Осетин цIыхубэ таурыхъхэр

Щыхьыр, мыщэр, цыжьбанитIыр

ЦыжьбанитI псэурт. Ахэр мэзым щIэст, жыгыку гъуанэм ису. Пхъашэ мэзым кIуа дадэм ахэр зэрыс жыгыр къигъэуащ. Унэм къишэри, пхъэхэр дакъэшхуэурэ зэгуиудащ, пхъэ гъэсыну къагъэсэбэпыну. ПхъащIэм и щхьэгъусэм хьэкур иризэщIищIэну пхъэ IэплIакIуэ къищтащ, мэжэлIа лIыр игъэшхэну и мураду. Цыжьбанэхэм мафIэр щызыхащIэм Тхьэм елъэIуащ: «Ди Тхьэ, дыкъегъэл, шыкур пхуэтщIынщ, щыхь куцIрэ фо цIынэмрэ мыщэм и гущIыIум илъу!» Хьэкум ижьэ цыжьбанэхэм сырымэ къахьу щIадзащ.
- Мы пхъэхэм сыту мэ Iей къахьрэ! – жиIэщ унэгуащэми, ахэр жьэгум къридзыжащ.
Махуэм щIэпхъуэжыну шына цыжьбанэхэм заIэжьэри, жэщым къуажэм къыдэкIыжащ. Пщэдджыжьым ахэр тафэм къытехьэжащ икIи зэгурыIуащ тIум я зыхэзым зы быдапIэм, адрейм абы пэжыжьэ  нэгъуэщI быдапIэм зыщагъэпщкIуну. Ахуэдэуи ящIащ. ЗэрызэгурыIуам тету, тIури щхьэж и быдапIэм щыIэт. Зы цыжьбанэм щыхь къыбгъэдыхьащ. Цыжьбанэр         къакIуэм епсалъэри хуигъэлъэгъуащ: «Еуэ, - жиIащ абы, - дыкъыздэгъажэ, ауэ мыпхуэдэу дызэгурыгъаIуэ: къыкIэлъыкIуэ быдапIэм япэ нэсым и ужь къинар ишхыну хуитщ». ИкIи щыхьым иригъэлъэгъуащ етIуанэ цыжьбанэр зэрыс быдапIэр. Щыхьыр егупсысащ: «Мы цыжьбанэр дауэ къызэрыстежыфынур?». Апхуэдэуи арэзы хъуащ.
 Ахэр зэбгъурыувэри жаIащ: «ДыщIопхъуэ!». ТIуми зрача нэужь, щыхьым къарууэ иIэр зэхилъхьэри щIэпхъуащ, цыжьбанэм гъуэгу Iуфэм къыщыкI удзыжьхэм зыщигъэпщкIуащ.
Щыхьыр быдапIэм щынэсым, цыжьбанэм къыжриIащ:
- Дэнэ ущыкIуэдар? Куэд щIауэ сыппоплъэ! Щыхьым ар хуабжьу игъэщIэгъуащ:
- ИIэ иджыри зэ дыкъыздэгъажэ-тIэ! – йолъэIу ар цыжьбанэм.
- Хъунщ, - жиIащ абы, - иджыри а быдапIэм нэс зэ дыздэжэнщ!
Щыхьыр щIэпхъуащ, етIуанэ цыжьбанэми гъуэгу Iуфэм Iут удзыжьхэм зыхигъэпщкIуащ. Щыхьыр зэрифIэщкIэ жащ, ауэ быдапIэм щынэблагъэм, цыжьбанэр аргуэру къыщилъагъум, къэуIэбжьащ.
- Сыт апхуэдизу ущIэгувар, - къыжреIэ абы цыжьбанэм, - сэ куэд щIащ сыкъызэрысрэ.
Апхуэдэу щыхьыр хагъанэри, цыжьбанэхэм фIагъэжащ. Щыхьыр ягъэпщкIури, езыхэр мэзым кIуащ, фо лъыхъуакIуэ. Жыгыку гъуанэ лъагэм абыхэм фо къыщагъуэтым, фо хьэкIуэр къащтэри жыгым тетIысхьэжащ. Абы ирихьэлIэу мыщэ блэкIыу ялъэгъуащ. Ар щалъагъум, цыжьбанэхэм фом щыщ яшхыу щIадзащ.
- Сэри фи фомкIэ фыкъыздэгуашэ! – лъэIуащ мыщэр.
Абы жэуап иратыжащ:
- Уэ езым фор зыIэрыгъэхьэ!
- Фом и хэщIапIэр сыфгъэлъагъу! – жэуап къетыж мыщэм.
- Плъагъурэ, ар жыгыщхьэм зэрытелъыр, абдеж бжьэхэм къыщалъэтыхь.
Мыщэр жыгым дэкIуейщ, фо хьэкIуэхэр зыIэригъэхьэри, цыжьбанэхэм къеупщIащ: «Дауэ иджы мыхэр къызэресхьэхынур?».
- Уи гущIыIур къыдэгъэзеяуэ гъуэлъи, фо хьэкIуэхэр уи бгъэгум телъхьэ – апхуэдэу зыкъебгъэджэрэзэхыжмэ, щIым тыншу пхуэгъэтIылъынущ.
Мыщэр цыжьбанэхэм я чэнджэщым едэIуащ. И гущIыIур къыдэгъэзеяуэ гъуэлъщ, жыгыщхьэм зыкъригъэщэтэхри,  иукIащ.
Цыжьбанэхэм мыщэри фIагъэжащ, щыхьри къалъэфыжащ. Щыхь куцIыр ягъэхьэзырщ, фор мыщэм и гущIыIум иралъхьэжри, Тхьэм лъэIукIэ зыхуагъэзащ:
- Уэ ди Тхьэ, фIыщIэ мыухыж пхудощI! Дыкъебгъэлащ, уэтта псалъэр догъэзащIэ: мыщэм и гущIыIум илъ фомрэ щыхь куцIымкIэ фIыщIэ пхудощI!

Беижь удэфа

Зы къуажэ гуэрым  зы беижь удэфа дэст, ИсмэхьилкIэ еджэу. Ар пагэт, щхьэпэлъагэт, зыкъыфIэщIыжат, быдэт, хуэдэ етIуанэ улъыхъуэми бгъуэтынтэкъым. Зэгуэрым ар ефэ-ешхэшхуэ щыIэу махъсымэ ефэри, и закъуэу унэм ежьэжащ, гъусэншэу. КIуэм-кIуэурэ, ар и уанэм здытесым небэ-къебэ хъуащ. Мэзым зэрынэсу, апхуэдизкIэ лъэныкъуабэ хъуати, и шым къехуэхри мащэ куум куущ. А мащэр щакIуэхэм хьэкIэкхъуэкIэхэм къыхуатIат. Беижь Исмэхьил мащэм исщ икIи дэнэ лъэныкъуэкIи кIий, щыщ макъ къэIуу зэхех. Хэт кIийр, хэт щыщыр - илъагъуркъым, мащэр куущ. Ар шынэри, зыгуэр къыдэIэпыкъуну лъаIуэу щIидзащ.
- ФыкъыздэIэпыкъу! – мэкIий ар. Сыкъевгъэл! Мащэм сыкъивгъэкIыж! Абы зы мэкъумэшыщIэ ирихьэлIащ. КIий макъыр зэхихри, мащэм бгъэдэлъэдащ. Еплъри - мащэр куут, и лъащIэр умылъагъуу. Зы къудамэ кIыхь зригъэпэщщ, мащэм иригъэлэлэхри жиIащ:
- Ей, хэт абы мыгъуагъэ къызыщыщIар? ПсынщIэу къудамэр убыд - укъикIыжынымкIэ сыбдэIэпыкъунщ! Къумыкъу къикIыну и гугъа щхьэкIэ, бажэ гъуэплъыфэ къикIащ. И кIэр иудэу ар мэзым щIэлъэдэжащ. МэкъумэшыщIэм игъэщIэгъуащ:
- Сыт телъыджэ! А бажэр цIыхухэм ди бзэмкIэ псэлъауэ ара? Абы адэкIи и гъуэгу хигъэщIыну зигъэхьэзырат, ауэ мащэм аргуэру цIыху къокIиикI:
КъыздэIэпыкъу! Мащэм сыкъигъэкIыж! Исмэхьилщ си цIэр! Гъунэгъу къуажэм сыщыщщ. Сыкъулейщ, ахъшэ куэд тыгъэ ныпхуэсщIынщ, сыкъебгъэлмэ!
МэкъумэшыщIэр гуфIащ, и пхъум и хьэгъуэлIыгъуэр къыщыблагъэм сомыншэ зэрымыхъунумкIэ. Япэрейм нэхъ къудамэ нэхъ кIыхь икIи гъумыщIэ зригъэпэщри, аргуэру мащэм иригъэлэлэхащ.
- Нэхъ быдэу зыIыгъ, - мэкIий. - Иджыпсту укъизгъэкIыжынщ! Зыгуэрым бжэгъур къиубыдащ, мэкъумэшыщIэм къыIэщIиудыным зы мащIэ фIэкIа къэмынэжауэ - апхуэдизкIэ хьэлъэти. Еплъмэ - иджы мыщэ къикIыжащ. МэкъумэшыщIэр иджы къэшынэпащ. КъыщIэпхъуэжыну хуейт, ауэ мащэм аргуэру нэхъри гущIэгъу щIэлъэIуу макъ къоIукI.
- Сыкъегъэл! Сыт ухуейми тыгъэ ныпхуэсщIынщ!
МэкъумэшыщIэм мащэмкIэ игъэзэжри, бжэгъур иригъэхьэхащ - аргуэру зыгуэр къопщыж. Еплъмэ - блэшхуэ къипщыжащ, и щхьэр игъэсысри, удзым зыхигъэпшэхъуэжащ.
- Хьэуэ, афIэкIа зыми зыкъезгъэгъэпцIэнукъым! - ину жиIэщ мэкъумэшыщIэми къыщIэпхъуэжыну зигъэхьэзыращ. Мащэм аргуэру зыгуэр къокIиикI: - Сыкъегъэл, сэ сы-Исмэхьилщ, гъунэгъу къуажэм сыщыщщ, сыкъулейщ.
МэкъумэшыщIэр къэувыIауэ мэгупсысэ: «Илъэс куэд щIауэ соцIыху сэ а Исмэхьил беижьыр. Пэж дыдэуи абы и макъщ ар!». Аргуэру бжэгъур мащэм ирихьэхащ - и кIэм и кIэжым Исмэхьил беижьыр мащэм къикIыжащ. ЗиутхыпщIыжри, и пэм къипсэлъыкIыу зыгуэр жиIэщ аби, и шым шэсыжри ежьэжащ, къезыгъэлам нэкIи-пэкIи емыплъыу. МэкъумэшыщIэм ар апхуэдизкIэ игъэщIэгъуати, унэм къызэрыкIуэжа щIыкIэр ищIэжыртэкъым.
КъэкIуэжа нэужь, и жьэр ущIауэ къэнащ: абы и пщIантIэм апхуэдизкIэ джэд, къаз, гуэгуш куэд дэтти, къыпхуэбжынутэкъым. Бажэрат а къомыр къыхуэзыхуар. Езыр щыст, и напэр илъэщIу.
- Мыхэр ууейщ, ныбжьэгъу, сыкъызэребгъэлам папщIэ! - жеIэ. МэкъумэшыщIэр плъэмэ - пщIантIэм и адрей лъэныкъуэмкIэ пхъэ самэшхуэ зытелъщ. Ахэр мыщэм мэзым къыщигъауэри къыхуишащ. И лъакъуэм зызэпелъэщIыхьри щысщ ари.
- Мащэм сызэрырумыгъэлIыхьам папщIэ мыхэр къыпхуэсшащ, ныбжьэгъу! - жеIэ мыщэм.
МэкъумэшыщIэм дэкIуеипIэм блэр тесу елъагъу. Абы жеIэ:
-  Мыхэр мащэм сыкъызэрибгъэкIыжам папщIэ тыгъэ ныпхузощI! - жеIэри мывэ лъапIэ къыхуеший.
МэкъумэшыщIэм а мывэр къыщищтэм – итхьэкъуащ. ЗыкъыщищIэжам пщIантIэм зыри дэсыжтэкъым. МэкъумэшыщIэр къызэрыгъуэтыжри, егупсысащ: «ЩIымахуэ псом дыщIэзыхын пхъэ гъэсынрэ шхынрэ диIэщ, мывэр иджыпсту бэзэрым схьынщ сщэнщи, си пхъум хьэгъуэлIыгъуэ екIу хуэсщIынщ».
Апхуэдэу мурад ищIри, ар бэзэрым кIуащ дыщэкIым и деж. IэпщIэлъапщIэм а мывэр къызэрилъагъуу, гъэщIэгъуэн щыхъури, Iэпэлъапэсыс хъуащ: а мывэр апхуэдизкIэ лъапIэти, уасэншэт.
- Дэнэ мыр къыщыбдыгъуар, напэншэ? - жиIэри кIиящ дыщэкIыр. Зыгуэр быукIауэ ара?
ЦIыхухэр абдеж щызэхуэсри, мэкъумэшыщIэм и Iэхэр япхащ икIи хеящIэм и деж яшащ.  
- Дэнэ мывэр къыздипхар? Хэт къызыфIэбдыгъуар? Хэт букIар? - къыпкърыупщIыхьащ абы хеящIэр.
- Мывэр къэздыгъуакъым сэ, зыри сыукIакъым, Исмэхьил беижьым и гъусэу мащэм иса блэм къызитащ ар. Фыкъеджэ Исмэхьил: ар нывжесIэ псоми щыхьэт техъуэнущ.
МэкъумэшыщIэм къыщыщIа псори яхуиIуэтэжащ. Абы хэту Исмэхьил къашащ.
- Мащэм блэм, бажэм, мыщэм я гъусэу уиса? Мы мэкъумэшыщIэм укъригъэкIыжа? - къеупщIащ абы хеящIэр.
- ПцIы еупс а напэ зимыIэ фадафэм! Сэ мащэ лъэпкъ слъэгъуакъым! - жэуап къетыж Исмэхьил.
МэкъумэшыщIэм ар апхуэдизкIэ щхьэжэ щыхъуати - апхуэдэу зыкъыхузэридзэкIыну щыгугъатэкъыми - ину жиIащ:
- Хэт укъезгъэлыну атIэ къызэлъэIуар? Уэращ! Сыт сыхуейми тыгъэ къысхуэзыщIыну хэт сыкъэзыгъэгугъар? Уэращ! Иджы а псори сэ къэзгупсысауэ жыбоIэ!
- УпцIыупсщ уэ, уфадафэщ, удыгъуэгъуакIуэщ! ЗыкIи сынолъэIуакъым, зыкIи укъэзгъэгугъакъым! - мэкIий Исмэхьил. - Уи щыхьэтхэм къеджэ, пцIыупс, уи псалъэхэм я пэжагъыр ягъэнэхуэн щхьэкIэ. Дэнэ щыIэ ахэр? Мыбдеж хеящIэми мэкъумэшыщIэм зридзащ:
- Жэуап къэт, дэнэ щыIэ уи щыхьэтхэр? УпцIыупсщ, уцIыхуукIщ, удыгъуэгъуакIуэщ! Зыгуэр къызэрыпхъунщIам къыдэкIуэу, Исмэхьил хуэдэу пщIэ зиIэ мыпхуэдэ цIыху бейм пцIы тыболъхьэ! А псом папщIэ уэ удукIынущ!
ХеящIэм хъумакIуэхэр къриджэри унафэ яхуищIащ:
- Къэвубыди, тутнакъ мащэм ивдзэ!
ПсынщIэу мэкъумэшыщIэм къежахэщ, абы хэту куэбжэм адэкIэ кIий макъышхуэхэр къэIуащ; цIыхухэр зэбгрыжащ. ХеящIэри, мэкъумэшыщIэри, зи фэр пыкIа Исмэхьили плъэмэ ялъагъу: мыщэмрэ бажэмрэ къокIуэ, блэшхуэр къопщ. Ахэр дэкIуеипIэм къыщыблагъэм, хеящIэм я щхьэр хуагъэщхъри жаIащ:
- МэкъумэшыщIэм и псалъэхэр зэрыпэжым, Исмэхьил беижь зэрыпцIыупсым щыхьэт дытохъуэ. МэкъумэшыщIэм псори дыкъригъэлащ, фIыщIэ зымыщI мы пцIыупсри ди гъусэу. Дэ дыкъызэрыригъэлым щхьэкIэ ар зыкIи къэдгъэгугъакъым, Исмэхьил ар дыщэкIэ щIигъэнэну къигъэгугъащ, арщхьэкIэ зыри тыгъэ хуищIакъым. Абы и мызакъуэу - пцIы къытрилъхьащ икIи лажьэ зэримыIэм хуэдэу фигъэукIыну хуейщ!
ХьэкIэкхъуэкIэхэм беижь Исмэхьил къаухъуреихьри, жаIащ:
- Жэуап къэт: ди гъусэу мащэм уисакъэ икIи мы цIыхуфIым укъригъэлакъэ?
-Беижьыр шынауэ кIэзызу, джалэри зыкъиумысыжащ:
- Пэжт мэкъумэшыщIэм жиIар… ХеящIэм мывэ лъапIэр мэкъумэшыщIэм иритыжри къиутIыпщыжащ. ЦIыхухэм жаIащ:
- ХьэкIэкхъуэкIэхэм напэ нэхъыбэ яIэщ, ди беижьхэм нэхърэ!

ФIыщIэ зыщI цIыху

Илъэс куэдкIэ узэIэбэкIыжмэ, зэщхьэгъусэ зэдэпсэурт. Зэгуэрым лIым зекIуэ гъуэгуанэ жыжьэ зэрытехьэнур жиIэри, ежьащ. Ар гъуэгу здытетым, елъагъу: дэнэ лъэныкъуэкIи мафIэ къыщIонэ, езыр блэ ирохьэлIэ. Шым къемыпсыхыу, и чынутIымкIэ блэр лъэныкъуэкIэ Iуидзащ, удзым хэхуэу. Блэр абы къелъэIуу щIидзащ:
- Лъэныкъуэ сумыгъэз, сыкъегъэл, а мафIэм сыщошынэ!
Абы блэр къищтэри и гуфIакIэм щигъэпщкIуащ. Ахэр кIуэм-кIуэурэ, аргуэру блэм зыкъыхуигъэзащ:
- Мы мафIэм си псэр Iейуэ щошынэр. Нэхъ жыжьэIуэу сыгъэпщкIу, си псэр сышынэурэ хэкIынущ.
- Дэнэ иджыри ущызгъэпщкIуфынур? - щIоупщIэ ар.
- Уи къурмакъейм сигъэтIысхьи, мафIэр къызэднэкIмэ, сыкъыбжьдэпщыжынщ.
Абы блэр и къурмакъейм щигъэпщкIуащ. Ахэр макIуэ, мафIэр къызэранэкIауэ.
- Иджы къикIыж си къурмакъейм! - зыхуегъазэ абы блэм. Блэм абы жэуап ирет:
- Уэ пхуэдэ куэд къэзгъэпцIащ сэ. Сэ мыбдежи си Iуэху щыIейкъым. НакIуэ икIи сыгъашхэ иджы уи псэр пытыху.
ЦIыхум и гур къэувыIэным зы мащIэщ иIэжар икIи абдеж и гур къыщекIуащ. «Апхуэдэу щыхъуакIэ, - йогупсыс ар, - щIыпIэфI къэгъуэтын хуейщ лIэныгъэм сыщыIущIэн папщIэ».
Ар зы жыг гуэрым деж къыщыувыIэри, шым уанэр трихщ, и щхьэм щIилъхьэри, жыг лъабжьэм жеину щIэгъуэлъхьащ. Абы джэду къыбгъэдыхьэри къеупщIащ:
- Мыбдеж щхьэ ущыжейрэ?
- Абы и Iуэхухэр къызэрекIуэкIам ар хигъэгъуэзащ, блэр и къурмакъейм къызэримыкIыжми и гугъу хуищIащ.
- Умышынэ! - жеIэ джэдум. - Ар Iуэху тыншщ. Сэ ар уи къурмакъейм къизгъэкIыжынщ.
Джэдур IукIыжащ. Мэзым ар бзум щыIущIэм, жриIащ:
- Мобдеж цIыхум и къурмакъейм блэр къыхуикIыжыркъым. Уэ блэхэм я бзэм хыбощIыкI. НакIуи зэгъусэу ар къидгъэгъэкIыж. Уэ жыг къудамэм цIыхум и щхьэIуэкIэ утетIысхьэнщи, блэхэм я бзэкIэ жыпIэнщ: «Сыту дз гъэгъа дахэхэр мыбдеж къыщыкIрэ икIи сыту мэ гуакIуэ абыхэм къапихрэ! Мыпхуэдэ махуэ уэфIым кIыфIыгъэм хэту зи дурэш дэсыжыр сфIэгуэныхьщ».
Бзум апхуэдэу ищIащ. Джэдур цIыхум и жьэпкъым деж тетIысхьэри, пэплъэу щIидзащ. Бзум и уэрэдхэмрэ и псалъэхэмрэ блэм щызэхихым, и щхьэр цIыхум и къурмакъейм къригъэжащ. Джэдум блэр къиубыдри кърилъэфащ. ЦIыхур апхуэдэу кърагъэлащ. Джэдум абы фIыщIэ ин хуищIри, и гъуэгу адэкIэ техьэжащ. КIуэм-кIуэурэ ар и ныбжьэгъум и псэупIэм нэсащ. Абы гуапэу иригъэблагъэри, зэпсэлъащ. Абы ирихьэлIэу хьэщIэм джэдур къыбгъэдыхьэри, щыгъ цейм и къуащIэ щIым хилъафэм тетIысхьащ. Зэныбжьэгъухэр куэдрэ зэпсэлъащ, итIанэ хьэщIэр къэтэджыну и ужь ихьащ, ежьэжын и мураду, ауэ и цей къуакIэм джэдур зэрытежеихьам гу лъитащ. ИтIанэ ар етIысэхыжщ, джэдур къимыгъэушыжын папщIэ, ар зытежеихьа и цей къуакIэр къамэкIэ пиупщIащ.
И ныбжьэгъум ар хуабжьу игъэщIэгъуащ икIи и хьэщIэм еупщIащ:
- Сыт апхуэдэу щIэпщIар?
ХьэщIэм и ныбжьэгъум хуиIуэтэжащ блэр ерагъыу IэщIыб ищIу къызэрежьэжар. Абы лъандэрэ а цIыхум джэдухэр фIэгуэныхь хъууэ хэплъыхьауэ игъашхэу и нэIэ ятригъэтт. Апхуэдэу цIыхумрэ джэдумрэ я зэныбжьэгъуныгъэр мыухыж хъуащ.

Къуэ акъылыншэ

Зы къулей гуэр псэурт. Ар дунейм щехыжым, и мылъкур зэрыщыту и къуэ закъуэм къыхуигъэнащ. Си къуэ, - жиIащ адэм. - Мис си гъащIэ псокIэ зэхуэсхьэсауэ збгъэдэлъ мылъку псори. - Сэ дунейм сохыжри, зы чэнджэщ щхьэпэ къыпхуэзгъэнэнущ, щIэиныр къызэрыбгъэсэбэпынум теухуауэ. Си мылъкум хуит ухъуа нэужь, дэтхэнэ зы къуажэми чэщанэхэр щыухуэ, щIакхъуэм фо щIыгъуу фIэкIа умышх. Къулеижьыр дунейм ехыжащ. Къуэм абдеж щыщIэдзауэ адэм и уэсятыр игъэзащIэу щIидзащ. Къуажэ къэс чэщанэхэр щиухуэрт, щIакхъуэм фо щIыгъуу фIэкIа ишхыртэкъым. Ар куэдрэ псэуа апхуэдэу, зыри щыгъуазэкъым, ауэ зэгуэрым ар къулейсыз хъуащ: ахъшэ хурикъуртэкъым. ТхьэмыщкIэу, мэжэщIалIэу, и щхьэр зригъэзын плIанэпэ щимыIэжым, ар и адэм хущIэджэ хъуащ:
- Уэй, си адэ! А дунейм уэ гуапагъэ щыплъагъункъым! Мылъку къызэптри уи чэнджэщ мыхъумыщIэмкIэ бгъэкIуэдыжащ.
- Сыт уи адэм ущIыхущIэджэр? - къеупщIащ абы и адэм и ныбжьэгъур. - Сыт къуищIар?
- Сыт къызищIар? - кIиящ къуэр. - Мылъку къыщысхуигъанэм, си адэм къуажэ къэс чэщанэ щызухуэну, щIакхъуэм фо щIыгъуу фIэкIа  сымышхыну къызжиIащ. Апхуэдэу сыпсэуащ иджыри къыздэсым, иджы мис сыкъызыхуэнар - зыщызгъэхуэбэн унэ къудей  симыIэжу сыкъэнащ.
- Уи адэр къуаншэкъым уэ зыкIи, пщIэншэуи абы ухущIоджэ… Уэ узэрыакъылыншэрщ узытекIуэдэжар. Уи адэм и уэсятыр дауэ къыбгурымыIуарэ? Чэщанэкъым уэ абы къуажэ къэс щыбухуэну къыбжиIар, атIэ дэнэ щIыпIи чэщанэ быдэм хуэдэ ныбжьэгъу пэжхэр щызэбгъэгъуэтынырщ; щIакхъуэр фом щIыгъуукъым зэрыпшхын хуеяр, атIэ лэжьыгъэ нэужьым ар фоуэ къыщыпщыхъум и деж зыIубгъэхуэнырщ зи гугъу ищIар… Апхуэдэу уэсятыр бгъэзэщIамэ, тхьэмыщкIи ухъунутэкъым.
Къуэ акъылыншэр ежьэри и адэм и ныбжьэгъум зэрыжиIам тету ищIащ: къуажэ къэс абы ныбжьэгъу пэжхэр щызригъэгъуэтащ икIи щIакхъуэр щишхыр фом хуэдэу IэфI къыщыщыхъухэрт. А щIыкIэм тету ар зэрыщытам нэхърэ нэхъ беиж хъуащ.

ЗэзыдзэкIар ТЕКIУЖЬ Заретэщ.
Поделиться: