«Мстиславрэ Ридадэрэ» - аращ зэреджэр иджыблагъэ Котляровхэ я тедзапIэм къыщыдэкIа тхылъыщIэм.
Ар дунейм къытехьэным жэрдэм хуэзыщIа Абазэ Хьэсэн зэрыжиIэмкIэ, и гупыжым щхьэусыгъуэ хуэхъуар илъэситI дэкIмэ, Тэмтэрэкъей зэпэзыубыда пщитIыр зэрызэбэнрэ илъэс мин зэрырикъурщ.
«2022 гъэм илъэс мин ирокъу ипэжыпIэкIэ щымыIа зауэзэрылIым, - зыкъыщытхуагъазэ тхылъым и гуэдзэным Котляров Викторрэ Абазэ Хьэсэнрэ. - ЗауэзэрылIыр щыIакъым, ауэ абы теухуауэ ятха лэжьыгъэхэм я бжыгъэр къызэщIэубыдэгъуейщ, ахэр литературэм, щIэныгъэм щыщ тхыгъэ е сурэтыщIхэм я IэдакъэщIэкI ирехъу. Абдежми къыщымынэу, зэбэна лIыхъужьитIым я цIэр тхыдэм къызэрыхэнам и щыхьэтщ абыхэм нобэми куэдрэ узэрырихьэлIэр».
Ди газетеджэм игу къэгъэкIыжын хуей къыщIэкIынкъым Налшык и закъуэ «Ридадэ» цIэр зэрихьэу ресторанитI зэрыдэтыр.
«Ридадэ и хъыбарым сызэрыцIыкIурэ сыщыгъуазэт, - игу къегъэкIыж Iуэхур къезыхьэжьа Абазэ Хьэсэн. - Ар къызжиIэжат IуэрыIуатэм фIыуэ хэзыщIыкIыу щыта, уэрэдыжь куэд зыщIэ си адэшхуэ Абазэ Далэ. Абы и хъыбарыр ауэ къиIуэтэж къудейтэкъым, жиIэр зэрыпэжым и щыхьэту Ридадэ теухуа уэрэдыжьри къыдыщIи-гъурт. Иджы сыхущIогъуэж а уэрэд кIыхьыр а зэманым стхыну сигу къызэрымыкIам.
ИужькIэ, абхъаз зауэлIхэм сахэту, Аргун Алексей итха «Адыгэпщ Ридадэ» тхылъым сыкъеджащ. Аращ къыщысщIар Iуэхур 1022 гъэм къызэрыхъуар. КъызэрыщIэкIымкIэ, ар илъэс мин щрикъуну гъэр гъунэгъу дыдэщ. Си ныбжьэгъу Котляров Виктор Аргун и тхылъыр къыдэдгъэгъэкIыж жысIэу зыщыхуэзгъазэм, сыкъигъэщIэхъуакъым. Уеблэмэ, абдежым дыкъыщымыувыIэу, а зауэзэрылIым теухуауэ нэгъуэщI лэжьыгъэхэри утыку къидгъэхьэ жиIэри, апхуэдэ щIыкIэу дунейм къытехьа хъуащ мы тхылъ цIыкIур».
Брошюрэ жыпхъэм ит къыдэкIыгъуэм ихуащ Iэрытх тхылъыжьхэм кърахыжауэ Творогов Олег иджырей урысыбзэм къригъэзэгъа лэжьыгъэр. Абы иужь иту къокIуэ Мстиславрэ Ридадэрэ я хъыбарым урыс тхыдэджхэр щытепсэлъыхь пычыгъуэхэр. Бейтыгъуэн Сэфарбий, Рудилёв Николай, Нэгумэ Шорэ, МэшбащIэ Исхьэкъ сымэ я IэдакъэщIэкIхэм щыщ пычыгъуэхэм къакIэлъокIуэ урыс усакIуэ Рылеев Кондратий итхауэ щыта поэмэ цIыкIур. Тхыгъэхэм я гъусэу дызытепсэлъыхь тхылъым ихуащ Тэмтэрэкъей илъэс мин ипэкIэ иубыду щыта щIыпIэр къэзыгъэлъагъуэ картэхэр, Мстиславрэ Ридадэрэ зэрызэбэнар къэзыгъэлъэгъуа сурэтыщIхэм я IэдакъэщIэкIхэр.
«ТекIуар сыт щыгъуи захуэщ», - зэрыжаIэ хабзэм тету, дэтхэнэ лъэпкъми и лIыхъужьыр нэхъ фIэзахуэщ, дауи. КъарукIэ зэпэщIэтыну зэгурыIуа пщитIым я зым сэ кърипхъуэтрэ адрейр иукIмэ, абыи «текIуа» фIэпщыфынущ. Ауэ, латин псалъэжьым зэрыжиIэщи, «дунейм ехыжахэм е фIыкIэ я цIэ къиIуэ, е къыумыIуэххэ».