Джэд нэхърэ джэдыкIэ нэхъ Iущщ

«Бгъэр куэдрэ уэмэ, и дамэр мэкъутэ», «ЦIыхубз пшэрыхь хущанэ», «Дунейр шэрхъщи, мэкIэрахъуэ», «Жьындум и фыз къэшэкIэщ», «Куэсэ хьэсэгъу умыщI», «Мылажьэ ягъашхэркъым», «Мыщафэ Iэрымылъхьэм гуащэр щумыгъэгугъ» - мы псалъэжьхэми нэгъуэщI куэдми хъыбар ящIыгъущ. Мыхэр гъащIэм къыхэкIащ, зыгуэрым и псалъэ Iущым тражыIыкIыжащ е Iуэхугъуэ гуэрым тражыIыхьа хъури, цIыхубэм псалъафэу къахуэнащ.

«Джэд нэхърэ джэдыкIэ нэхъ Iущщ» жери адыгэм псалъэжь иIэщ, ныбжькIэ щIалэм хуомыгъэфэщэну акъыл жан къыщызыкъуихым деж хужаIэу. А псалъэжьыр зытражыIыкIа хъыбарыр гъэщIэгъуэнщ.

ГЪУЭТ Синэ.

Еуэри, зы щIалэ гуэр щыпсэут зы къуажэ гуэрым. А щIалэм мурад ищIащ фыз лъыхъуэ ежьэну. И шы-уанэ зэтрелъхьэри гъуэгу тоувэ: «Уэлэхьи, сэ схуэфащэ фыз къэзмыгъуэту сыкъемыкIуэлIэжын», – жери.

ДокIри, гъуэгум тоувэ. Зы лIыжь гъуэгурыкIуэ гуэрым хуозэ. ФIэхъус сэламыр зэфIэкIри, лIыжьым шы Iэдэж иIыгът, шы Iэдэжыр зы гъуэгум тетт, лIыжьыр зытес шыр адрей гъуэгум тетти, щIалэр пабжьэм хэтурэ зыкъомрэ кIуэри:

– КхъыIэ, тхьэмадэ, – жеIэ, – е уи шы Iэдэжыр къызэт, е узытесыр къызэт.

ЩIалэм ар щыжиIэм, лIыжьым къыгурыIуакъым: «Сызытес шыр щIестынур сыт, си Iэдэжри щхьэ естын хуей? Уэлэхьи, делэ гуэрым, мы къысхуэзар!» – жери, зэпсалъэу кIуэурэ, сытми, щIалэр гъуэгум бгъурыту пабжьэм хэту кIуэурэ, зы къуажэ гуэр дохьэри – зыгуэр дахырт лIауэ.

– Ярэби, тхьэмадэ, мыр куэд щIауэ пIэрэ зэрылIэрэ, хьэмэрэ нобэу пIэрэ щылIар? – жиIащ.

ЛIыжьым къыфIэIуэхуакъым абы и упщIэр: «А гъуэгу мыгъуэм ежьэн, куэд щIауэ лIамэ, иджыри къэсыхункIэ щIамылъхьэу щагъэлъынт, нобэ хъунщ!» – жеIэри, лIыжьым.

КIуэурэ, нэгъуэщI зы къуажэ дохьэри, ху щэджитI зыгуэрым и пщIантIэм дэтти, щIалэр щIоупщIэ:

– Ярэби, тхьэмадэ, мы хур яIуэу яшхыжыну пIэрэ, хьэмэрэ мыр ямыIуэу яшхыжауэ пIэрэ? – жери.

ЛIыжьым жиIащ игукIэ: «Уэлэхьи, делэ дыдэм мы къысхуэзар! Ху ямыIуа яшхрэ, гъуэгу мыгъуэм емыжьэн?!». Ауэрэ кIуэуэрэ, лIыжьыр и унэм къосыж.

– Иджы, щIалэ, сыкъэсыжащ, жэщи хъуащ, еблагъэ! – жери щIалэр ирегъэблагъэ. – ХьэщIэщымкIэ неблагъэ, – жеIэри, лIыжьыр щIохьэж унэми, и пхъум жреIэ:

– Уа, Алыхьым и цIэкIи соIуэ, гъуэгум зы делэ гуэр къыщысхуэзэри сигъэлIам, икIи къыдэпщхьам, «сыхьэщIэнщ!» – жери.

– СлIо къуищIар, ди адэ?

– КъызищIаращ, си шы Iэдэжри сIыгъыу гъуэгум сытету сыкъыздэкIуэм, къысщIэрохьэри, фIэхъус сэламри зэфIокIри, куэд мыщIэу къызжеIэ: «Е узытесыр къызэт, е уи Iэдэжыр къызэт», – жери. Сытыт си шыр щIестынур?

– Ди адэ, –жеIэ, хъыджэбзым, – делэкъым ар. Шы Iэдэжыр къыббгъурыту, езыр пабжьэм хэту къэкIуэнт? ГъуэгуитIым языр хуит хуэпщIын хуеяти, аращ къыщIолъэIуар, армыхъу уиш хуейуэ аратэкъым ар.

ЩIалэжьри мыдэкIэ йодаIуэри щытщ, хьэщIэщым къыщIэкIри кIуауэ.

– НтIэ, етIуанэу сыт, ди адэ, абы къыппиубыдар?

– Уэлей, къыспиубыдарам. Зыгуэр лIауэ дахырти: «Ярэби, мы дахыр нобэу пIэрэ щылIар, хьэмэрэ куэд щIауэ пIэрэ?» – жери щIэупщIащ. А гъуэгу мыгъуэ ежьэн, ар зэрылIэрэ куэд щIамэ, Iэджи щIат зэрыщIалъхьэжрэ! Нобэт щылIари, нобэ щIалъхьэ!

– Апхуэдэу къыбгурымыIуэ, ди адэ, – жиIащ, жеIэ, пхъум.- ЩыIэкъэ дунейр хьэдрыхэу, ишхын щитIэгъэн имыгъуэту, хуэкъулейсызу, лIа пэлъытэу дунейм тета цIыху?

– ЩыIэщ.

– НтIэ, аращ ар зыщIэупщIар, – жеIэ пхъум. – Хуэкъулейуэ, зыхуей игъуэту, ишхын, щитIэгъэн игъуэту, тхъэуэ псэууэ лIар ар нобэ лIауэ аращ. Модрей ящыгъупщэжауэ лIар куэд щIауэ дунейм ехыжам хабжэ: ар Iэджэ щIащ зэрылIэрэ. Ар зыщIэупщIар аращ. ИтIанэ-щэ?

– ИтIанэ, ауэрэ дыкъакIуэурэ, ху щэджитI зыщIыпIэ дэтти: «Мыр яIуэу яшхыжыну пIэрэ, хьэмэрэ ямыIуэу яшхыжауэ пIэрэ?» – жиIащ. Ар ямыIуэу дауэ зэрашхыжынур, хьэуазэ дэкIуэу яшхын? Сыту делэ а щIалэр!

– Иджы, ди адэ, ар зэрыщытращ, – жеIэ, хъыджэбзым, – Зэшищ-плIы хъууэ, хэт куэзыр джэгуу, хэт нэгъуэщI джэгуу, я хур ямыIуэрэ щIыхуэкIэ псэуамэ, аракъэ ямыIуэу яшхыжащ жыхуаIэр!

- НтIэ, сэ абыкIэ сыкIуэнщ, хьэщIэм дейкIэ, – щыжиIэм, щIалэм игъэзэжри щIыхьэжащ хьэщIэщым.

ЦIыхубзыр хьэщIэщым къыщIыхьэри:

- Еблагъэ! - жиIащ.

ФIэхъус сэламыр зэфIэкIри, хъыджэбзым къеплъщ, къеплъщ щIалэри, игукIэ жиIащ: «Уэлей, и адэм епсэлъар мырарэ мырмырарэ къэсщIэнмэ».

– Ярэби, – жиIащ хьэщIэм, – мы фи уэнжакъыр сыту уэнжакъ хьэлэмэтт, ауэ тIэкIунитIэ и щхьэр Iушэщ.

– Тхьэ, хьэщIэ, – жиIащ, - и щхьэр Iушэ щхьэкIэ, Iугъуэр захуэу йокIмэ!

– НтIэ, – жиIащ щIалэ хьэщIэм, – сыкъыщIежьар фыз схуэхъун къэсшэну аращи, укъыздэкIуэмэ, щхьэгъусэ усщIынущ, узмышэу сыкIуэжынукъым. Абдежым я Iуэхур щаухри, хъыджэбз губзыгъэр къишащ.