягъэувыну къызэрыхилъхьам и IуэхукIэ депутатхэм Iэ яIэтынырт.
КъБР-м и Iэтащхьэм и Администрацэм и УнафэщI Къуэдзокъуэ Мухьэмэд зэIущIэм къыщыщыпсалъэм къыхигъэщащ Мусуков Алий лэжьыгъэм и пIалъэ зэрищIэр. «Мусуков Алий илъэс 20-м щIигъуауэ щIыналъэм и Правительствэм лэжьыгъэ щрегъэкIуэкI. Абы щыщу илъэси 10-м щIигъукIэ ар КъБР-м Экономикэ зыужьыныгъэмкIэ и министр IэнатIэм пэрытащ, апхуэдизи мэхъу КъБР-м и Правительствэм и УнафэщIу зэрылажьэрэ. Абы и Iуэхум пищэну КъБР-м и Iэтащхьэм къызэрыхилъхьар дэфIыгъыну зыфхудогъазэ», - жиIащ къэпсэлъам.
Депутатхэм Iэ яIэтын и пэ, Мусуков Алий зэIущIэм хэтхэр щигъэгъуэ- защ иужьрей илъэситхум щIыналъэм зригъэхъулIэфамрэ къэкIуэну зэманым республикэм и Правительствэм игъэзэщIэну къалэн нэхъыщхьэхэмрэ.
- Илъэситху ипэкIэ къалэнышхуэ-хэр зыхуэдгъэувыжауэ щытащ республикэм и макроэкономикэм зегъэужьа хъуным ехьэлIауэ, - къыщIидзащ абы и псалъэр. - ЩIыналъэм къилэжьыр 2018 гъэм сом меларди 161-уэ щытамэ, 2024 гъэм и кIэм ар сом мелард 325-м щIигъунущ. Мэкъумэш IэнатIэм къыщIигъэкIыр сом меларди 110-рэ хъунущ (2018 гъэм ар сом мелард 49,4-рэ хъууэ арат). Инвестицэхэм сом мелард 35,5-м и пIэкIэ мы гъэм сом мелард 74,6-рэ къытхуахьынущ. Ухуэныгъэ лэжьыгъэхэр сом мелард 43-м нэсынущ (сом мелард 18,3-уэ щытамэ). Сатум къитынур сом мелард 325-м хуэдизынущ илъэсым и кIэм (зэрыщытар - сом меларди 127,5-щ).
ХуэдищкIэ нэхъыбэ хъуащ республикэм зыгъэпсэхуакIуэ къакIуэхэм я бжыгъэри. Хьэрычэт Iуэху мащIэмрэ курытымрэ пэрытыр, зи щхьэ хуэлэжьэжхэри яхэту, хуэди 2,8-кIэ нэхъыбэ хъуащ. Иужьрей илъэситхум къриубыдэу лэжьапIэншэхэр нэхъ мащIэ тхуэщIащ, проценти 6-м нэскIэ. 2018 гъэм ебгъапщэмэ, апхуэдэхэр проценти 10,5-рэ хъурт. 2024 гъэм и кIэм, зэрыхуэдгъэфащэмкIэ, республикэм тхьэмыщкIэу исыр процент 13,4-м нэскIэ дгъэмэщIэфынущ (2018 гъэм процент 24,9-рэ хъууэ щытащ). ЩIыналъэм езым и хэхъуэхэр сом мелард 20-м щIигъуну худогъэфащэ дызэрыт илъэсым и кIэм. УФ-м ФинансхэмкIэ и министерствэм гъэ къэс къызэрызыщIикъуэжымкIэ, КИФЩI-м и щIыналъэхэм ящыщу Къэбэрдей-Балъкъэрым и закъуэщ къэрал ахъшэр тэмэму къыщагъэсэбэп республикэ нэхъ пашэхэм илъэси 4 хъуауэ яхэтыр.
Мусуковыр къытеувыIащ цIыхухэм я псэукIэр нэхъыфI ящIынымрэ зыщIагъэкъуэнымрэ ехьэлIауэ зыхуагъэувыжа къалэн псори зэрагъэзащIэм, дэIэпыкъуныгъэхэм, сабий ахъшэхэм, субсидиехэмрэ пенсэхэмрэ гъэ къэс зэрыхагъахъуэ щIыкIэм. Мы зэманым ирихьэлIэу, Къэбэрдей-Балъкъэрым къэрал дэIэпыкъуныгъэр щаIэрохьэ цIыху мин 270-м щIигъум. ХэгъэщхьэхукIауэ гулъытэ хуащI дзэ Iуэху хэхам хэтхэмрэ абыхэм я унагъуэхэмрэ защIэгъэкъуэным. Къэпсэлъам къызэрыхигъэщамкIэ, КъБР-м и Правительствэм адэкIи пищэнущ СВО-м хэтхэм зэрадэIэпыкъум, хэкIуэдахэм я унагъуэхэм зэрызыщIагъакъуэм.
Зэман гъунэгъум я лэжьыгъэр зыхуаунэтIынум щытепсэлъыхьым, Мусуковым жиIащ 2030 гъэм ирихьэлIэу республикэм и промышленностым къыщIигъэкIыр хуэдищкIэ нэхъыбэ ящIын зэрыхуейр (сом меларди 180-м щIигъуу), мэкъумэш IэнатIэм къыщалэжьыр сом меларди 190-м зэрынагъэсыпхъэр. Республикэм ику иту къыщахь улахуэр сом мини 100 мынэхъ мащIэ хъун хуейщ, лэжьапIэншагъэр - проценти 4 - 4,5-м фIэмыкIыу. Мусуковым зэрыжиIэмкIэ, а псор къайхъулIэн щхьэкIэ, щIыналъэ бюджетым и хэхъуэр нэхъыбэ зэращIыным иужь итынущ. А Iуэхум ехьэлIауэ КъБР-м и Iэтащхьэм къалэн нэхъыщхьэхэр иубзыхуауэ щыIэщ. Абы епхащ хьэрычэт Iуэху мащIэмрэ курытымрэ щIыналъэм зыщегъэужьыным ди экономикэм зи мылъку къыхэзылъхьэр нэхъыбэ щIыным теухуахэр.
Мусуковым къыхигъэщащ КъБР-м и Парламентымрэ Правительствэмрэ я лэжьыгъэр щIэрыщIэу зэраублэжым ипкъ иткIэ, республикэр егъэфIэкIуэным хуэгъэза Iуэхухэм зэгъусэу купщIафIэу зэрелэжьынум шэч къызэрытримыхьэр.
Депутатхэм упщIэ зыбжанэкIэ зыхуагъэзащ Мусуковым. Ахэр зыщIэупщIахэм ящыщт республикэм и псэупIэ-коммунальнэ IэнатIэр зыхэт гугъуехьхэр къызэрызэранэкIынум (псом хуэмыдэу цIыхухэр псымрэ газымкIэ къызэрызэгъэпэщам и IуэхукIэ), Тырныауз вольфрам-молибден къыщIэхыпIэр щрагъэжьэжынум, школхэм егъэджакIуэхэр зэрахуримыкъум, зи узыншагъэм сэкъат иIэхэр спортым дегъэхьэхыным, улахуэр зыхуэдэнум, 2025 гъэм Хэку зауэшхуэр зэриухрэ илъэс 80 зэрырикъур къэлъытауэ фэеплъхэр зыхуей зэрыхуагъэзэнум теухуахэр. А псоми Мусуковым жэуап пыухыкIа иритащ.
АдэкIэ зэIущIэм къыщыпсэлъащ «Урысей зэкъуэт» фракцэм и унафэщI АфэщIагъуэ Михаил, КПРФ-м и къудамэу республикэм щыIэм и унафэщI Пащты Борис, «Урысей зэкъуэт - Захуагъэм папщIэ» фракцэм и унафэщI Кебеков Владимир, ЛДПР фракцэм и унафэщI Безгодькэ Владимир, «ЩхъуантIэхэр» фракцэм и унафэщI Щхьэгъэпсо Сэфарбий сымэ, КъБР-м и Правительствэм и УнафэщI къулыкъур зыхуагъэлъэгъуа Мусуков Алий ар зэрыхуэфащэр къыхагъэщу.
Абы теухуауэ депутатхэм зэдэарэзыуэ Iэ яIэта нэужь, Егоровэ Татьянэ Мусуковым ехъуэхъуащ: «Республикэм и пащхьэм ит къалэн мытыншхэр къывэхъулIэну дынывохъуэхъу икIи дыщогугъ щIыналъэм и хабзэубзыху IуэхущIапIэмрэ Правительствэмрэ купщIафIэу дызэдэлэжьэну», - жиIащ Егоровэм.
- Жэуаплыныгъэ зыпылъ Iуэхум сызэрыпэрытыр нэсу зыхызощIэ. Си фIэщ мэхъу, къэралым и пашэм, ди щIыналъэм и Iэтащхьэмрэ цIыхубэмрэ къытхуагъэув къалэнхэм, ди къару зэхэлъу деувалIэмэ, дазэрыпэлъэщынур. ФIыщIэ фхузощI фи дзыхь къызэрызэвгъэзам папщIэ, - жиIащ Мусуков Алий.
