Адыгэбзэр зыIэщIэхухэм сэбэп яхурехъу!

Ди газетымкIэ хъыбар зэрывэдгъэщIащи, щэкIуэгъуэ мазэм продюсер цIэрыIуэ Хьэцей Тимур и жэрдэмкIэ къызэIуахащ «Черкес-FM» ­радиостанцыр. Адыгэ радиом и ехъу­лIэныгъэхэмкIэ къыддэгуэшэну ди хьэщIэщым къытхуеблэгъащ радиостанцым и гъэзэщIакIуэ унафэщI ­ГъукIакъуэ Идар.

- Хьэцей Тимур куэд щIауэ зыщIэхъуэпс Iуэхугъуэт адыгэбзэкIэ лажьэ радио къызэригъэпэщыныр. Хъыба­рыщIэхэм къищынэмыщIа, нэтын зыбжани догъэхьэзыр. Псалъэм папщIэ, «Удыхьэшхынумэ, къеблагъэ» нэтыныр махуэм 12-рэ къыдот, пщыхьэщхьэкIэ цIыхухэм Iэмал яIэщ таурыхъхэм едэIуэну. Шэч хэмылъу, а псор зы­тещIыхьар ди лъэпкъ щэнхабзэр хэIущIыIу зэрытщIынырщ.
Фигу къэзгъэкIыжынщи, «Черкес-FM»-м и лъэтеувэр щэкIуэгъуэм и 6-м Iэтауэ щыдгъэлъэпIауэ щытащ Моск­ва къалэм дэт Vegas City ­Hall-м.­ А пшыхьым къедгъэблэгъат ди артист цIэрыIуэхэр: Нэхущ Чэрим, Сокъур Ольгэ, Апэнэс Астемыр, Быштэ Азэмэт, Къэзан Сэтэней, Дзыбэ Мыхьэмэт сымэ. Апхуэдэуи нэгъуэщI лъэпкъхэм щыщ артист пажэхэри (Каримов Ринат, Третьяк Татьянэ, Царикати Феликс) къэтшащ, езыр-езыру дызэхэтIысхьэжауэ мыхъуу, адрейхэ­-ми дадэлэжьэну, ди щэнхабзэр хэIущIыIу тщIыну дызэрыхуейр къридгъэлъэгъуэн мурадкIэ. СызэреплъымкIэ, ари мыхьэнэшхуэ зиIэщ. Абы и щыхьэту къыщIэкIынщ а пщыхьэщ­хьэм Каримов Ринат утыкум щыжи­Iар: «Мыпхуэдэ пшыхь сыкъызэрырагъэблэгъам срогушхуэ, псом хуэмы­дэу адыгэбзэкIэ уэрэд жысIэну сы­зэри­гуапэр къыхэзгъэщыну сы­хуейт». Пэжыр жыпIэмэ, апхуэдэ Iуэху бгъэдыхьэкIэр куэдым ягу ирихьащ.
- Идар, радиом сыт хуэдэ щIыпIэ­хэм ущедэIуэфыну?
- Радиор телефоным требгъатхэ гуэдзэнщ (приложениещ) икIи нобэ абы ущедэIуэфынущ Урысей Федерацэм, Тыркум, Сирием, Иорданием, США-м, Израилым, нэгъуэщI къэралхэми. Ауэ иджыпсту ар зэрылажьэр адыгэбзэрэ урысыбзэкIэщ. Ди мурадщ нэтынхэр иджыри бзиткIэ дгъэхьэзырыну: тыркубзэрэ хьэры­пыбзэкIэ. ДызыхущIэкъур гурыIуэ­гъуэу къыщIэкIынщ - адыгэхэр щыпсэу къэрал псоми далъэIэсыну, ди Iуэху зыIутым, псэукIэм, хабзэм, щэнхабзэм ахэр хэдгъэгъуэзэну дызэрыхуейрщ.
- Радиом елэжь гупым и гугъу къытхуэпщIамэ арат.
- IуэхущIапIэм гупыфI зэригъэу­Iуащ. Псом хуэмыдэу ди лэжьыгъэм къыдошалIэ зэфIэкI зиIэ, зэчий зыбгъэдэлъ цIыхухэр. Псалъэм папщIэ, гушыIэхэмрэ таурыхъхэмрэ къеджэр ди Къэбэрдей къэрал театрым и актёр пажэхэращ, къыддоIэпыкъу щIы­пIэ телевиденэм и редакторхэри. Техникэ лэжьакIуэхэм я гугъу пщIымэ, абыхэм яхэтщ Black Star радиом щылэжьахэр. Апхуэдэуи Езанэ каналым и дикторхэр къыддолажьэ. ЖысIэнуращи, Iуэхум фIыуэ хэзыщIыкI IэщIагъэлIхэр зэхуэтшэсащ. Къэбгъэлъагъуэмэ, лэ­жьыгъэ нэхъыщхьэхэр зыгъэзащIэхэр цIыхуи 8 мэхъу, ауэ Iуэхум къетшалIэм и бжыгъэр жыпIэмэ, 25-м щIи­гъуу къыщIэкIынущ.
- Нэтыным кIуэну лэжьыгъэхэр дауэ къызэрыхэфхыр, Идар?
- Пэжыр жысIэнщи, хъыбарыщIэхэри, таурыхъхэри, макъамэхэри къыщы­хэтхкIэ кхъузанэм щIэдмыгъэкIауэ ­эфирым дгъакIуэркъым. Сыту жы­пIэмэ, дэ мыхьэнэшхуэ идот «утыку къитхьэ» лэжьыгъэм купщIэ щIэлъын зэрыхуейм. Ар къыддэлажьэ артист­хэм яжыдоIэри, ахэри хущIокъу я лэ­жьыгъэр нэхъыфI зэращIынум. Абы и лъэныкъуэкIэ цIыху куэдым я гупсысэ Интернетым щатхащ, къыхэтх уэрэдхэмрэ макъамэхэмрэ ягу зэрырихьыр, зэрытемызашэр къыхагъэщу. Ди уэрэджыIакIуэ пажэхэм къи­щынэмыщIа, къыдэдаIуэхэм фIыуэ ­ялъэгъуащ Иуан БетIал, ГъукIэ Ислъам, КIыщхэ Ислъамрэ Каринэрэ я уэрэдхэр, нэгъуэщIхэри.
Мы зэманым таурыхъыу 100-м ­щIигъу диIэщи, махуэ къэс абыхэм дахэплъэурэ нэтыным дгъэкIуэнур къыхыдох. А Iуэхум набдзэгубдзаплъэу дыбгъэдохьэ, сыту жыпIэмэ абыхэми къащыхэкI щыIэщ ди зэманым ­къемызэгъ псалъэхэр е Iуэху­гъуэ гуэрхэр къыщыIуэта пычыгъуэхэр яхэту. Пщыхьэщхьэ къэс сыхьэт ­21:30-м ­гущэкъу уэрэдхэр къыдот.
- Радиом зэрызевгъэужьынум ехьэ­лIауэ фиIэ мурадхэр сыт хуэдэ?
- Радиом и рубрикэхэм зедгъэуб­гъунущ. Абыхэм ящыщу къыхэзгъэщынут Апэнэс Астемыр иригъэкIуэкIыну «Фи пщэдджыжь фIыуэ» нэтыныр. ­КъищынэмыщIауэ, сабийхэри мы Iуэ­хум къыхэтшэнущ, усэхэм къедгъаджэу. Видео-нэтын щхьэхуэ дгъэхьэзырынущ, цIыхухэм сэлам щызэрах хъуну. Псалъэм папщIэ, Тыркум щыпсэу ди лъэпкъэгъум хэкурысхэм абдеж защыхуигъэзэфынущ, хъуэхъу тхыгъэхэр къагъэхьыфынущ. Апхуэдэуи тхьэмахуэм и кIуэцIкIэ нэхъыбэрэ зэдэIуэну яфIэфI артистхэр щыдгъэбелджылыну нэтын диIэнущ. Зи гугъу сщIы псори тыншкъым, жэуаплыныгъэ зыхэлъщ, ауэ гукъыдэж диIэщи, дыхущIэкъунущ едгъэжьа Iуэхур екIурэ-ещхьу зэрыдгъэзэщIэнум.
Къалэну зыхуэдгъэувыжар адыгэбзэкIэ радио къызэрызэIутхыным деж къы­щынэркъым, атIэ, зэрыжысIауэ, икъукIэ мыхьэнэшхуэ идот ди Iуэ­хур къызыхуэтыншэу къызэрызэдгъэпэщыным, ар иджырей мардэхэм тету зэрыдгъэлэжьэным.
- Сыт хуэдиз цIыху иджыпсту къы­вэ­даIуэрэ?
- Радиор къыщызэIутха япэ махуэ дыдэм ар зи телефонхэм тезыгъэтхахэм я бжыгъэмкIэ Урысей Федерацэм 52-нэ увыпIэр щыдубыдащ, нэхъыбэрэ къыщагъэсэбэп приложенэ 200-м ящыщу. Нобэ цIыху мини 10-м нэблагъэ ­йодаIуэ «Черкес FM»-м. СызэреплъымкIэ, зэман гъунэгъум абы нэхъыбэж къызэщIиубыдэнущ, Тыркум, Иорданием, Сирием, Израилым щыпсэу ди лъэпкъэгъухэри ди радиом едаIуэу хъумэ. Иджыри къэс мыпхуэдэ диIакъым икIи си гугъэщ щхьэусыгъуэ зэхуэмыдэхэмкIэ адыгэбзэр зыIэщIэ­хуахэми ар сэбэп яхуэхъуну, абы къыдихьэхыжыну.

 

ГъукIакъуэ Идар

Епсэлъар БАГЪЭТЫР Луизэщ.
Поделиться: